Ακόμη και η οικογένεια της Τζίνα δεν επιτρεπόταν να τη θρηνήσει, ή να τιμήσει την απώλειά της, χωρίς να φοβάται για τη ζωή της, και τώρα τους απαγορεύεται να ταξιδέψουν στις Βρυξέλλες για να παραλάβουν το βραβείο για λογαριασμό της.

Επομένως, είναι μόνο για τους βουλευτές να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στον ιρανικό λαό που λαχταρά για ελευθερία, λαμβάνοντας ουσιαστικά ένα από τα αιτήματα των διαδηλωτών «όντας η φωνή τους». Ωστόσο, καθώς η Τζίνα ήταν πιο ισχυρή στο θάνατό της από ό,τι οι περισσότεροι άνθρωποι θα είναι ποτέ στη ζωή τους, υποστηρίζοντας ότι η κληρονομιά της έρχεται με μεγάλη ευθύνη.

Επομένως, για να αποφευχθεί αυτή η τελετή να γίνει μια καθαρά συμβολική και, τελικά, κενή χειρονομία, η ΕΕ θα πρέπει να ακολουθήσει απτά μέτρα πολιτικής.

Σίγουρα, έχει ήδη εγκρίνει πολλά πακέτα κυρώσεων κατά των δραστών κατάφωρων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν, με δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις που εκδόθηκαν σε περισσότερα από 200 άτομα και σχεδόν 40 οντότητες.

Ωστόσο, υπάρχουν πολλά περισσότερα που μπορεί να κάνει η ΕΕ για να υποστηρίξει όσους αναζητούν ελευθερία και αξιοπρέπεια στο Ιράν. Στην πραγματικότητα, οι συνέπειες για τη χάραξη ευρωπαϊκής πολιτικής από την παράδοση του Βραβείου Ζαχάρωφ στο κίνημα «γυναίκα, ζωή, ελευθερία» ξεπερνούν κατά πολύ τις σχέσεις με την Ισλαμική Δημοκρατία. Θίγουν τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ στοχεύει να αντιμετωπίσει τις αυταρχικές τάσεις παγκοσμίως, και ειδικότερα πώς θέλει να βάλει τους ανθρώπους στο επίκεντρο της εξωτερικής της δράσης.

Συγκεκριμένα, τρία ζητήματα ξεχωρίζουν εάν η ΕΕ είναι σοβαρή να θέσει μια προσέγγιση με επίκεντρο τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών στον πυρήνα της εξωτερικής της πολιτικής: έκτακτη χρηματοδότηση για άμεσες προτεραιότητες, ελευθερία στο Διαδίκτυο προκειμένου να διατηρήσει τους ακτιβιστές συνδεδεμένους με τον κόσμο και αντιμετώπιση του ζητήματος βίζα και μετεγκατάσταση γυναικών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ασφαλείς χώρους. Αυτή είναι η ουσία των πολλών συστάσεων που έχουν κάνει επανειλημμένα επαγγελματίες ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα στους ευρωπαίους πολιτικούς.

Τρία συγκεκριμένα επόμενα βήματα

Πρώτον, η ΕΕ θα πρέπει επειγόντως να ενισχύσει και να επεκτείνει την επείγουσα χρηματοδότησή της στην κοινωνία των πολιτών του Ιράν. Αυτό συμβαίνει επειδή η κυβέρνηση της Τεχεράνης παραμένει στριμμένη στην καταστολή, ανοίγοντας το δρόμο προς την πλήρη κατάρρευση των μέσων ενημέρωσης, του νομικού επαγγέλματος και της κοινωνίας των πολιτών.

Οι δυνάμεις του καθεστώτος συνεχίζουν να καταστέλλουν ακτιβιστές, μεταξύ άλλων με επιδρομές σε σπίτια, κατάσχεση ιδιωτικών συσκευών, εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, αυθαίρετες συλλήψεις κατά εκατοντάδες, ειδικά στο Κουρδιστάν και το Μπαλουχιστάν, αυξημένες ποινές φυλάκισης και απροκάλυπτες δολοφονίες.

Επιπλέον, μέτρα όπως ο νέος νόμος Hijab and Chastity Bill όχι μόνο αναιρούν τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα των γυναικών, αλλά σκοπεύουν να καταπνίξουν την ιρανική κοινωνία επιβάλλοντας δρακόντεια πρόστιμα, συμπεριλαμβανομένου του κλεισίματος επιχειρήσεων και των επαγγελματικών απαγορεύσεων.

Αυτή η συνεχιζόμενη καταστολή, σε συνδυασμό με τη συνολική οικονομική επισφάλεια, έχει εξαντλήσει τους περισσότερους πόρους που είναι διαθέσιμοι σε μικρομεσαίες οργανώσεις που κάνουν επιτόπου έργο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πέρα από τη διάθεση κεφαλαίων που χρειάζονται επειγόντως σε αυτούς τους οργανισμούς μέσω αξιόπιστων ενδιάμεσων, η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει πώς να διατηρήσει την υποστήριξή της μακροπρόθεσμα, όταν τελικά τα φώτα της προσοχής θα εξασθενίσουν.

Δεύτερον, το κλειδί για την υποστήριξη των πολιτικών κινημάτων και της κοινωνίας των πολιτών στο Ιράν είναι η διατήρηση της πρόσβασής τους στο διαδίκτυο.

Η ψηφιακή σφαίρα έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι του καταπιεστικού καθεστώτος του Ιράν, αποτελώντας μέρος ενός στρατηγικού σχεδίου ελέγχου και περαιτέρω απομόνωσης των πολιτών της χώρας από τον κόσμο. Ωστόσο, για τους ακτιβιστές σε όλο τον κόσμο, η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι το φως σε ένα κατά τα άλλα αρκετά σκοτεινό δωμάτιο. Και αυταρχικά κράτη όπως η Ρωσία ή η Κίνα παρακολουθούν στενά πώς το Ιράν επεκτείνει το «εθνικό του δίκτυο πληροφοριών», αποκόπτοντας τους χρήστες από τον παγκόσμιο ιστό ελέγχοντας τα σημεία πρόσβασης και παραβιάζοντας τα ατομικά δικαιώματα.

Ως εκ τούτου, η ΕΕ θα πρέπει να αυξήσει τον προγραμματισμό ψηφιακής ασφάλειας και να επεκτείνει τους ψηφιακούς ασφαλείς χώρους για τους Ιρανούς εντός και εκτός της χώρας και να ενσωματώσει αυτά τα μέτρα σε μια συνολική, παγκόσμια στρατηγική κατά της ψηφιακής καταστολής.

Τρίτον, η ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει και να προστατεύσει εκείνες τις γυναίκες και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν —ή έπρεπε— να εγκαταλείψουν τη χώρα για τη δική τους ασφάλεια, είτε προσωρινά είτε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Μερικοί από αυτούς είναι ήδη εγκλωβισμένοι σε γειτονικές χώρες, συχνά κάτω από επισφαλείς συνθήκες. Ωστόσο, υπάρχουν μυριάδες διαρθρωτικά εμπόδια στη μετάβασή τους στην ασφάλεια, από μεγάλους χρόνους αναμονής και περιορισμούς στις αιτήσεις βίζας εκτός της χώρας καταγωγής κάποιου έως κριτήρια που ουσιαστικά αποκλείουν ορισμένους ακτιβιστές από το να είναι επιλέξιμοι για άσυλο.

Ως εκ τούτου, τη στιγμή που η ΕΕ πρόκειται να ανατρέψει τα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων του δικού της συστήματος ασύλου, απονέμοντας ένα βραβείο σε ακτιβιστές που μπορεί να μην είναι έτοιμη να προστατεύσει εάν χρειαστεί, κινδυνεύει να αποκαλύψει την ευρωπαϊκή υποκρισία και όχι την αλληλεγγύη.

Το Βραβείο Ζαχάρωφ τιμά άτομα και οργανισμούς ως εξέχοντες υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Είναι επομένως μια πολύ απτή αναπαράσταση των θεμελιωδών αξιών της ίδιας της ΕΕ, όπως κατοχυρώνονται στις Συνθήκες.

Μόνο με την εφαρμογή αυτών των αρχών στην πράξη μέσω αποτελεσματικών και βιώσιμων πολιτικών μπορούν συμβολικά μέτρα όπως αυτό το βραβείο να γίνουν ένα αξιόπιστο και ουσιαστικό όργανο.