Την περασμένη εβδομάδα, η πόλη-λιμάνι του Πακιστάν, Γκουαντάρ, η οποία είναι περισσότερο γνωστή ως η πύλη του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν, μετατράπηκε σε έναν παράδεισο για βιβλιόφιλους. Φιλοξένησε το Φεστιβάλ Βιβλίου Gwadar , που διοργανώθηκε από έναν τοπικό οργανισμό, το Συμβούλιο Ανάπτυξης της Αγροτικής Κοινότητας.

Το ζωντανό φεστιβάλ προσελκύει εκατοντάδες συγγραφείς, ακτιβιστές, περιβαλλοντολόγους, ακαδημαϊκούς και ηγέτες της κοινότητας από διάφορα μέρη του Πακιστάν. Βιβλία αξίας άνω των 10.000 δολαρίων πουλήθηκαν στην εκδήλωση – ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα για μια μικρή πόλη όπως το Γκουαντάρ, η οποία έχει πληθυσμό κάτω των 100.000 κατοίκων.

Το θέμα του φεστιβάλ ήταν η κλιματική αλλαγή, οι προκλήσεις της και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί. Ενώ μια σειρά θεμάτων συζητήθηκαν στη συνεδρία του φεστιβάλ, ήταν η κλιματική αλλαγή που είχε τη μεγαλύτερη απήχηση στην τοπική κοινότητα, δεδομένων των μοναδικών περιβαλλοντικών ευπαθειών του Gwadar. Το θέμα τόνισε την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της έκθεσης της πόλης σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα και την ανάγκη εξεύρεσης βιώσιμων λύσεων για το μέλλον της.

Σκαρφαλωμένο στην άκρη της Αραβικής Θάλασσας, το Gwadar είναι μια πόλη έντονων αντιθέσεων. Κάποτε ήταν ένας ήσυχος κόμβος αλιείας, σταδιακά εξελίχθηκε σε κρίσιμο κόμβο οικονομικής δραστηριότητας στο πλαίσιο του CPEC . Ωστόσο, αυτή η πρωτοφανής εξέχουσα θέση, ενώ συγκαλύπτει τις αυξανόμενες περιβαλλοντικές ευπάθειες που αντιμετωπίζει σήμερα η πόλη, υπογραμμίζει επίσης την επείγουσα ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη και ανθεκτικότητα στο κλίμα.

Για παράδειγμα, πρόσφατα η κυβέρνηση του Πακιστάν ανακοίνωσε την ολοκλήρωση μιας μελέτης σκοπιμότητας για ένα έργο ύδρευσης που στοχεύει στην παροχή νερού στο Gwadar από το Τατζικιστάν για την αντιμετώπιση της έλλειψης νερού. Ενώ οι πλήρεις λεπτομέρειες της εκτέλεσης αυτού του φιλόδοξου έργου είναι ασαφείς, υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για αξιόπιστους υδάτινους πόρους καθώς το Gwadar συνεχίζει να επεκτείνεται υπό την επιρροή του CPEC.

Είναι η τοποθεσία του Γκουαντάρ μόλις 400 χιλιόμετρα από το Στενό του Ορμούζ , ένα κρίσιμο θαλάσσιο σημείο πνιγμού, που το έχει καταστήσει ελκυστικό χώρο για ξένες επενδύσεις σε λιμάνι βαθέων υδάτων. Αλλά η ίδια γεωγραφία καθιστά την πόλη εξαιρετικά ευάλωτη στις κλιμακωτές επιπτώσεις των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα. Αυτοί οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν άνοδο της στάθμης της θάλασσας, διείσδυση υπόγειων υδάτων, καταρρακτώδεις βροχές και επαναλαμβανόμενες αστικές πλημμύρες. Μεταξύ των τέλους Φεβρουαρίου και των αρχών Μαρτίου 2024, το Γκουαντάρ έλαβε 180 χιλιοστά βροχόπτωσης σε μια ισχυρή βροχόπτωση 30 ωρών που οδήγησε σε ξαφνικές πλημμύρες . Μια παρόμοια κατάσταση εκτυλίχθηκε στο Γκουαντάρ το 2022, όταν το ένα τρίτο του Πακιστάν βυθίστηκε σε καταστροφικές πλημμύρες.

Το Πακιστάν κατατάσσεται σήμερα μεταξύ των κορυφαίων 10 χωρών που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή, όπως επισημαίνεται από τον Παγκόσμιο Δείκτη Κινδύνου για το Κλίμα . Παρά το γεγονός ότι συνεισφέρει λιγότερο από το 1 τοις εκατό των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα, το Πακιστάν αντιμετωπίζει σοβαρές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένης της άνοδος της στάθμης της θάλασσας, της αύξησης της θερμοκρασίας και της αυξημένης διακύμανσης των μοτίβων βροχοπτώσεων.

Ένα βασικό θέμα που συζητήθηκε σε ένα από τα πάνελ στο Φεστιβάλ Βιβλίου Gwadar ήταν πώς η πόλη αντιμετωπίζει την εισβολή θαλασσινού νερού . Ως μια χαμηλή παράκτια περιοχή που περιβάλλεται από την Αραβική Θάλασσα από τρεις πλευρές, η πόλη έχει δει τη φυσική ροή των υπόγειων υδάτων της να διαταράσσεται λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και της υπερβολικής άντλησης γλυκού νερού.

Μια ερευνητική μελέτη από τον παράκτιο υδρογεωλόγο και περιβαλλοντικό σύμβουλο Pazeer Ahmad, έναν από τους συμμετέχοντες σε μια συνεδρία για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο φεστιβάλ βιβλίου, επέστησε την προσοχή στο πώς η διακοπή της φυσικής ροής των υπόγειων υδάτων οδήγησε στη διείσδυση του θαλασσινού νερού στους υδροφορείς γλυκού νερού, αφήνοντας μεγάλο μέρος των υπόγειων αποθεμάτων της πόλης μολυσμένο με αλατούχο νερό. Ως αποτέλεσμα , ενώ οι παλαιότερες υποδομές γίνονται όλο και πιο ευάλωτες, οι νέες κατασκευές είναι σχεδόν αδύνατες σε πολλές περιοχές λόγω της διάχυτης παρουσίας θαλασσινού νερού ακριβώς κάτω από την επιφάνεια.

Αυτές οι ακραίες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τα καιρικά φαινόμενα, καθώς και η έλλειψη αποτελεσματικού και επαρκούς πολεοδομικού σχεδιασμού και μέτρων προσαρμογής στο κλίμα , έχουν τοποθετήσει το Γκουαντάρ στην πρώτη γραμμή του ευρύτερου αγώνα της περιοχής κατά της κλιματικής ευπάθειας.

Ενώ η ανάγκη μετριασμού και προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι επείγουσα, η ευαισθητοποίηση και η κατανόηση τόσο της κοινότητας όσο και των ενδιαφερομένων είναι εξίσου σημαντική. Αν και οι κάτοικοι του Γκουαντάρ βιώνουν ήδη τις συνέπειες της έλλειψης πόσιμου νερού, της άνοδος της στάθμης της θάλασσας, των πλημμυρών στις πόλεις και των μεταβαλλόμενων καιρικών συνθηκών, οι βαθύτερες αιτίες και οι πιθανές λύσεις παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητες.

Αυτό το κενό καθιστά τα φεστιβάλ και τις συζητήσεις με θέματα κλιματικής αλλαγής πιο σημαντικά για να πυροδοτήσουν συζητήσεις, να ενδυναμώσουν τους τοπικούς πληθυσμούς να γίνουν ενεργοί συμμετέχοντες στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας στις κλιματικές απειλές και να ενθαρρύνουν την κυβέρνηση να εφαρμόσει αποτελεσματικές πολιτικές προσαρμογής του κλίματος, να επενδύσει σε βιώσιμες υποδομές και κυρίως να συνεργαστεί με τις κοινότητες στη δημιουργία τοπικών λύσεων.

Το πάνελ για τις περιβαλλοντικές προκλήσεις – στο οποίο συμμετείχαν ο υδρογεωλόγος Ahmed, ο περιβαλλοντολόγος και αναπληρωτής διευθυντής της Gwadar Development Authority Abdul Raheem, ο Αντιπρόεδρος της Δημοτικής Επιτροπής Gwadar Majid Johar και ο Yunus Anwar, εκπρόσωπος της Mahigir Itehad, τοπικής οργάνωσης για τα δικαιώματα των ψαράδων – συζήτησαν την ανάγκη για περισσότερη έρευνα, ανθεκτικές στο κλίμα υποδομές και ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης νερού. Ρίχνουν επίσης φως στον τρόπο με τον οποίο η κλιματική αλλαγή επηρεάζει άμεσα τις τοπικές κοινότητες στο Γκουαντάρ, ιδιαίτερα όσον αφορά τα προς το ζην και τον κλάδο της αλιείας, όπου η παράνομη τράτα είναι μια σημαντική ανησυχία που επηρεάζει τη βιοποικιλότητα των ωκεανών.

Ωστόσο, η διοργάνωση τέτοιων φεστιβάλ βιβλίου και μάλιστα οποιωνδήποτε μεγάλων συγκεντρώσεων στο Μπαλουχιστάν τα τελευταία χρόνια δεν ήταν χωρίς προκλήσεις. Μόλις δύο εβδομάδες πριν από το Φεστιβάλ Βιβλίου του Γκουαντάρ, η αστυνομία στο Γκουαντάρ εισέβαλε σε πάγκο βιβλίων που είχε στηθεί ως μέρος ενός καραβανιού βιβλίων που οργάνωσαν φοιτητές Μπαλόχ, κατασχέθηκαν πολλά βιβλία και σύμφωνα με πληροφορίες κρατώντας αρκετούς μαθητές. Ενώ η αστυνομία επικαλέστηκε ανησυχίες για το περιεχόμενο των βιβλίων, υπήρξε ευρεία καταδίκη από διάφορες ομάδες που θεώρησαν την ενέργεια ως παραβίαση της πνευματικής και πολιτιστικής έκφρασης.

Παρά αυτές τις προκλήσεις, το Φεστιβάλ Βιβλίου του Γκουαντάρ αποτελεί απόδειξη της ανθεκτικότητας της τοπικής κοινότητας και της αυξανόμενης συμμετοχής διανοουμένων και λογοτεχνικών μορφών από όλη τη χώρα στα προβλήματα μιας πόλης σε μια περιοχή που έχει καταρρεύσει από συγκρούσεις. Ξεκινώντας τον διάλογο για πιεστικά ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, το φεστιβάλ λειτούργησε ως καταλύτης για συλλογική δράση προς την οικοδόμηση ενός ανθεκτικού μέλλοντος για το Gwadar.