Το νέο καθεστώς είναι ένα από τα πολλά νομοθετήματα της ΕΕ που στοχεύουν στην επιβολή απαιτήσεων δέουσας επιμέλειας για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά σε πολυεθνικές εταιρείες στα τέλη του 2024. Οι εταιρείες θα πρέπει να ελέγχουν τους παγκόσμιους προμηθευτές τους μέσω της εγκατάστασης ετήσια πλαίσια δέουσας επιμέλειας. Αυτά θα πρέπει να παρέχονται στα κράτη μέλη όπου πωλούνται τα προϊόντα.

Η οδηγία για τα προϊόντα χωρίς αποψίλωση των δασών ισχύει για τα βοοειδή, το κακάο, τον καφέ, το φοινικέλαιο, το καουτσούκ, τη σόγια και το ξύλο. Καλύπτει επίσης προϊόντα όπως δέρμα, σοκολάτα, κάρβουνο και τυπωμένο χαρτί, τα οποία έχουν κατασκευαστεί με αυτά τα προϊόντα.

Η Γκάνα θα αρχίσει να εκδίδει άδεια Διακυβέρνησης και Εμπορίου για την Επιβολή του Δασικού Νόμου (FLEGT) για εξαγωγές στην ΕΕ φέτος.

Το νέο σύστημα αδειών αποκαλύφθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα από τον διευθύνοντα σύμβουλο της Επιτροπής Δασών της Γκάνας, John Allotey. Η κίνηση είναι μέρος των προσπαθειών της κυβέρνησης της Άκρα να συμμορφωθεί με τους νέους κανόνες δέουσας επιμέλειας της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών που θα τεθούν σε ισχύ αργότερα φέτος.

Τον Δεκέμβριο, η Γκάνα παρουσίασε το Ghana Cocoa Traceability Systems (GCTS) — μια πλατφόρμα που έχει σχεδιαστεί για να ανιχνεύει κάθε τόνο κακάο που πωλείται από τον αγρότη στον καταναλωτή.

Οι δηλώσεις δέουσας επιμέλειας θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν πληροφορίες που βεβαιώνουν ότι τα προϊόντα που παράγονται από προμηθευτές συμμορφώνονται με τη νομοθεσία περί χρήσης γης, εργασίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων των χωρών προμηθειών.

Αξιωματούχοι στην Ακτή του Ελεφαντοστού και στη Γκάνα, που μαζί αντιπροσωπεύουν περίπου το 65 τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής κακάο, λένε ότι θεωρούν το νέο καθεστώς της ΕΕ ως ευκαιρία. Επίσης, ασκούν πιέσεις στην ΕΕ για αυξημένη οικονομική στήριξη για την αντιμετώπιση της αποψίλωσης των δασών.

Πέρυσι, η Ακτή Ελεφαντοστού παρουσίασε το δικό της σύστημα παρακολούθησης GPS για να βελτιώσει τα δεδομένα σχετικά με την προέλευση των κόκκων κακάο και διανέμει ηλεκτρονικές κάρτες παρακολούθησης στους αγρότες από τον Φεβρουάριο.

Η βιομηχανία κακάο και οι δύο κύριοι αφρικανοί παραγωγοί συνεργάζονται με την ΕΕ για πολλά χρόνια, αφήνοντας τον κλάδο σε καλύτερη θέση για να συμμορφωθεί με τη νέα νομοθεσία της ΕΕ.

«Κακάο ΟΠΕΚ»;

Το 2019, η Ακτή Ελεφαντοστού και η Γκάνα απείλησαν να δημιουργήσουν έναν «ΟΠΕΚ κακάο» αναστέλλοντας την πώληση κόκκων κακάο στην ανοιχτή αγορά για την καλλιεργητική περίοδο 2020-21, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουν υψηλότερες τιμές για τους αγρότες τους.

Αυτό πυροδότησε συζητήσεις με αξιωματούχους της ΕΕ που οδήγησαν, το 2022, στην Επιτροπή της ΕΕ, την Ακτή Ελεφαντοστού, τη Γκάνα και τον τομέα του κακάο να σχηματίσουν μια «Συμμαχία για το αειφόρο κακάο», βάσει της οποίας το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ θα πλήρωνε 25 εκατομμύρια ευρώ για να ενισχύσει τη βιωσιμότητα της παραγωγής κακάο .

Κατά τις διαπραγματεύσεις για τη νέα οδηγία για τη δέουσα επιμέλεια, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν εγγύηση ελάχιστων τιμών για τους παραγωγούς στην τελευταία συμφωνία μεταξύ της ΕΕ, της Γκάνας, της Ακτής Ελεφαντοστού και της βιομηχανίας κακάο. Αυτή η απαίτηση έμεινε εκτός του τελικού κειμένου που περιλαμβάνει μόνο αναφορά στους μισθούς διαβίωσης των εργαζομένων στη βιομηχανία κακάο.

Το EUDR ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με διακομματική υποστήριξη και πλειοψηφία 552 προς 44.

«Δεν θέλουμε να είμαστε πλέον συνένοχοι σε αυτήν την παγκόσμια αποψίλωση των δασών που συμβαίνει λίγο στην Ευρώπη αλλά πρώτα και κύρια σε άλλα μέρη του κόσμου», δήλωσε ο Christophe Hansen, Λουξεμβουργός ευρωβουλευτής από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ). , ο οποίος ήταν ο επικεφαλής διαπραγματευτής του κοινοβουλίου για τον κανονισμό.

Ωστόσο, άλλες χώρες και τομείς είναι λιγότερο αισιόδοξοι σχετικά με τις επιπτώσεις της νέας οδηγίας.

Εκπρόσωποι της βιομηχανίας καφέ έχουν επισημάνει την πρόσφατη πτώση των παραγγελιών για καφέ από την Αιθιοπία, η πώληση της οποίας παράγει επί του παρόντος το 30-35 τοις εκατό των συνολικών εξαγωγών της Αιθιοπίας, με σχεδόν το ένα τέταρτο να πωλείται στην ΕΕ.

Ένα αποτέλεσμα της οδηγίας, λένε, θα μπορούσε να είναι ότι οι πολυεθνικές μειώνουν τις αγορές τους από μικροκαλλιεργητές – εκ των οποίων πέντε εκατομμύρια παράγουν καφέ στην Αιθιοπία – και αυξάνουν τις προμήθειες από μεγάλες εμπορικές φάρμες για τις οποίες η συμμόρφωση με τη δέουσα επιμέλεια θα είναι λιγότερο επαχθής.

Η οδηγία θα απαιτήσει από την ΕΕ να προσφέρει τεχνική και οικονομική βοήθεια σε χώρες που επιδεικνύουν προθυμία να καταπολεμήσουν την αποψίλωση των δασών και τις «λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες», αν και δεν υπάρχει μεγάλη σαφήνεια σχετικά με το πώς θα μοιάζει στην πράξη.

Στις 3 Ιανουαρίου, η κυβέρνηση της Αιθιοπίας ξεκίνησε επίσημα ένα έργο 20,8 εκατομμυρίων δολαρίων [19,15 εκατομμύρια ευρώ] με το αναπτυξιακό πρόγραμμα του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση της αποψίλωσης των δασών, την προώθηση της αποκατάστασης δασών και την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στις αλυσίδες αξίας του καφέ της χώρας.