Μια εβδομάδα μετά τις αρχικές συνομιλίες που χαρακτηρίστηκαν «εποικοδομητικές» και από τις δύο χώρες, ο δεύτερος γύρος συζητήσεων μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών για την ιρανική πυρηνική ενέργεια έλαβε χώρα το Σάββατο, 19 Απριλίου, στη Ρώμη. Ολοκληρώθηκε μετά από τέσσερις ώρες «έμμεσων» διαπραγματεύσεων, μετέδωσε η ιρανική κρατική τηλεόραση το απόγευμα. «Τα δύο μέρη συμφώνησαν να συνεχίσουν αυτές τις έμμεσες συζητήσεις σε λίγες ημέρες σε τεχνικό επίπεδο, προτού οργανώσουν μια άλλη (…) το επόμενο Σάββατο», ανακοίνωσε ο ιρανός διπλωματικός εκπρόσωπος λίγο μετά στο X.

Αυτός ο τρίτος γύρος συνομιλιών θα διεξαχθεί το Σάββατο 26 Απριλίου, επιβεβαίωσε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Abbas Araghchi στην ιρανική τηλεόραση. «Θα συναντηθούμε το επόμενο Σάββατο στο Ομάν», είπε, προσθέτοντας ότι «οι τεχνικές συζητήσεις σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων θα ξεκινήσουν την Τετάρτη». «Ήταν μια καλή συνάντηση και μπορώ να πω ότι οι διαπραγματεύσεις προχωρούν», είπε, προσθέτοντας ότι «οι Αμερικανοί δεν έχουν εγείρει καμία συζήτηση μέχρι στιγμής εκτός του πυρηνικού ζητήματος».

Με επικεφαλής τον κ. Araghtchi και τον Αμερικανό ειδικό απεσταλμένο για τη Μέση Ανατολή, Steve Witkoff, αυτές οι «έμμεσες» διαπραγματεύσεις πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο στην κατοικία του πρέσβη του Ομάν, επικεφαλής της διπλωματίας αυτής της χώρας του Κόλπου που διασφαλίζει τη διαμεσολάβηση, διευκρίνισε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών. Αυτή ήταν η δεύτερη συνάντηση σε αυτό το επίπεδο μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ τον Μάιο του 2018, κατά την πρώτη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, από τη διεθνή συμφωνία για την πυρηνική ενέργεια του Ιράν, η οποία προέβλεπε ένα πλαίσιο για τις δραστηριότητες της Τεχεράνης σε αυτόν τον τομέα με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων.

Ο δρόμος προς μια συμφωνία «δεν είναι χωρίς παγίδες»

Από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, ο κ. Τραμπ ξεκίνησε εκ νέου τη λεγόμενη πολιτική «μέγιστης πίεσης» κατά του Ιράν, με το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν διπλωματικές σχέσεις από το 1980. Τον Μάρτιο, κάλεσε την ιρανική κυβέρνηση να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία, αλλά απείλησε να βομβαρδίσει το Ιράν εάν αποτύχει η διπλωματία. Ο κ. Τραμπ, ωστόσο, δήλωσε την Πέμπτη ότι «δεν βιάζεται» να χρησιμοποιήσει τη στρατιωτική επιλογή. «Νομίζω ότι το Ιράν θέλει να μιλήσει», είπε επίσης.

Η ιρανική αντιπροσωπεία έφτασε στη Ρώμη τη νύχτα, σύμφωνα με εικόνες που μεταδόθηκαν στην ιρανική κρατική τηλεόραση το Σάββατο. Την παραμονή των συνομιλιών, ο κ. Araghtchi εξέφρασε τις «σοβαρές αμφιβολίες» του ως προς τις προθέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών.

Οι δυτικές χώρες και το Ισραήλ –ορκισμένος εχθρός του ιρανικού καθεστώτος– υποπτεύονται ότι το Ιράν θέλει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Η Τεχεράνη απορρίπτει αυτούς τους ισχυρισμούς και υπερασπίζεται το δικαίωμα στην πυρηνική ενέργεια για μη στρατιωτικούς σκοπούς, ιδιαίτερα για την ενέργεια. Σε συνέντευξή του στη Le Monde την Τετάρτη, ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε ότι το Ιράν «δεν απέχει πολύ» από το να έχει ατομική βόμβα.

Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του 2015 και την εκ νέου επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων, η Τεχεράνη σταδιακά απομακρύνθηκε από το κείμενο ως αντίποινα. Η χώρα εμπλουτίζει ουράνιο έως και 60%, πολύ πάνω από το όριο του 3,67% που έχει οριστεί για αυτήν, αλλά εξακολουθεί να είναι κάτω από το όριο του 90% που απαιτείται για την παραγωγή πυρηνικών όπλων, σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο κάλεσε τους Ευρωπαίους, μέλη της συμφωνίας, να λάβουν γρήγορα μια «σημαντική απόφαση» σχετικά με την «επαναφορά των διεθνών κυρώσεων» κατά του Ιράν, επειδή «προφανώς δεν σέβεται τη συμφωνία» . Το Ιράν επιμένει να περιοριστούν οι συνομιλίες στα πυρηνικά θέματα και στην άρση των κυρώσεων και θεωρεί την παύση όλων των δραστηριοτήτων του «κόκκινη γραμμή». Την Παρασκευή, ο κ. Araghtchi προειδοποίησε ξανά τις Ηνωμένες Πολιτείες για «παράλογες και μη ρεαλιστικές απαιτήσεις», αφού ο κ. Witkoff ζήτησε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα για πλήρη κατάργηση του πυρηνικού προγράμματος, συμπεριλαμβανομένων των μη στρατιωτικών.

Οι Φρουροί της Επανάστασης, ο ιδεολογικός στρατός της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, έχουν αποκλείσει οποιαδήποτε συζήτηση για στρατιωτικές και αμυντικές δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος βαλλιστικών πυραύλων, που προκαλεί ανησυχία στο εξωτερικό. Η περιφερειακή επιρροή του Ιράν είναι επίσης μεταξύ των «κόκκινων γραμμών» της χώρας, σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων IRNA. Η Τεχεράνη υποστηρίζει αυτό που αποκαλεί «άξονα αντίστασης» στην περιοχή, μια συμμαχία ένοπλων ομάδων εχθρικών προς το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς, της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, των ανταρτών Χούτι της Υεμένης και των σιιτικών πολιτοφυλακών στο Ιράκ. Μετά την έναρξη των ιρανοαμερικανικών συνομιλιών, το Ισραήλ επιβεβαίωσε την αποφασιστικότητά του να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, λέγοντας ότι έχει ένα «σχέδιο δράσης» για να το πράξει.