Στις 5 Μαρτίου 2025, ο Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας της Ινδονησίας, Αντιστράτηγος (Ret.) Sjafrie Sjamsoeddin, συναντήθηκε με τον Πρέσβη της Ιορδανίας στην Ινδονησία, Sudqi Al Omoush, στο Υπουργείο Άμυνας στην Τζακάρτα. Οι δυο τους συζήτησαν σχέδιο μνημονίου με στόχο την επέκταση της συνεργασίας στη στρατιωτική εκπαίδευση, τις αμυντικές βιομηχανίες και τον ανθρωπιστικό συντονισμό. Και για τα δύο έθνη, ήταν ένα ακόμη βήμα σε μια σταθερά αναπτυσσόμενη σχέση – αυτό που αντικατοπτρίζει την ευρύτερη ώθηση της Τζακάρτα να οικοδομήσει αμυντικές συνεργασίες στη Μέση Ανατολή πέρα από τους παραδοσιακούς συμμάχους της.

Η Ινδονησία και η Ιορδανία έχουν εδώ και καιρό κοινή διπλωματική στάση για την παλαιστινιακή υπόθεση. Όμως οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν κάτι πιο δομημένο και στρατηγικό. Την τελευταία δεκαετία, η αμυντική διπλωματία μεταξύ των δύο διαμορφώθηκε σταδιακά. Στην Έκθεση και τη Διάσκεψη Ειδικών Επιχειρήσεων του 2018 στο Αμμάν, ο τότε πρωθυπουργός της Ιορδανίας Hani Fawzi Al Mulki και ο πρώην υπουργός Άμυνας της Ινδονησίας Ryamizard Ryacudu διερεύνησαν τη συνεργασία στον αμυντικό τομέα. Η Ιορδανία προσφέρθηκε επίσης να μοιραστεί την τεχνογνωσία της για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και κάλεσε την Ινδονησία να συμμετάσχει σε προγράμματα στο Κέντρο της για την καταπολέμηση του εξτρεμισμού.

Την ίδια χρονιά, ο πρεσβευτής της Ινδονησίας, Andy Rachmianto, συναντήθηκε με τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων της Ιορδανίας, Αντιστράτηγο Mahmoud Freihat για να προωθήσει τον αμυντικό εξοπλισμό Ινδονησίας —συμπεριλαμβανομένου του θωρακισμένου οχήματος Anoa του PT Pindad— και να διερευνήσει πιθανές κοινοπραξίες με το King Abdullah II Γραφείο Σχεδιασμού και Ανάπτυξης (KADDB). Περίπου την ίδια περίοδο, το Εθνικό Ινστιτούτο Ανθεκτικότητας της Ινδονησίας (LEMHANNAS) υπέγραψε μνημόνιο με το Βασιλικό Κολλέγιο Εθνικής Άμυνας της Ιορδανίας για την επέκταση των ανταλλαγών αξιωματικών και της στρατηγικής εκπαίδευσης.

Το 2020, οι δεσμοί προχώρησαν περαιτέρω όταν ο πρεσβευτής της Ιορδανίας επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις του PT Pindad στο Bandung για να συζητήσουν τη βιομηχανική συνεργασία. Μέχρι το 2023 και το 2024, η συνεργασία είχε επεκταθεί στην ανθρωπιστική επιμελητεία, ειδικά ως απάντηση στην κρίση στη Γάζα. Τον Μάρτιο του 2024, οι αεροπορικές δυνάμεις και των δύο εθνών συντόνισαν μια αποστολή αεροπορικής ρίψης από την αεροπορική βάση King Abdullah II, χρησιμοποιώντας ένα ινδονησιακό C-130J Super Hercules για να παραδώσει βοήθεια στη νότια Γάζα. Εκείνο τον Σεπτέμβριο, 12 φορτηγά με ινδονησιακά ανθρωπιστικά εφόδια παραδόθηκαν στη Γάζα μέσω υλικοτεχνικής υποστήριξης της Ιορδανίας. Ινδονησιακές ΜΚΟ, όπως η POROZ, έχουν επίσης συνεργαστεί με τον Ιορδανικό Χασεμιτικό Φιλανθρωπικό Οργανισμό (JHCO) για την παροχή βοήθειας στην Παλαιστίνη.

Η εμβέλεια της Ινδονησίας στη Μέση Ανατολή υπερβαίνει την Ιορδανία. Την τελευταία δεκαετία, η Τζακάρτα έχει δημιουργήσει δεσμούς άμυνας και ασφάλειας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία. Μια συμφωνία του 2020 με τα ΗΑΕ επισημοποίησε τη συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία, ενώ η Ινδονησία έχει επίσης αναπτύξει αμυντικές και στρατιωτικές συνεργασίες με το Ριάντ και τη Ντόχα . Κάθε σχέση προσφέρει ξεχωριστά στρατηγικά οφέλη—από κοινές ασκήσεις έως μεταφορές τεχνολογίας.

Ωστόσο, η συνεργασία της Ινδονησίας με την Ιορδανία έχει αναπτύξει έναν μοναδικό χαρακτήρα. Σε αντίθεση με πολλές αμυντικές σχέσεις που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε διπλωματικές διακηρύξεις ή εκπαιδευτικά σεμινάρια, η Τζακάρτα και το Αμμάν έχουν συνεργαστεί σε πραγματικές επιχειρήσεις —ιδιαίτερα στη Γάζα. Αυτές οι εμπειρίες έχουν καλλιεργήσει ένα επίπεδο εμπιστοσύνης που δίνει στη σχέση ένα απτό, λειτουργικό βάθος.

Αυτή η εμπιστοσύνη ενισχύεται από προσωπικούς δεσμούς στο υψηλότερο επίπεδο. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Ινδονησίας, Prabowo Subianto, και ο βασιλιάς της Ιορδανίας Abdullah II μοιράζονται μια σχέση που έχει τις ρίζες του στο στρατιωτικό τους υπόβαθρο. Οι δυο τους συναντήθηκαν για πρώτη φορά το 1995, όταν ο Αμπντουλάχ — τότε διοικητής των ειδικών δυνάμεων της Ιορδανίας — επισκέφτηκε την Τζακάρτα και παρακολούθησε την εγκατάσταση του Πραμπόβο ως διοικητής των ειδικών δυνάμεων του Κόπασου της Ινδονησίας. Το 1998, μετά την απόλυση του Prabowo από τον ινδονησιακό στρατό, πέρασε χρόνο στην Ιορδανία και έγινε δεκτός προσωπικά από τον βασιλιά Αμπντάλα — ο οποίος, σύμφωνα με οικογενειακούς λογαριασμούς, του πρόσφερε ακόμη και την ιορδανική υπηκοότητα.

Ο δεσμός τους έχει αντέξει παρά τα χρόνια πολιτικής αναταραχής. Το 2014, οι δυο τους ενώθηκαν ξανά πριν από τη συνάντηση του βασιλιά Αμπντάλα με τον τότε πρόεδρο Susilo Bambang Yudhoyono, επιβεβαιώνοντας τη μακροχρόνια σχέση τους. Και οι δύο άνδρες εκπαιδεύτηκαν στο Fort Benning του Στρατού των ΗΠΑ και μοιράζονται μια συγγένεια με τον στρατιωτικό επαγγελματισμό και την πραγματιστική διπλωματία. Μετά την προεδρική νίκη του Prabowo το 2024, ο βασιλιάς Αμπντάλα ήταν μεταξύ των πρώτων ξένων ηγετών που τον συνεχάρη. Εκείνο το έτος, συναντήθηκαν επίσης στην ανθρωπιστική σύνοδο κορυφής της Γάζας στο Αμμάν — υπογραμμίζοντας τη στενή τους σχέση σε μια στιγμή κοινού σκοπού.

Εάν διατηρηθεί, η αμυντική σχέση Ινδονησίας-Ιορδανίας είναι πιθανό να εμβαθύνει μέσω πρακτικής συνεργασίας σε τομείς όπως η ανθρωπιστική βοήθεια, η στρατιωτική εκπαίδευση και η αμυντική-βιομηχανική συνεργασία. Αντικατοπτρίζει το αυξανόμενο ενδιαφέρον της Τζακάρτα για συνεργασία με ένα ευρύτερο φάσμα εταίρων της Μέσης Ανατολής—ιδιαίτερα με εκείνους όπου η εμπιστοσύνη μπορεί να οικοδομηθεί σταδιακά μέσω της κοινής εμπειρίας.

Η συνάντηση του Μαρτίου 2025 στην Τζακάρτα σηματοδότησε μια σαφή πρόθεση: και οι δύο χώρες στοχεύουν να θεσμοθετήσουν μια μακροπρόθεσμη αμυντική συνεργασία. Για την Ιορδανία, οι στενότεροι δεσμοί με την Ινδονησία παρέχουν μια στρατηγική βάση στη Νοτιοανατολική Ασία – μια ολοένα και πιο κρίσιμη περιοχή στη δυναμική της παγκόσμιας ασφάλειας. Για την Ινδονησία, η Ιορδανία αντιπροσωπεύει όχι μόνο έναν εναλλακτικό εταίρο ασφαλείας στη Μέση Ανατολή, αλλά και έναν αξιόπιστο σύμμαχο για πρακτική, επιτόπια συνεργασία σε περιβάλλοντα κρίσεων όπως η Γάζα.

Καθώς η Τζακάρτα επεκτείνει το αποτύπωμα ασφαλείας της σε όλη την περιοχή, η συνεργασία της με το Αμμάν ξεχωρίζει—όχι για τις φανφάρες της, αλλά για την αθόρυβη, σωρευτική της πρόοδο. Σε μια εποχή συναλλακτικών συμμαχιών, η Ινδονησία και η Ιορδανία χτίζουν κάτι πιο διαρκές: μια αμυντική σχέση που βασίζεται σε κοινές αξίες, επιχειρησιακή εμπιστοσύνη και δεκαετίες αμοιβαίου σεβασμού.

[Φωτογραφία από το Υπουργείο Άμυνας της Δημοκρατίας της Ινδονησίας]

Ο Muhammad Zulfikar Rakhmat είναι ο διευθυντής του γραφείου Indonesia-MENA στο Κέντρο Οικονομικών και Νομικών Σπουδών στην Τζακάρτα. Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.