Η Κροατία εξετάζει το μερίδιο της Ρωσίας στη σερβική πετρελαϊκή εταιρεία NIS

Χρόνος ανάγνωσης: 2 λεπτά

Ο υπουργός Οικονομίας της Κροατίας Άντε Σουσνγιάρ δήλωσε ότι ο κρατικός χειριστής πετρελαιαγωγού Jadranski Naftovod (Janaf) θα μπορούσε να αποκτήσει το μερίδιο της Ρωσίας στη σερβική πετρελαϊκή εταιρεία Naftna Industrija Srbije (NIS), αποκαλώντας την πιθανή συμφωνία «φυσική επιχειρηματική συμβίωση», ανέφεραν τοπικά ΜΜΕ.

Η Janaf μεταφέρει περίπου το 80% του αργού πετρελαίου που διυλίζεται από την NIS στις εγκαταστάσεις της στο Pancevo, στη βόρεια Σερβία, και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο επιμελητείας στις περιφερειακές ροές ενέργειας. Ο Susnjar χαρακτήρισε την ιδιοκτησία της ενέργειας βασικό πυλώνα κυριαρχίας, γράφοντας στο X ότι "Η Κροατία πρέπει να ηγηθεί, όχι να ακολουθεί, στην περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια. Οικοδομούμε ανθεκτικότητα κατέχοντας υποδομές και όχι ενοικιάζοντας πρόσβαση".

Ο ανασχηματισμός των συμμετοχών της Ρωσίας εγείρει ερωτήματα συμμόρφωσης

Η Ρωσία κατέχει το 56,15% των NIS μέσω της Gazprom Neft (44,85%) και της Gazprom (11,3%). Το υπόλοιπο κατέχεται από τη σερβική κυβέρνηση και μετόχους μειοψηφίας. Η εταιρεία διαχειρίζεται το μοναδικό διυλιστήριο πετρελαίου της Σερβίας και είναι σημαντικός προμηθευτής στα Δυτικά Βαλκάνια.

Οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στις 10 Ιανουαρίου με στόχο τον πετρελαϊκό τομέα της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών με ρωσική ιδιοκτησία που συνδέεται με το κράτος. Για να μειώσει την έκθεση, η Gazprom Neft μεταβίβασε μερίδιο 5,15% στη Gazprom. Παραμένει ασαφές εάν αυτός ο εσωτερικός ανασχηματισμός θα καλύψει τα όρια συμμόρφωσης των ΗΠΑ.

Η Σερβία αναζητά περισσότερο χρόνο καθώς πλησιάζει η προθεσμία παραίτησης των ΗΠΑ

Η Σερβία ζήτησε δεύτερη παραίτηση από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ για να καθυστερήσει την επιβολή των κυρώσεων, υποστηρίζοντας ότι οι ξαφνικές αλλαγές στην ιδιοκτησία της NIS θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την εγχώρια ενεργειακή σταθερότητα. Μια προηγούμενη εξαίρεση που είχε χορηγηθεί νωρίτερα το 2025 παρείχε παράταση 30 ημερών.

Παρά την προφανή εμπορική λογική μιας εξαγοράς της Κροατίας, τα νομικά και πολιτικά εμπόδια παραμένουν ουσιαστικά. Οι κυρώσεις της ΕΕ απαγορεύουν τις συναλλαγές με καθορισμένες ρωσικές οντότητες. Η Σερβία, η οποία δεν έχει ευθυγραμμιστεί με την πολιτική κυρώσεων της ΕΕ, μπορεί επίσης να είναι απρόθυμη να εγκρίνει μια στρατηγική εξαγορά από μια κρατική εταιρεία με έδρα την ΕΕ.

Οι ειδικοί είναι δύσπιστοι για την προθυμία των μετόχων να πουλήσουν

Ο ενεργειακός αναλυτής Sasa Djogovic είπε στο NIN ότι «το θέμα δεν είναι ποιος ενδιαφέρεται για το NIS, αλλά αν οι μέτοχοί του είναι πρόθυμοι να πουλήσουν». Σημείωσε ότι οποιαδήποτε αλλαγή ιδιοκτησίας θα απαιτούσε πολιτική συμφωνία μεταξύ όλων των βασικών ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένης της σερβικής κυβέρνησης, η οποία κατέχει το 29,87%.

Νομικοί εμπειρογνώμονες λένε ότι μια επιτυχημένη συναλλαγή πιθανότατα θα απαιτούσε διμερή συμφωνία και συντονισμό με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Οι κροατικές οντότητες μπορεί επίσης να χρειαστεί να δομήσουν προσεκτικά οποιαδήποτε προσφορά για να αποφύγουν την άμεση έκθεση στην επιβολή κυρώσεων.

Η Susnjar δεν έχει παράσχει χρονοδιάγραμμα ή αποτίμηση για μια πιθανή προσφορά. Η NIS δεν έχει απαντήσει στις αναφορές και οι Σέρβοι αξιωματούχοι δεν έχουν επισημάνει καμία προθυμία να εκχωρήσουν τις μετοχές που κατέχονται από τη Ρωσία.

Susnjar: «Αυτό είναι για το ποιος διαμορφώνει τον ενεργειακό χάρτη»

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Susnjar έχει πλαισιώσει το θέμα σε μια ευρύτερη αλλαγή πολιτικής, προωθώντας την ιδιοκτησία υποδομών ως απάντηση στην περιφερειακή αλληλεξάρτηση, δηλώνοντας ότι «η αλληλεξάρτηση είναι γεγονός – η στρατηγική ιδιοκτησία είναι η μόνη ορθολογική απάντηση». Έχει επίσης συνδέσει την πιθανή εξαγορά με τους στόχους της Κροατίας για την ενεργειακή μετάβαση, περιγράφοντάς την ως έναν τρόπο «γεφύρωσης του παρόντος με το πράσινο μέλλον».

Εάν ολοκληρωθεί, η συμφωνία θα αντιπροσωπεύει μια από τις πιο άμεσες προσπάθειες ενός κράτους μέλους της ΕΕ να εκτοπίσει τον ρωσικό έλεγχο στις στρατηγικές υποδομές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, σηματοδοτώντας μια ευρύτερη αλλαγή στην ενεργειακή ευθυγράμμιση της περιοχής μετά τις κυρώσεις.

"Δεν πρόκειται μόνο για βαρέλια και αγωγούς", έγραψε ο Susnjar στο X. "Είναι για το ποιος διαμορφώνει τον ενεργειακό χάρτη της περιοχής την επόμενη δεκαετία."