Τα κράτη του Κόλπου επενδύουν στη δέσμευση άνθρακα για να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις υδρογονανθράκων

Η περιοχή του Κόλπου θέλει να διατηρήσει τα ουσιαστικά έσοδά της από υδρογονάνθρακες σε έναν κόσμο απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να επενδύσουμε στη δέσμευση άνθρακα, να κάνουμε καθαρότερα και πιο εμπορεύσιμα προϊόντα ορυκτών καυσίμων. Η Megren Almutairi και η Karen Young στο CGEP εξετάζουν τα τρέχοντα σχέδια και τις μελλοντικές προοπτικές τους. Αυτήν τη στιγμή, περίπου το 10% του CO2 που δεσμεύεται παγκοσμίως βρίσκεται στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις των κρατών του Κόλπου . Οι εθνικές τους εταιρείες πετρελαίου διαθέτουν μερικές από τις πιο οικονομικές λύσεις για CCS, που κυμαίνονται από $15 έως $40 ανά μετρικό τόνο . Οι κύριες προκλήσεις είναι το υψηλό αρχικό κόστος κεφαλαίου, ο ανταγωνισμός για επενδύσεις από έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η αβεβαιότητα σχετικά με τη μελλοντική τιμολόγηση του άνθρακα και τους ρυθμιστικούς περιορισμούς που επιβάλλονται από μεγάλους πελάτες όπως η ΕΕ. Και η κλιμάκωση μιας διαδικασίας που δεν έχει ακόμη αποδειχθεί σε κλίμακα θα προσθέσει σίγουρα τις δυσκολίες. [ Αυτή η ανάρτηση δημοσιεύτηκε αρχικά από το Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής στο SIPA του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο ιστολόγιό τους, "Energy Explained" ]

Στρατηγική επένδυση στη δέσμευση άνθρακα

Οι εθνικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου στα κράτη του Αραβικού Κόλπου, που φιλοδοξούν να καθιερωθούν ως πρωτοπόροι στην παραγωγή ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, επενδύουν στρατηγικά σε τεχνολογίες που μπορούν να μετριάσουν τις εκπομπές από την παραγωγή πετρελαίου, ειδικά την τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα.

Για εταιρείες όπως η Saudi Aramco, η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου του Άμπου Ντάμπι (ADNOC), η Petroleum Development Oman και η Kuwait Petroleum Corporation , οι οποίες έχουν δηλώσει καθαρούς μηδενικούς στόχους για το 2045-50, η σημασία της τεχνολογίας δέσμευσης άνθρακα έγκειται στην ικανότητά της να διευκολύνει την ευθυγράμμιση με τον πρωταρχικό στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για διατήρηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη πολύ κάτω από τους 2°C και προς τους 1,5°C. Η υιοθέτηση της δέσμευσης άνθρακα μπορεί να υπογραμμίζει τη δέσμευσή τους για περιβαλλοντική βιωσιμότητα, αλλά επίσης, ίσως το πιο σημαντικό, αντιπροσωπεύει ένα προληπτικό μέτρο για τον μετριασμό των κινδύνων που σχετίζονται με μελλοντικούς μηχανισμούς τιμολόγησης άνθρακα και ρυθμιστικά πλαίσια . Σε έναν κόσμο που φορολογείται για τον άνθρακα -που είναι πιθανό να αυξήσει τη χρήση εργαλείων όπως ο Μηχανισμός Προσαρμογής Συνόρων Ανθρακών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CBAM) και οι άμεσοι φόροι άνθρακα στα εισαγόμενα προϊόντα- η δέσμευση άνθρακα είναι ένα μέσο για την επέκταση του επιχειρηματικού κύκλου παραγωγής υδρογονανθράκων, καθιστώντας καθαρότερο και πιο εμπορεύσιμο προϊόν ορυκτών καυσίμων .

Μπορούν οι χώρες του Κόλπου να έχουν το κέικ τους και να το φάνε κι αυτό; Η ικανότητα σύλληψης των εκπομπών στην παραγωγή ορυκτών καυσίμων εξυπηρετεί τον σκοπό της επίτευξης εγχώριων μηδενικών στόχων, ενώ παράλληλα προστατεύει τα έσοδα από τις εξαγωγές . Σε αυτό το άρθρο, οι συγγραφείς συζητούν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και τις προκλήσεις της περιοχής στην κλιμάκωση της τεχνολογίας δέσμευσης άνθρακα ως τρόπο προστασίας του μέλλοντός της.

Προσαρμογή σε ένα μέλλον χαμηλών εκπομπών άνθρακα

Τα κράτη του Κόλπου προσαρμόζονται στην πραγματικότητα της ενεργειακής μετάβασης και η περιοχή είναι ήδη ηγέτης στη δέσμευση άνθρακα. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ινστιτούτο CCS, περίπου το 10% του CO2 που δεσμεύεται παγκοσμίως βρίσκεται στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις των κρατών του Κόλπου . ^[1] Αλλά η περιοχή προσαρμόζεται και με άλλους τρόπους, αυξάνοντας τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα και επιχειρώντας να διαφοροποιήσει τις οικονομίες ενάντια στην πιθανότητα μείωσης της παγκόσμιας κατανάλωσης υδρογονανθράκων .

Περίπου το 80% των εκπομπών CO2 στις χώρες του Κόλπου προέρχεται από την ηλεκτρική ενέργεια, την κατασκευή και τις εργασίες ορυκτών καυσίμων . Καθώς η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στον Κόλπο μετατοπίζεται προς την ηλιακή, αιολική και πυρηνική παραγωγή (Εικόνα 1), οι εκπομπές από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη βαριά βιομηχανία και μεταποίηση θα μειωθούν σταδιακά.

Για παράδειγμα, η Σαουδική Αραβία σχεδιάζει να μετατοπίσει το μείγμα ενέργειας της από μια σχεδόν πλήρη εξάρτηση από το φυσικό αέριο (61%) και το πετρέλαιο (39%) το 2021 προς την προμήθεια του 50% της ενέργειας της από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2030. Το 2022, το βασίλειο είχε μόλις 443 μεγαβάτ (MW) δυναμικότητας παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. ^[2] για σύγκριση, η συνολική εγκατεστημένη δυναμικότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της κύριας πηγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, της Saudi Electricity Company, ήταν 83 γιγαβάτ (GW) το 2021. ^[3] Ομοίως, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) — το κράτος του Κόλπου με το μεγαλύτερο ποσοστό καθαρής ενέργειας στο ενεργειακό του μείγμα—παράγει τώρα μόνο το 17% περίπου της ηλεκτρικής του ενέργειας από καθαρή ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής ενέργειας (Εικόνα 2). Ενώ η πρόοδος στη μετάβαση στον τομέα της ενέργειας για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα μπορεί να φαίνεται αργή, η εστίαση της περιοχής στην αλλαγή του προφίλ εκπομπών της βιομηχανίας υδρογονανθράκων αυξάνεται γρήγορα .

Οι υδρογονάνθρακες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ των κρατικών εσόδων

Επιπλέον, το μερίδιο των εσόδων από υδρογονάνθρακες ως ποσοστό του συνολικού ΑΕΠ μειώνεται στις χώρες του Κόλπου, καθώς αυτές οι οικονομίες διαφοροποιούνται σε επιχειρηματικές υπηρεσίες, τουρισμό και logistics , μεταξύ άλλων τομέων. Ωστόσο, εκτός από τα ΗΑΕ, τα έσοδα από υδρογονάνθρακες εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ των κρατικών εσόδων αυτών των χωρών (Σχήμα 3). (Ακόμη και στα ΗΑΕ, τα έσοδα από το πετρέλαιο αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 40% των δαπανών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.)

Ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στην τεχνολογία Carbon Capture

Σύμφωνα με τον Wood Mackenzie, περίπου το 20% της μείωσης των εκπομπών που απαιτείται για να επιτευχθεί παγκόσμιο καθαρό μηδέν έως το 2050 μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση τεχνολογίας δέσμευσης άνθρακα . ^[4] Υπάρχουν τρεις κύριες προκλήσεις για την εφαρμογή της δέσμευσης άνθρακα: υψηλό αρχικό κόστος κεφαλαίου, ^[5] ανταγωνισμός για επενδύσεις σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και έλλειψη σαφήνειας σε ρυθμιστικά περιβάλλοντα σε μεγάλες καταναλωτικές χώρες σχετικά με τη φορολογία άνθρακα και τις πολιτικές προσαρμογής των συνόρων. Δεδομένων αυτών των προκλήσεων, τα κράτη του Κόλπου έχουν αρκετά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στον τομέα της τεχνολογίας δέσμευσης άνθρακα.

Πρώτον, οι εθνικές τους εταιρείες πετρελαίου διαθέτουν μερικές από τις πιο οικονομικές λύσεις για τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, που κυμαίνονται από 15 έως 40 $ ανά μετρικό τόνο , σε σύγκριση με το κόστος στην Ευρώπη που κυμαίνεται μεταξύ 40 και 50 $ ανά μετρικό τόνο. ^[6] Δεύτερον, με το καθεστώς τους ως σημαντικών παγκόσμιων παραγωγών ενέργειας, τα κράτη του Κόλπου είναι σε θέση να αξιοποιήσουν οικονομίες κλίμακας και να διατηρήσουν τα τρέχοντα επιχειρηματικά μοντέλα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου . Τρίτον, οι χώρες του Κόλπου διαθέτουν πολλές γεωλογικές επιλογές αποθήκευσης , κοντά σε συστάδες εκπομπών, με εξαντλημένες δεξαμενές αερίου και αλμυρούς υδροφορείς που προσφέρουν εκτιμώμενη χωρητικότητα αποθήκευσης 170 γιγατόνων. ^[7] Τα κράτη του Κόλπου μπορούν να βελτιστοποιήσουν περαιτέρω αυτά τα πλεονεκτήματα -και μερικά το κάνουν ήδη αυτό- με την κατασκευή εγκαταστάσεων μπλε υδρογόνου που βασίζονται κυρίως στην υποδομή δέσμευσης, αποθήκευσης και αξιοποίησης άνθρακα . Μια μελέτη από την Oil and Gas Climate Initiative βρήκε το υψηλότερο γεωλογικό δυναμικό αποθήκευσης στη λεκάνη Rub' al Khali, μια αραιοκατοικημένη μεγάλη περιοχή ερήμου σε περιοχές της Σαουδικής Αραβίας και στις λεκάνες του Κουβέιτ. ^[8]

Έργα και σχέδια Carbon Capture

Τα μοναδικά πλεονεκτήματα της περιοχής του Κόλπου στην αποδοτικότητα κόστους, την κλίμακα και τη γεωλογική αποθήκευση την καθιστούν καθοριστικό παράγοντα για την προώθηση της τεχνολογίας δέσμευσης άνθρακα σε παγκόσμια κλίμακα. Το 2015, η Saudi Aramco σηματοδότησε μια ιστορική στιγμή στη Μέση Ανατολή εγκαινιάζοντας την πρώτη μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση δέσμευσης άνθρακα στην περιοχή, με χωρητικότητα 0,8 εκατομμυρίων μετρικών τόνων ετησίως (mtpa) . ^[9] Η ADNOC ακολούθησε το 2016 κατασκευάζοντας μια εγκατάσταση στο Al Reyadah στο Άμπου Ντάμπι που ταιριάζει με τη χωρητικότητα του αντίστοιχου της Σαουδικής Αραβίας. ^[10] Το 2019, το Κατάρ παρουσίασε μια εγκατάσταση δέσμευσης άνθρακα στο Ras Laffan LNG με χωρητικότητα 2,1 mtpa. ^[11] Η περιοχή έχει 13 ακόμη έργα σε ανάπτυξη που αναμένεται να τεθούν στο διαδίκτυο τα επόμενα χρόνια, ^[12] συμπεριλαμβανομένης της νέας εγκατάστασης της ADNOC με χωρητικότητα 1,5 mtpa—ένα από τα μεγαλύτερα που έχουν ανακοινωθεί στη Μέση Ανατολή μέχρι στιγμής—η οποία τριπλασιάζεται Η εγκατεστημένη ικανότητα δέσμευσης άνθρακα της ADNOC στα 2,3 mtpa ^[13] και ένας σημαντικός κόμβος δέσμευσης άνθρακα στο Jubail της Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος στοχεύει να συλλαμβάνει και να αποθηκεύει 9 mtpa εκπομπών ετησίως έως το 2027. ^[14]

Εκτός από αυτά τα ανακοινωθέντα έργα, η δέσμευση άνθρακα ως βασική τεχνολογία για τη μείωση των εκπομπών και την επίτευξη καθαρών μηδενικών στόχων έχει εξέχουσα θέση στις στρατηγικές βιωσιμότητας πολλών εθνικών εταιρειών πετρελαίου :

Η Σαουδική Αραβία στοχεύει να αυξήσει την ικανότητα δέσμευσης άνθρακα σε 44 mtpa έως το 2035. ^[15]
Τα ΗΑΕ στοχεύουν να ενισχύσουν την ικανότητα δέσμευσης άνθρακα στα 10 mtpa έως το 2030. ^[16]
Η QatarEnergy έχει θέσει ως στόχο να δεσμεύσει 9 mtpa CO2 έως το 2035. ^[17]
Η Kuwait Petroleum Corporation και η Petroleum Development Ομάν έχουν ανακοινώσει φιλοδοξίες να επιτύχουν το καθαρό μηδέν έως το 2050, με ένα σημαντικό μέρος να αποδίδεται στη χρήση τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. ^[18]

Με τον Χάρτη Απανθρακοποίησης Πετρελαίου & Αερίου (OGDC) , που ξεκίνησε στο COP28, οι χώρες συμφώνησαν επίσης να επενδύσουν στην τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα ως εργαλείο για την επίτευξη μηδενικών στόχων και την επιτάχυνση της δράσης για το κλίμα παγκοσμίως. ^[19] Το OGDC καλύπτει περίπου 50 εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 40 τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου , συμπεριλαμβανομένων των Saudi Aramco, ADNOC και Petroleum Development Oman. ^[20] Μετά το COP28, η ADNOC ανακοίνωσε την απόκτηση μεριδίου 10% στην Storegga, μια εταιρεία με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο που επικεντρώνεται στη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα. ^[21]

Θα λειτουργήσει πραγματικά η κλιμάκωση;

Τα κράτη του Κόλπου δοκιμάζουν τη θεωρία ότι η ευνοϊκή γεωλογία τους για την υπόγεια αποθήκευση και η γειτνίαση με αέρια από τη βιομηχανική παραγωγή τα καθιστούν καλούς υποψηφίους για μεγάλης κλίμακας υιοθέτηση της τεχνολογίας δέσμευσης άνθρακα. Αλλά αντιμετωπίζουν την πρόκληση της κλιμάκωσης. Τα έργα που έχουν ήδη ξεκινήσει είναι πολύ μικρότερα από τα έργα που βρίσκονται υπό εξέλιξη . Πάρτε τη Saudi Aramco, η οποία προετοιμάζεται για μια τεράστια μπλε εγκατάσταση υδρογόνου που θα απαιτούσε περισσότερη δέσμευση άνθρακα. Αλλά εδώ είναι η ανατροπή: Η Saudi Aramco δεν έχει ακόμη υπογράψει τη συμφωνία για την πώληση μπλε υδρογόνου . Σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο Amin H. Nasser, η εταιρεία δεν θα επενδύσει σε εξαγωγικές υποδομές χωρίς συμφωνίες εξόδου . ^[22] Αυτή η αβεβαιότητα αντανακλά τη μεγαλύτερη πρόκληση της επέκτασης σε μια απροσδιόριστη ακόμη αγορά .

Για πολλούς, η βιωσιμότητα της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι ασυμβίβαστη με την επίτευξη μεγαλύτερων κλιματικών στόχων . Ωστόσο, η περιοχή του Κόλπου βλέπει έναν ρόλο για καθαρότερα ορυκτά καύσιμα και συναφή προϊόντα, με βάση τη συνεχή αύξηση της ζήτησης για υδρογονάνθρακες παράλληλα με ένα μεταβαλλόμενο ρυθμιστικό περιβάλλον σε αυτές τις καταναλωτικές αγορές. Μια στρατηγική για την αλλαγή του προφίλ εκπομπών των προϊόντων με ταυτόχρονη απόκτηση εσόδων από αυτά, μαζί με την ανάπτυξη καθαρότερων ενεργειακών επιλογών με χαμηλές εκπομπές άνθρακα – όπως το μπλε υδρογόνο – είναι ένα ελκυστικό επιχειρηματικό μοντέλο για τις εθνικές εταιρείες πετρελαίου και τις κυβερνήσεις.

***

Η Megren Almutairi είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια ερευνήτρια που εστιάζει στην ενεργειακή πολιτική στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια SIPA

Η Karen E Young είναι μια πολιτική οικονομολόγος που εστιάζει στον Κόλπο, την ευρύτερη περιοχή της ΜΕΝΑ και τη διασταύρωση ενέργειας, χρηματοδότησης και ασφάλειας. Είναι Senior Research Scholar στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Columbia SIPA

Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται με άδεια