Η παρατεταμένη απουσία βασικών προσωπικοτήτων του καθεστώτος των Ταλιμπάν – εν ενεργεία υπουργού Εσωτερικών Sirajuddin Haqqani, αναπληρωτής πρωθυπουργός Abdul Ghani Baradar και αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Sher Mohammad Abbas Stanikzai – από το Αφγανιστάν υπογραμμίζει ότι το ρήγμα μεταξύ των φατριών Κανταχάρι και Χακάνι των Ταλιμπάν έχει λάβει σοβαρές διαστάσεις.

Έχουν περάσει πάνω από έξι εβδομάδες από τότε που οι τρεις ανώτεροι υπουργοί των Ταλιμπάν έφυγαν χωριστά από το Αφγανιστάν εν μέσω κλιμάκωσης των εντάσεων με τον Ανώτατο Ηγέτη των Ταλιμπάν, Hibatullah Akhundzada. Ενώ ο Baradar επέστρεψε, ο Stanikzai και ο Sirajuddin – η εγκεκριμένη από τον ΟΗΕ εξαίρεση της ταξιδιωτικής απαγόρευσης του τελευταίου έληξε στις 3 Φεβρουαρίου – παραμένουν στα ΗΑΕ.

Με επικεφαλής τον Αχουντζάντα, η παράταξη Κανταχάρι αποτελείται από σκληροπυρηνικούς και δόγμα κληρικούς, ενώ η ομάδα Χακάνι, η οποία περιλαμβάνει τους Σιρατζουντίν, Μπαραντάρ, Στανικζάι και τον εν ενεργεία υπουργό Άμυνας Μοχάμαντ Γιακούμπ, μεταξύ άλλων, θεωρείται ως η πιο μετριοπαθής ή μάλλον ρεαλιστική φατρία.

Από τότε που οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία τον Αύγουστο του 2021, ο Akhundzada έχει εκδώσει δεκάδες διατάγματα που περιορίζουν την πρόσβαση γυναικών και κοριτσιών στην εκπαίδευση, τους χώρους εργασίας και τη δημόσια ζωή και χώρους γενικότερα, στα οποία η ομάδα Haqqani έχει αντιταχθεί καθώς στάθηκε εμπόδιο στο καθεστώς των Ταλιμπάν να αποκτήσει διπλωματική αναγνώριση.

Οι αναφορές για τη ρήξη μεταξύ των φατριών Κανταχάρι και Χακάνι δεν είναι νέες. Ωστόσο, το ρήγμα φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σοβαρό σε αυτό το σημείο.

Υπογραμμίζοντας τη σοβαρότητά του, ο Σούτζα Τζαμάλ, ανώτερος Αφγανός δημόσιος υπάλληλος στο Γραφείο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της προηγούμενης κυβέρνησης του Αφγανιστάν και συν-συγγραφέας του βιβλίου «Η παρακμή και η πτώση του Ρεπουμπλικανικού Αφγανιστάν» είπε στο The Diplomat ότι το ρήγμα είναι «αρκετά σοβαρό ώστε να έχει γίνει ασυγκράτητα δημόσια για τους διαβόητα μυστικοπαθείς Ταλιμπάν».

Σύμφωνα με έναν Αφγανό δημοσιογράφο στην Καμπούλ, η έξοδος των ανώτερων υπουργών από τη χώρα υποδηλώνει ότι «φοβούνται σοβαρά για τη ζωή τους και βλέπουν ελάχιστα χρήσιμα να παραμείνουν στην Καμπούλ αυτή τη στιγμή».

Ο Στανικζάι ήταν ο πρώτος από τους τρεις υπουργούς που διέφυγε από το Αφγανιστάν. Σε μια ομιλία σε ένα θρησκευτικό σεμινάριο στο Khost στις 18 Ιανουαρίου, ο Stanikzai επέκρινε τις αποφάσεις του Akhundzada που περιορίζουν τις γυναίκες ως άδικες και αντι-ισλαμικές. «Ο δρόμος που ακολουθούμε αυτή τη στιγμή καθοδηγείται από [την] προσωπική επιλογή [του Akhundzada], όχι από τη Σαρία », είπε ο Stanikzai.

Ενώ έχει επικρίνει δημόσια την άρνηση εκπαίδευσης σε κορίτσια από το Αφγανιστάν αρκετές φορές στο παρελθόν, αυτό που είπε στις 18 Ιανουαρίου ήταν άνευ προηγουμένου. Χωρίς να κατονομάσει τον Αχουντζάντα, προέτρεψε τους Αφγανούς να μην τον ακολουθήσουν στα τυφλά. «Ακολούθησέ τον [Akhundzada], αλλά όχι στο βαθμό που, ο Θεός φυλάξοι, να του δώσεις τον βαθμό του προφήτη ή της θεότητας. Αν [Akhundzada] παρεκκλίνεις έστω και ένα βήμα από το μονοπάτι του Θεού, τότε δεν είσαι πια ο αρχηγός μου, δεν σε αναγνωρίζω », είπε.

Όχι μόνο αμφισβήτησε την εξουσία του Αχουντζάντα ο Στανικζάι, αλλά του αφαίρεσε τη θρησκευτική νομιμότητα. Κατηγόρησε την καταστολή των γυναικών από τον Akhundzada για το ότι η διεθνής κοινότητα δεν αναγνώρισε το καθεστώς των Ταλιμπάν.

Η απάντηση του Αχουντζάντα ήταν γρήγορη. Διέταξε τη σύλληψη του Stanikzai και του επέβαλε ταξιδιωτική απαγόρευση.

Ωστόσο, «με τη βοήθεια του υπουργού Άμυνας Yakoob, ο Stanikzai κατάφερε να δραπετεύσει από το Αφγανιστάν», είπε ένας ινδικός κυβερνητικός αξιωματούχος, ο οποίος δεν θέλησε να κατονομαστεί.

Περίπου την ίδια περίοδο, ο Sirajuddin έφυγε από το Αφγανιστάν για τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. Όπως ο Στανικζάι, έχει αντιταχθεί στις επιταγές του Αχουντζάντα .

Αλλά το πιο σημαντικό, ο Sirajuddin και ο Akhundzada έχουν εγκλωβιστεί σε έναν αγώνα εξουσίας. Εκτός από τη συγκέντρωση όλης της εξουσίας στα χέρια του και τον διορισμό πιστών σε βασικές θέσεις σε ολόκληρη τη χώρα, ο Αχουντζάντα έχει συστηματικά περιορίσει τις εξουσίες του Σιρατζουντίν, είπε ο Ινδός αξιωματούχος.

Σύμφωνα με τον Τζαμάλ, «Τα τελευταία δύο χρόνια, ήταν ξεκάθαρο ότι παρόλο που βρίσκεται στο τιμόνι του Υπουργείου Εσωτερικών – ενός βασικού ιδρύματος ασφαλείας με τεράστια βάση προσωπικού – ο Sirajuddin δεν ήταν πραγματικά υπεύθυνος για την εσωτερική ασφάλεια». Είναι η Γενική Διεύθυνση Πληροφοριών, η υπηρεσία πληροφοριών του καθεστώτος, με επικεφαλής τον «υπόκριτο της φατρίας Kandahar Abdul Haq Wasiq που ήταν υπεύθυνος για την εσωτερική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της δουλειάς της καταστολής της αντιπολίτευσης», είπε.

Τον Νοέμβριο του περασμένου έτους, ο Αχουντζάντα εξέδωσε διάταγμα αφαιρώντας από τα υπουργεία Εσωτερικών, Άμυνας και το GDI την εξουσία να διανέμουν όπλα , πυρομαχικά και στρατιωτικό εξοπλισμό. Μόνο ο αρχηγός των Ταλιμπάν εξουσιοδοτήθηκε να το κάνει.

Αμέσως μετά, σε μια ομιλία σε μια τελετή αποφοίτησης της μαντρέσας κοντά στην Καμπούλ, ο Sirajuddin μίλησε για την απογοήτευση του κοινού από τις θρησκευτικές προσωπικότητες , σε μια συγκαλυμμένη αναφορά στον Akhundzada. Τρεις ημέρες αργότερα, στις 11 Δεκεμβρίου, δολοφονήθηκε ο θείος του Sirajuddin, Khalil Ur-Rahman Haqqani , υπουργός προσφύγων και επαναπατρισμού στο καθεστώς των Ταλιμπάν. Αν και η επαρχία Χορασάν του Ισλαμικού Κράτους (ISKP) ανέλαβε την ευθύνη για τη δολοφονία, «η λέξη στον δρόμο ήταν ότι το είχαν διατάξει οι Κανταχάρις», είπε ο δημοσιογράφος.

Ήταν μια «παραταξιακή δουλειά», ισχυρίστηκε ο Τζαμάλ, επισημαίνοντας ότι η GDI είναι «υπεύθυνη για τη Διεύθυνση 10, η οποία έχει την ευθύνη να προστατεύει βασικούς ηγέτες».

Η δολοφονία του Khalil, σύμφωνα με τον Ινδό αξιωματούχο, ήταν «μια προειδοποίηση από τον Akhundzada στον Sirajuddin ότι η διαφωνία θα τιμωρηθεί».

Με την πραγματική δύναμη συγκεντρωμένη στην Κανταχάρ, «δεν ήταν πολύ χρήσιμο το Sirajuddin να παραμείνει στην Καμπούλ», είπε ο Jamal. Χρειαζόμενος «να στηρίξει την ξένη υποστήριξή του», κατευθύνθηκε προς τα ΗΑΕ.

Λίγα είναι γνωστά για τις συναντήσεις μεταξύ του Sirajuddin και των Εμιράτων, με τους οποίους οι Haqqani είχαν από καιρό ισχυρούς δεσμούς. Αυτό που θα εκτυλιχθεί τους επόμενους μήνες θα εξαρτηθεί «σε κάποιο βαθμό από το είδος της υποστήριξης που μπορεί να συγκεντρώσει ο Sirajuddin στα ΗΑΕ», είπε ο Jamal.

Εν τω μεταξύ, πίσω στην πατρίδα του στο Αφγανιστάν, ο Sirajuddin έχει χάσει ακόμη περισσότερο έδαφος από τους Κανταχάρις. Ο Αχουντζάντα έχει αναπτύξει τα μαχητικά του σε βασικές στρατηγικές τοποθεσίες στην Καμπούλ, συμπεριλαμβανομένου του φρουρίου Μπάλα Χισάρ και του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ. Μέχρι πρόσφατα, μαχητές του Δικτύου Haqqani φρουρούσαν αυτές τις τοποθεσίες.

Ωστόσο, ο Sirajuddin είναι ένας έμπειρος στρατιωτικός στρατηγός και έχει επιβιώσει από ανταγωνισμούς και ενδογενείς αιμορραγίες για πολλά χρόνια. Είχε επίσης στενούς δεσμούς με τις υπηρεσίες πληροφοριών του Πακιστάν. Ενώ ο Αχουντζάντα δεν έχει τη στρατιωτική τεχνογνωσία του Σιρατζουντίν, απολαμβάνει την αδιαμφισβήτητη πίστη των μαχητών του, οι οποίοι πιστεύουν ότι η υπακοή του είναι θρησκευτική υποχρέωση.

Σε αυτό το σημείο, φαίνεται ότι είναι το «Advantage Akhundzada» στη συνεχιζόμενη μάχη μεταξύ των φατριών Κανταχάρι και Χακάνι. Αλλά ο Sirajuddin δεν είναι κάτι που να ωθεί.