Τον Δεκέμβριο του 1842, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης υπαγόρευσε στον γραμματικό του την Πολιτική Διαθήκη του. Ήταν βαριά άρρωστος και πίστευε ότι το τέλος του πλησίαζε. Για πολλά χρόνια τον ταλαιπωρούσε η ποδάγρα, η οποία αποτέλεσε σημαντικό εμπόδιο για τη συμμετοχή του στις πολεμικές επιχειρήσεις της Ελληνικής Επανάστασης. Τη θέση του στην ηγεσία των μανιατικών στρατευμάτων ανέλαβαν τα αδέρφια του και τα παιδιά του, με προεξάρχοντες τον Κυριακούλη και τον Ηλία. Αμφότεροι έχασαν τη ζωή τους στα πεδία των μαχών το 1822, ο πρώτος στη Σπλάντζα της Ηπείρου και ο δεύτερος στα Στύρα της Εύβοιας.

Ο Πετρόμπεης τελικά ανάρρωσε και αποφάσισε να μην δημοσιεύσει τη Διαθήκη του με αποδέκτη την πατρίδα. Όταν έφυγε από τη ζωή πέντε χρόνια αργότερα, στις 17 Ιανουαρίου 1848, η οικογένειά του σεβάστηκε την επιθυμία του να μην δημοσιευτεί ακόμα ο απολογισμός της πολιτικής του πορείας. Πέρασαν πολλά χρόνια, για την ακρίβεια πενήντα πέντε, έως ότου ο εγγονός του Πετρόμπεη, υποστράτηγος Γεώργιος Μαυρομιχάλης, προσέγγισε τον διευθυντή της Νέας Ημέρας Τεργέστης Ιωάννη Χαλκοκονδύλη και του ζήτησε να δημοσιεύσει την Πολιτική Διαθήκη του Μανιάτη προύχοντα στην εφημερίδα του. Στην τέταρτη σελίδα του φύλλου της 15ης/28ης Μαρτίου 1903 ο Χαλκοκονδύλης δημοσίευσε «απαράλλακτον» το κείμενο του Μαυρομιχάλη.

Κεντρική θέση στο κείμενο κατέχουν οι θυσίες της οικογένειας του στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. «Μετά την απελευθέρωσιν ενός μέρους της πατρίδος μου, εκ του όλου της Ελλάδος, δεν εόρτασα εορτήν εθνικήν, νίκην εθνικήν, χωρίς να κλαύσω τον θάνατον των υιών μου, των αδελφών μου, των συγγενών μου, των οικείων μου, και χωρίς να έχω άλλην παρηγορίαν ή μη την ενθύμησιν, ότι εξεπλήρωσα πιστώς τα χρέη μου προς την Πατρίδα, και χωρίς να φέρω κατά νουν την τόσων χρόνων ευδαιμονίαν του Μαυρομιχαλικού οίκου, τον οποίον εγώ ύψωσα έτι μάλλον, δια να τον θυσιάσω αφειδώς και αταράχως διά την λαμπράν Σου δόξαν, φιλτάτη μοι Πατρίς! Και τον εθυσίασα, διά να δύναμαι ελευθέρως να είπω· ύψωσα τον προγονικόν μου οίκον, τον εθυσίασα διά την φιλτάτην πατρίδα· εγέννησα τους υιούς μου διά τους προσφέρω ολοκαύτωμα εις τον βωμόν της ελευθερίας της».

Στη διαμάχη του με τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, ο Πετρόμπεης ουκ ολίγες φορές επισήμανε τις θυσίες της οικογένειάς του, τους στενούς συγγενείς και φίλους του, οι οποίοι έδωσαν τις ζωές τους για την ελευθερία. Αίτημά του η αναγνώριση της προσφοράς του μέσω της παραχώρησης κυβερνητικών αξιωμάτων στον ίδιο και τους συγγενείς του, καθώς και η καταβολή ενός ποσού αντίστοιχου των θυσιών του προς την πατρίδα. Οι Μαυρομιχαλαίοι, άλλωστε, είχαν διαθέσει την περιουσία τους για τη χρηματοδότηση του αγώνα, γεγονός το οποίο τους ανάγκασε να δανείζονται από ιδιώτες μετά την Απελευθέρωση, προκειμένου να συντηρηθούν.

Λιγα λόγια για τον Πετρομπεη Μαυρομιχάλη:

Ηγετική μορφή της Μάνης και της Πελοποννήσου κατά την τελευταία εικοσαετία της Τουρκοκρατίας και εκ των πρωταγωνιστών στον Αγώνα του 1821.

Γόνος της ιστορικής οικογένειας της Μάνης, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης γεννήθηκε στις 6 Αυγούστου 1773 στο Λιμένι, επίνειο της Τσίμοβας (σημερινής Αρεόπολης). Ήταν το πρώτο από τα επτά παιδιά του Ηλία ή Πιέρρου Μαυρομιχάλη (1730 – 1800) και της Αικατερίνης Κουτσογρηγοράκη, κόρης επιφανούς οικογένειας της Μάνης.

Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

Ηγετική μορφή της Μάνης και της Πελοποννήσου κατά την τελευταία εικοσαετία της Τουρκοκρατίας και εκ των πρωταγωνιστών στον Αγώνα του 1821.

Ηγετική μορφή της Μάνης και της Πελοποννήσου κατά την τελευταία εικοσαετία της Τουρκοκρατίας και εκ των πρωταγωνιστών στον Αγώνα του 1821.

Γόνος της ιστορικής οικογένειας της Μάνης, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης γεννήθηκε στις 6 Αυγούστου 1773 στο Λιμένι, επίνειο της Τσίμοβας (σημερινής Αρεόπολης). Ήταν το πρώτο από τα επτά παιδιά του Ηλία ή Πιέρρου Μαυρομιχάλη (1730 – 1800) και της Αικατερίνης Κουτσογρηγοράκη, κόρης επιφανούς οικογένειας της Μάνης.

Σε νεαρή ηλικία νυμφεύθηκε την Άννα Μπενάκη, κόρη του προεστού της Καλαμάτας Παναγιώτη Μπενάκη, με την οποία απέκτησε τα εξής έξι παιδιά

Μετά τον θάνατο του πατέρα του, το 1800, κατόρθωσε να συμφιλιώσει τα μέλη τής οικογένειάς του που τα χώριζαν αντιθέσεις και να επιβληθεί ως μία από τις ισχυρότερες φυσιογνωμίες της Μάνης. Από την εφηβική του ηλικία διακρίθηκε για την ευφυΐα του και τη γενναιότητά του και κατά την περίοδο του διωγμού των κλεφτών της Πελοποννήσου, στις αρχές τού 19ου αιώνα, έσωσε πολλούς και τους βοήθησε να διαφύγουν στα Επτάνησα. Μετά τη Συνθήκη του Τίλσιτ (1807), όταν οι Γάλλοι κατέλαβαν τα Επτάνησα, σε συνεργασία με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη προσπάθησε να προκαλέσει το ενδιαφέρον του Ναπολέοντα για την προετοιμασία και την οργάνωση εξέγερσης για την απελευθέρωση της Πελοποννήσου.

Η ανάμιξή του στα δημόσια πράγματα της Μάνης και κυρίως η επέμβασή του για την άμβλυνση των αντιθέσεων των ισχυρών οικογενειών της περιοχής κατά την τελευταία πριν από την Επανάσταση δεκαετία, υπήρξε καθοριστική και αποκαλυπτική των ηγετικών του προσόντων, που αποδείχθηκαν κυρίως μετά την άνοδό του στο αξίωμα του μπέη της Μάνης το 1815, εξ ου και το Πετρόμπεης, όνομα με το οποίο είναι γνωστός. Το αξίωμα αυτό, είχε θεσμοθετηθεί από την οθωμανική διοίκηση, μετά τον τερματισμό των Ορλοφικών και το κατείχε πάντα ένας επιφανής μανιάτης.

Στις 2 Αυγούστου 1818 ο Μαυρομιχάλης μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία στις Κιτριές από τον καλαματιανό έμπορο Κυριάκο Καμαρινό, όπως προκύπτει από τον κατάλογο των Φιλικών που συνέταξε ο Παναγιώτης Σέκερης.

Παρά τον αρχικό του ενθουσιασμό, δυσπιστούσε στις πληροφορίες του Περραιβού και του Παπαφλέσσα για την ενίσχυση από τη Ρωσία και για την ύπαρξη άφθονων οικονομικών μέσων. Οι επιφυλάξεις του ενισχύθηκαν μετά τη δολοφονία του Καμαρινού, που τον είχε στείλει να συναντήσει τον Καποδίστρια, και από τις άκαρπες προσπάθειές του να λάβει έγκυρες πληροφορίες από την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας. Όταν, όμως, έφθασαν στη Μάνη οι δύο γιοι του, Αναστάσιος και Γεώργιος, που είχαν κρατηθεί στην Κωνσταντινούπολη ως όμηροι, και διαπίστωσε ότι η Επανάσταση είχε προετοιμαστεί ψυχολογικά και οργανωτικά, έθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία του απελευθερωτικού Αγώνα.

Το Πάσχα του 1830, όταν ο αδελφός τού Πετρόμπεη, Τζανής ή Κατσής, στασίασε στην Τσίμοβα εναντίον του νομάρχη Μεσσηνίας, Ιωάννη Γενοβέλη, ο οποίος επεδίωκε να εκμηδενίσει την επιρροή των Μαυρομιχαλαίων στη Μάνη, ο Πετρόμπεης υποχρεώθηκε να παραμένει υπό παρακολούθηση στο Ναύπλιο. Προσφέρθηκε, όμως, να μεταβεί στη Μάνη και να επιβάλει την τάξη. Ο Καποδίστριας δεν του έδωσε άδεια και ο Πετρόμπεης δραπέτευσε τον Φεβρουάριο του 1831. Δια μέσου της Ζακύνθου προσπάθησε να φθάσει στη Μάνη, αλλά το πλοιάριο στο οποίο επέβαινε εξώκειλε λόγω τρικυμίας στο Κατάκωλο, όπου συνελήφθη από τον Κανάρη και φυλακίστηκε στο Ναύπλιο ως υπόδικος με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.

Η συνάντηση Μαυρομιχάλη – Καποδίστρια, που έγινε με τη μεσολάβηση του ρώσου ναυάρχου Ρίκορδ, δεν είχε αποτέλεσμα και επιδείνωσε ακόμη περισσότερο τις σχέσεις των δύο ανδρών, καθώς ο Κυβερνήτης συμπεριφέρθηκε περιφρονητικά στον υπερήφανο Μανιάτη. Η δολοφονία του Καποδίστρια από το γιο του Γεώργιο και τον αδελφό του Κωνσταντίνο (27 Σεπτεμβρίου 1831) αποτέλεσε τη δραματική κατάληξη της αντίθεσης Καποδίστρια – Μαυρομιχαλαίων. Η εκτέλεση τού γιου του στις 11 Οκτωβρίου 1831 τον συγκλόνισε, καθώς ερχόταν να προσθέσει έναν ακόμη νεκρό στους άλλους της οικογένειάς του που είχαν πέσει ηρωικά στα πεδία των μαχών.

Τον Μάρτιο του 1832 αποφυλακίστηκε με διαταγή του Αυγουστίνου Καποδίστρια, ύστερα από τη μεσολάβηση του γερμανού φιλέλληνα Ειρηναίου Θειρσίου (Friedrich Thiersch). Στην περίοδο που ακολούθησε, ο Πετρόμπεης μεσολάβησε μεταξύ των Καποδιστριακών και των «Συνταγματικών» για την αποτροπή νέου εμφύλιου πολέμου. Κατά την πρώτη περίοδο της βασιλείας του Όθωνα διορίστηκε αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικράτειας (1835-1843) και μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου πληρεξούσιος Ζυγού (Οιτύλου) στην Α’ Εθνική Συνέλευση (1843-1844).

Ο Πέτρος «Πετρόμπεης» Μαυρομιχάλης πέθανε στις 17 Ιανουαρίου 1848 στην Αθήνα και κηδεύτηκε με τιμές αντιστρατήγου εν ενεργεία.

Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/1420