Δημοσιεύουμε τη συνέχεια της συνομιλίας με τον Κροάτη ειδικό σε θέματα ασφάλειας και άμυνας Kristijan Ilovač, το πρώτο μέρος της οποίας δημοσιεύσαμε χθες και μπορείτε να το παρακολουθήσετε εδώ ή στον σύνδεσμο κάτω από το κείμενο.
Ποια είναι αυτή η ομάδα πιθανών απειλών;
Ας το εντοπίσουμε στη νοτιοανατολική Ευρώπη, τη Μεσόγειο και την κεντρική Ευρώπη. Όσον αφορά τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, μπορεί να υπάρξει ισχυρή υποστήριξη της λεγόμενης βαλκανικής ολοκλήρωσης μέσω μιας σκληρής ώθησης για τη διεύρυνση της ΕΕ.
Είναι απαραίτητο να αντιμετωπίσουμε διαφορετικούς τύπους ασύμμετρων ή υβριδικών προκλήσεων. Η Μεσόγειος – η ακτή μας μας τοποθετεί σε ενεργειακά πλαίσια (LNG) και συζητήσεις για τη μετανάστευση, ευθυγραμμιζόμενοι με την Ιταλία ή την Ελλάδα.
Και τέλος, η Κεντρική Ευρώπη. Είναι απαραίτητο να ενισχυθούν οι δεσμοί με τα κράτη μέλη της Ομάδας του Visegrad – V4 ή την Αυστρία, κάτι που μπορεί να αυξήσει τη σημασία μας όσον αφορά την ασφάλεια της ΕΕ. Τα κράτη μέλη του V4, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σλοβακία, αναδεικνύονται ολοένα και περισσότερο ως η φωνή ενός πιο συντηρητικού, κυρίαρχου μέρους της Ευρώπης, ειδικά στις συζητήσεις για τη μεταναστευτική πολιτική, το κράτος δικαίου και την κυριαρχία των κρατών μελών.
Φωτογραφία: Kristijan Ilovača
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις ασφαλείας για την Κροατία τα επόμενα χρόνια;
Τονίσαμε ότι η επικράτειά μας δεν είναι μεγάλη και ακανόνιστα διαμορφωμένη και ότι αυτό ακριβώς το γεγονός αυξάνει την ευαλωτότητα και τονίζει την ανάγκη για ισχυρές συμμαχίες και εσωτερική ετοιμότητα για αντιμετώπιση κρίσεων.
Ας ξεκινήσουμε με την περιφερειακή αστάθεια, όπως οι εντάσεις στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κοσσυφοπέδιο ή η πολύμηνη κρίση με τις διαδηλώσεις στη Σερβία. Χρειάζεται μόνο λίγο για να προκληθούν διαρροές από την περιοχή εάν ξεσπάσουν. Ακολουθούν ρωσικές υβριδικές τακτικές – παραπληροφόρηση, ενεργειακός εξαναγκασμός ή κυβερνοεπιθέσεις που απευθύνονται στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Μετανάστευση – Οι οδοί της Αδριατικής θα μπορούσαν και πάλι να επιβαρυνθούν από συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Προσθέστε σε αυτό την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και τις φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες ή ξηρασίες, και θα πρέπει να προστεθεί ότι η μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό μειώνει σημαντικά την ανθεκτικότητα της κροατικής οικονομίας.
Ένας άλλος σημαντικός κίνδυνος για την ασφάλεια, για τον οποίο δεν ακούμε πολλά στον δημόσιο χώρο, τουλάχιστον όχι σε αυτό το πλαίσιο, είναι η εγχώρια παραγωγή μας και η ενίσχυση των τοπικών παραγωγικών δυνατοτήτων. Η υποχρησιμοποίηση της γεωργικής γης, η αποδυνάμωση των παραγωγικών δυνατοτήτων και της εγχώριας παραγωγής και η παράκαμψη της ενίσχυσης των τοπικών αλυσίδων εφοδιασμού αποτελούν τεράστιο κίνδυνο όχι μόνο για την Κροατία αλλά και για τη γειτονιά μας, η οποία είναι μια πιθανή αγορά για εμάς. Η ενίσχυση της τοπικής παραγωγής και των αλυσίδων εφοδιασμού όχι μόνο ενισχύει τις παραγωγικές μας ικανότητες, αλλά ενισχύει και την ανθεκτικότητά μας σε κρίσεις όπως αυτές που αντιμετωπίσαμε τα τελευταία χρόνια και μπορεί ενδεχομένως να βοηθήσει στον περιορισμό των πληθωριστικών κινδύνων που αντιμετωπίζουμε. Η εγχώρια παραγωγή αποκαθιστά τη σημασία της ανατολής της χώρας μας και δίνει νέα ελπίδα στους ντόπιους παραγωγούς μας να υπερασπιστούν έμμεσα τα ζωτικά και στρατηγικά εθνικά μας συμφέροντα.
Μια μικρή παρέκβαση, αφού αναφέρετε τρόφιμα και παραγωγή, η ΕΕ, πιεσμένη από τη νέα γεωπολιτική κατάσταση, εστίασε στην ανάπτυξη της στρατιωτικής βιομηχανίας, αλλά η παραγωγή τροφίμων δεν αναφέρεται πουθενά. Ποια είναι η θέση σας σε αυτό το θέμα;
Στο σύγχρονο πλαίσιο, τα τρόφιμα γίνονται ολοένα και περισσότερο γεωπολιτικό εργαλείο. Η παραγωγή τροφίμων έχει άμεση σχέση με τη γενική και την εθνική ασφάλεια, γιατί τα τρόφιμα δεν είναι μόνο οικονομική κατηγορία, αλλά και στρατηγικός πόρος. Η σταθερή και επαρκής παραγωγή τροφίμων επιτρέπει σε μια χώρα να διατηρεί τη βασική κοινωνική σταθερότητα και αυτάρκεια σε περιόδους κρίσης – όπως πόλεμος, πανδημίες, φυσικές καταστροφές ή γεωπολιτικές αναταραχές.
Μια χώρα που βασίζεται υπερβολικά στις εισαγωγές τροφίμων γίνεται ευάλωτη σε εξωτερικούς κραδασμούς, όπως διαταραχές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, ελλείψεις, απότομες αυξήσεις τιμών ή πολιτικές πιέσεις. Σε τέτοιες συνθήκες, ο εθισμός στα τρόφιμα μπορεί να γίνει κίνδυνος για την ασφάλεια.
Από την άλλη πλευρά, η ισχυρή εγχώρια γεωργία και η βιομηχανία τροφίμων συμβάλλουν στην οικονομική ανθεκτικότητα, ενισχύουν τις αγροτικές περιοχές, παρέχουν θέσεις εργασίας και μειώνουν την αγροτική μετανάστευση . Ταυτόχρονα, η επένδυση στην ασφαλή και βιώσιμη παραγωγή τροφίμων υποστηρίζει τη διατήρηση του περιβάλλοντος, των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας. Οι χώρες που παράγουν πλεόνασμα τροφίμων έχουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη, ενώ εκείνες που εξαρτώνται από τις εισαγωγές ενδέχεται να εκτεθούν σε εξωτερικές επιρροές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλές χώρες αντιμετωπίζουν σήμερα την επισιτιστική ασφάλεια ως μέρος των στρατηγικών άμυνας και εξωτερικής πολιτικής τους.
Συμπερασματικά, η παραγωγή τροφίμων δεν είναι μόνο θέμα γεωργίας – είναι θέμα μακροπρόθεσμης ασφάλειας, ανεξαρτησίας και κυριαρχίας.
Πώς θα αξιολογούσατε την ικανότητα της Κροατίας στην κυβερνοασφάλεια και την καταπολέμηση των υβριδικών απειλών;
Η κροατική κυβερνοασφάλεια υστερεί σε σχέση με τους ηγέτες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Το σύστημα είναι λειτουργικό, αλλά χρειάζεται επείγουσα αναβάθμιση. Έχει το βασικό πλαίσιο – την Εθνική Στρατηγική Κυβερνοασφάλειας, αλλά δεν διαθέτει τους πόρους και την τεχνογνωσία που μπορούμε να αποκτήσουμε από μεγαλύτερες συμμαχικές χώρες.
Οι υβριδικές απειλές (παραπληροφόρηση, οικονομικός καταναγκασμός) το εκμεταλλεύονται αυτό, ειδικά δεδομένης της εγγύτητάς μας με γείτονες με μεγάλες εσωτερικές προκλήσεις. Σημειώνεται ακόμη πρόοδος, καθώς η ένταξη στην ΕΕ βοηθά την τεχνική συνεργασία και οι ασκήσεις του ΝΑΤΟ ενισχύουν την ετοιμότητα.
Ωστόσο, οι ανεπαρκείς επενδύσεις και η διαρροή εγκεφάλων εμποδίζουν την ικανότητα. Είναι λειτουργικό, όχι τρομακτικό – είναι επαρκές προς το παρόν, αλλά χρειάζεται επείγουσα αναβάθμιση καθώς αυξάνονται οι απειλές.
Μεγαλύτερες επενδύσεις από την Κροατία στη στρατιωτική άμυνα είναι αναπόφευκτες δεδομένου του μεταβαλλόμενου παγκόσμιου πλαισίου. Είμαι περίεργος για το σε ποιες ακριβώς πτυχές ασφάλειας ή στρατιωτικής τεχνολογίας πρέπει να επενδύσει η Κροατία, δεδομένης της γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής μας θέσης;
Εν ολίγοις, η Κροατία πρέπει να επικεντρωθεί σε οικονομικά αποδοτική, αμυντική τεχνολογία. Δεν μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά έναν στρατό πλήρους φάσματος, αλλά μπορούμε να ειδικευτούμε σε συγκεκριμένους ρόλους στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Δεδομένων των απαρχαιωμένων δογμάτων και της στρατηγικής της θέσης, η Κροατία θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στα ακόλουθα:
- Κυβερνοάμυνα – ισχυρά συστήματα για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών.
- Ναυτικές δυνατότητες – περιπολικά πλοία και μη επανδρωμένα πλοία για την ασφάλεια της Αδριατικής.
- αεράμυνα – σύγχρονα συστήματα π.χ. Πατριώτες για την αποτροπή περιφερειακής κλιμάκωσης.
- Drones – μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα για επιτήρηση και αναγνώριση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο – MQ-8C Fire Scout για επιτήρηση κρατικών συνόρων και ανίχνευση πυρκαγιάς, MQ-9 Reaper και MQ-27 ScanEagle για στρατιωτικούς σκοπούς.
- Ενεργειακή ασφάλεια – προστασία της υποδομής LNG από δολιοφθορές.
Πώς επηρεάζει ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Κροατίας;
Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας επεκτείνεται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μέσω της οικονομίας και της επιρροής. Οι κινεζικές επενδύσεις στη Σερβία στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας "Belt and Road" αντιπροσωπεύουν ένα από τα πιο ορατά παραδείγματα κινεζικής οικονομικής παρουσίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η Σερβία είναι από τις πρώτες χώρες της περιοχής που συμμετείχαν ενεργά σε αυτήν την κινεζική παγκόσμια πρωτοβουλία. Αυτό αμφισβητεί τη δυτική κυριαρχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, τραβώντας τους γείτονες της Κροατίας προς τα ανατολικά.
Οι ΗΠΑ αντιτίθενται στους δεσμούς ασφαλείας (ΝΑΤΟ) και στην οικονομική πίεση (κυρώσεις, εμπορικοί κανόνες), ενθαρρύνοντας την Κροατία να προσανατολιστεί σταθερά προς τη Δύση. Για την Κροατία, είναι μια πράξη εξισορρόπησης: τα κινεζικά έργα είναι οικονομικά ελκυστικά (κατασκευή της γέφυρας Pelješac), αλλά οι εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ υπερτερούν.
Αυτή η αντιπαλότητα εντείνει την περιφερειακή πόλωση – η φιλοδυτική Κροατία εναντίον της φιλοκινεζικής Σερβίας, αποσταθεροποιώντας δυνητικά τα Βαλκάνια, μετατρέποντάς τα σε πεδίο εκπαίδευσης μεγάλων δυνάμεων.
Τι είδους σχέση χτίζουν οι ΗΠΑ με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και πώς θα μπορούσε αυτό να επηρεάσει την Κροατία;
Οι ΗΠΑ επιδιώκουν σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια, υποστηρίζοντας την ενσωμάτωση στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, για παράδειγμα. Μαυροβούνιο και Βόρεια Μακεδονία ενώ αντιμετωπίζουν Ρωσία και Κίνα. Εμπλέκεται διμερώς – π.χ. βοήθεια στο Κοσσυφοπέδιο, πίεση στη Σερβία – ευνοώντας πραγματιστές συμμάχους.
Για την Κροατία, αυτό ενισχύει τον ρόλο της ως «περιφερειακής άγκυρας» και ενισχύει την επιρροή της εάν ηγείται των προσπαθειών ένταξης. Αλλά εάν η εστίαση των ΗΠΑ αποδυναμωθεί (π.χ. λόγω της Ασίας), η Κροατία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ένα μεγαλύτερο βάρος διαχείρισης της αστάθειας στα Βαλκάνια από μόνη της, επιβαρύνοντας τους δικούς της πόρους .
Επομένως, θα πρέπει κανείς να είναι προετοιμασμένος για όλα τα σενάρια, τα οποία φυσικά πρέπει να προετοιμαστούν εκ των προτέρων και όλα τα κρατικά στρατηγικά έγγραφα να επικαιροποιηθούν και να εγκριθούν ανάλογα.
Πόσο ρεαλιστικό είναι να περιμένουμε μια ισχυρότερη παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή δεδομένων των προκλήσεων σε άλλα μέρη του κόσμου;
Μια ισχυρότερη παρουσία των ΗΠΑ στα Δυτικά Βαλκάνια είναι πιθανή, αλλά περιορισμένη. Παγκόσμιες προτεραιότητες – Η Κίνα στον Ινδο-Ειρηνικό. Ο πόλεμος στην Ουκρανία – μειώνει τους πόρους των ΗΠΑ και την ικανότητά τους να εμπλέκονται περισσότερο στον Ειρηνικό. Ωστόσο, η στρατηγική αξία της περιοχής (η αντιμετώπιση της Ρωσίας και η διασφάλιση της νοτιοανατολικής πλευράς της Ευρώπης) δικαιολογεί μέτριες ενισχύσεις – περισσότερους συμβούλους ή στρατηγικές-τακτικές ασκήσεις παρά μια μεγάλη ανάπτυξη στρατευμάτων.
Η Κροατία θα μπορούσε να φιλοξενήσει και να βοηθήσει σημαντικά σε τέτοιες προσπάθειες, αλλά πρέπει να οργανωθούμε εκ των έσω και να αρχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω στις δυνατότητες και τις δυνατότητές μας.
Είστε ο ιδρυτής της έκθεσης DEFCROS Expo για τη Δημόσια Ασφάλεια και Άμυνα. Εξηγήστε μας περί τίνος πρόκειται και πώς εντάσσεται στα τρέχοντα απαραίτητα βήματα και σχέδια σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αναγκαιότητα της στρατιωτικοποίησης, για την οποία έχετε προειδοποιήσει το κροατικό και παγκόσμιο κοινό.
Η DEFCROS Expo, που διοργανώνεται από τη Sky Fort Systems, είναι η πρώτη έκθεση ασφάλειας και άμυνας που πραγματοποιείται στο Όσιγιεκ της Κροατίας. Ξεκίνησε ως η πρώτη εκδήλωση αυτού του είδους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και πραγματοποιήθηκε από τις 5 έως τις 6 Σεπτεμβρίου 2024 στο Οικονομικό Κέντρο της κομητείας Osijek-Baranja.
Στόχος της έκθεσης είναι να συγκεντρώσει σημαντικούς παγκόσμιους ηγέτες της βιομηχανίας και ειδικούς σε τομείς όπως η ασφάλεια, η αστυνομία και η στρατιωτική τεχνολογία. Η δηλωμένη αποστολή της DEFCROS είναι να ενθαρρύνει τη συνεργασία, να επιδεικνύει καινοτομίες αιχμής και να διευκολύνει τις συζητήσεις που αντιμετωπίζουν τις εξελισσόμενες προκλήσεις στη δημόσια ασφάλεια και άμυνα.
Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η έκθεση DEFCROS Expo ευθυγραμμίζεται με ευρύτερες τάσεις και πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου έχει σημειωθεί σημαντική στροφή προς τη στρατιωτικοποίηση και τη βελτίωση των αμυντικών δυνατοτήτων τα τελευταία χρόνια. Αυτή η αλλαγή, που συχνά περιγράφεται ως απάντηση στη γεωπολιτική αστάθεια, καταδεικνύει μια έμφαση στη στρατηγική αυτονομία και ετοιμότητα.
Τι σημαίνει αυτό συγκεκριμένα;
Το DEFCROS χρησιμεύει ως πλατφόρμα για τη δικτύωση και τη σύνδεση κυβερνητικών αξιωματούχων, στρατιωτικών και αστυνομικών τομέων, Πολιτικής Προστασίας, Τελωνείων, πυροσβεστών και καινοτόμων από τον ιδιωτικό τομέα ως εκθέτες. Στην τεχνολογία, σημαίνει ενθάρρυνση της προόδου στην αμυντική τεχνολογία, την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και τον στρατιωτικό εξοπλισμό.
Εξίσου σημαντική είναι η ανταλλαγή γνώσεων μέσω της προώθησης του διαλόγου για στρατηγικές και λύσεις για ένα ασφαλέστερο μέλλον. Η περιφερειακή εστίαση είναι επίσης σημαντική – τοποθετώντας το Osijek ως κόμβο για καινοτομίες ασφάλειας σε αυτό το μέρος της Ευρώπης, χρησιμοποιώντας τη στρατηγική του θέση κοντά σε σημαντικές πόλεις και κέντρα όπως η Βουδαπέστη, το Βελιγράδι, το Σεράγεβο και το Ζάγκρεμπ.
Η εκδήλωση είναι περιεκτική και καλωσορίζει όχι μόνο εμπειρογνώμονες του κλάδου αλλά και επαγγελματίες από διαφορετικά υπόβαθρα που ενδιαφέρονται για λύσεις ασφάλειας και ασφάλειας. Παρέχει επίσης ευκαιρίες χορηγιών, αυξάνοντας την προβολή για εταιρείες στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας.
Δεδομένου του σημαντικού ενδιαφέροντος του κοινού και της επιχειρηματικής κοινότητας από τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, πετύχαμε τις προθέσεις μας να κάνουμε το DEFCROS ένα κεντρικό γεγονός που, συνδέοντας βασικούς παράγοντες στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, θα εργαστεί για την ευαισθητοποίηση και τη σημασία τους, τόσο για την Κροατία και τα εθνικά και οικονομικά της συμφέροντα, όσο και για τα συμφέροντα άλλων ενδιαφερομένων, όχι μόνο από την Κροατία. Στα φτερά αυτού, το DEFCROS 2 θα πραγματοποιηθεί στις 11 και 12 Σεπτεμβρίου φέτος στην ίδια τοποθεσία, πιο συγκεκριμένα στο Οικονομικό Κέντρο της επαρχίας Osijek-Baranja με ακόμη περισσότερους εκθέτες, εκπροσώπους και ευκαιρίες για ενίσχυση συνεργατικών ευκαιριών στους προαναφερθέντες τομείς.
Greek 
English