Γεγονός είναι ότι ο αριθμός των θανάτων λόγω έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένει πολύ υψηλός. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, τουλάχιστον 253.000 θάνατοι στην ΕΕ το 2021 οφείλονταν σε έκθεση σε επίπεδα λεπτών σωματιδίων (PM2,5) πάνω από την κατευθυντήρια τιμή του ΠΟΥ των 5 μg/m3. Την ίδια χρονιά, η ρύπανση από το διοξείδιο του αζώτου οδήγησε σε 52.000 θανάτους και η βραχυπρόθεσμη έκθεση στο όζον οδήγησε σε 22.000 αποδιδόμενους θανάτους στην ΕΕ.

Η πραγματική βλάβη που σχετίζεται με την ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ακόμη μεγαλύτερη καθώς γνωρίζουμε ότι η ρύπανση κάτω από τα επίπεδα κατευθυντήριων γραμμών του ΠΟΥ είναι επίσης πιθανό να επηρεάσει αρνητικά την υγεία μας. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε τον αντίκτυπο που έχει η ρύπανση στην πρόκληση ή την επιδείνωση των υπαρχουσών χρόνιων ασθενειών και το σημαντικό κόστος που συνεχίζει να επιβαρύνει τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψής μας.

Το βάρος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης πέφτει επίσης δυσανάλογα στα πιο ευάλωτα άτομα της κοινωνίας μας, με τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες να συνδέονται με την έκθεση σε χαμηλότερη ποιότητα του αέρα. Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι τείνουν να υφίστανται τις χειρότερες συνέπειες για την υγεία από την αναπνοή του μολυσμένου αέρα, ενώ τα άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα ζουν συχνά στις πιο μολυσμένες περιοχές.

Προσθέστε σε αυτό τις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως οι καύσωνες που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, ή οι εκπομπές από δασικές πυρκαγιές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, οι οποίες επίσης επιδεινώνουν το πρόβλημα.

Οι κίνδυνοι που ενέχει η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορούν επίσης να αυξηθούν από τις αλλαγές στα καιρικά πρότυπα. Για παράδειγμα, οι συγκεντρώσεις του όζοντος στο επίπεδο του εδάφους μπορεί να αυξηθούν κατά τη διάρκεια θερμών και ξηρών περιόδων. Η μείωση των βροχοπτώσεων σε μέρη της Ευρώπης μπορεί επίσης να μειώσει την αραίωση και την εναπόθεση σωματιδίων, με αποτέλεσμα υψηλότερες συγκεντρώσεις στον αέρα.

Κοκτέιλ ρύπανσης συν θερμότητα

Ειδικότερα, οι συνδυασμένες επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της υπερβολικής ζέστης μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με υπάρχουσες ασθένειες. Ο αυξημένος κίνδυνος που σχετίζεται με τη συνδυασμένη έκθεση απαιτεί περαιτέρω ακόμη πιο επείγουσα δράση για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τη μείωση των σχετικών ασθενειών και την αύξηση της ικανότητας του πληθυσμού να αντιμετωπίσει τις υψηλότερες θερμοκρασίες.

Το κοκτέιλ της ρύπανσης και της ζέστης είναι ιδιαίτερα σοβαρό στις πόλεις, όπου η ποιότητα του αέρα είναι κακή και το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας οδηγεί σε ακόμη υψηλότερες τοπικές θερμοκρασίες.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντικό οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο να έχουν πλήρη επίγνωση των επιπτώσεων που έχει η ατμοσφαιρική ρύπανση στην υγεία των πολιτών καθώς και στα οικοσυστήματα, καθώς και την επείγουσα ανάγκη προστασίας αυτών που πλήττονται περισσότερο. Η καλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία μπορεί επίσης να συμβάλει στη δημιουργία μεγαλύτερης υποστήριξης για νέες πολιτικές και δράσεις για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα.

Χάρη στη νομοθεσία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των οδηγιών για την ποιότητα του αέρα του περιβάλλοντος , και της δράσης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ο αριθμός των θανάτων που αποδίδονται στην έκθεση στη ρύπανση των λεπτών σωματιδίων στην ΕΕ μειώθηκε σχεδόν στο μισό τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Η Ευρώπη βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου του σχεδίου δράσης για τη μηδενική ρύπανση για μείωση αυτών των θανάτων κατά 55 τοις εκατό έως το 2030, σε σύγκριση με το 2005.

Ωστόσο, η επίτευξη αυτού του στόχου θα συνεχίσει να αφήνει σημαντικό αριθμό θανάτων να σημειώνονται κάθε χρόνο και το τελικό όραμα είναι να μειωθεί η ρύπανση σε επίπεδα που δεν είναι πλέον επιβλαβή για την υγεία. Η επίτευξη αυτού του στόχου έως το 2050 θα απαιτήσει σημαντικές πρόσθετες ενέργειες.

Για να προστατεύσουμε την υγεία των πολιτών μας, η ΕΕ και όλες οι χώρες μέλη μας θα πρέπει να επιδιώξουν να επιτύχουν τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ για την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Η ενίσχυση των υφιστάμενων προτύπων στη νομοθεσία της ΕΕ θα υποστηρίξει αυτόν τον στόχο καθώς και ενέργειες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος παραμένει προσηλωμένος στη στήριξη αυτών των προσπαθειών, παρέχοντας σχετική και αξιόπιστη γνώση στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στο ευρωπαϊκό κοινό.