Με την πρόσφατη δημοσίευση του Συνολικού Σχεδίου Επενδύσεων και Πολιτικής της, η Ινδονησία έχει τώρα έναν οδικό χάρτη για τη Σύμπραξη για τη Δίκαιη Ενεργειακή Μετάβαση (JETP). Και ο μεγάλος τίτλος ήταν πάντα 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδοτικές δεσμεύσεις από ξένους εταίρους στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ευρώπη και την Ιαπωνία. Αν και αυτό το ποσό είναι φυσικά σημαντικό, αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι πώς θα δομηθεί και θα υλοποιηθεί η επένδυση.

Το JETP υπόσχεται να κινητοποιήσει 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση (κυρίως δάνεια) που θα χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη ιδιωτικών προγραμματιστών που θέλουν να εισέλθουν στην αγορά της Ινδονησίας και να δημιουργήσουν καθαρή ενέργεια όπως η ηλιακή, η γεωθερμική και η αιολική ενέργεια. Αυτό το ποσό χωρίζεται σε δύο μέρη: 10 δισεκατομμύρια δολάρια από κυβερνήσεις και πολυμερείς δανειστές και 10 δισεκατομμύρια δολάρια από τον ιδιωτικό τομέα σε επιτόκια της αγοράς.

Προς το παρόν, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι τα πρώτα 10 δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία θα προέλθουν από κυβερνήσεις και αναπτυξιακές τράπεζες στην Ιαπωνία, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Ορισμένες, αλλά όχι όλες, αυτής της χρηματοδότησης θα είναι ευνοϊκές, πράγμα που σημαίνει ότι προσφέρεται στον δανειολήπτη (Ινδονησία) χαμηλότερο επιτόκιο ή πιο ελκυστικούς όρους από αυτό που θα μπορούσε να επιτευχθεί σε ανταγωνιστικές κεφαλαιαγορές.

Η ιδέα είναι ότι τα αρχικά 10 δισεκατομμύρια δολάρια θα χρησιμοποιηθούν για να ξεκινήσουν οι επενδύσεις και να αποδειχθεί ότι η Ινδονησία είναι μια βιώσιμη αγορά για την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας. Μόλις αποδειχθεί αυτή η απόδειξη της ιδέας, ο ιδιωτικός τομέας θα ακολουθήσει με επιπλέον 10 δισεκατομμύρια δολάρια ή περισσότερα σε χρηματοδότηση και επενδύσεις με επιτόκια αγοράς. Τι γνωρίζουμε λοιπόν μέχρι στιγμής για αυτά τα αρχικά 10 δισεκατομμύρια δολάρια;

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει δεσμευτεί για χρηματοδοτική διευκόλυνση λίγο πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Η Γαλλία, μέσω του αναπτυξιακού της οργανισμού AFD, έχει δεσμευτεί έως και 500 εκατομμύρια ευρώ (540 εκατομμύρια δολάρια) σε δανεισμό με ευνοϊκούς όρους και η Γερμανία έχει δεσμεύσει σχεδόν 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Ιαπωνία κινητοποιεί 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια τόσο με ευνοϊκά όσο και μη δάνεια. Αν και πολλές λεπτομέρειες πρέπει να διερευνηθούν ακόμη, φαίνεται ότι η Ιαπωνία και η Ευρώπη αναλαμβάνουν σχετικά άμεσες δεσμεύσεις για την αποστολή χρηματοδότησης άνω των 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, πολλά από τα οποία θα είναι με όρους καλύτερους από ό,τι μπορούν να ληφθούν στην ανοιχτή αγορά.

Όταν φτάνουμε στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, ωστόσο, τα πράγματα γίνονται λιγότερο απλά. Και οι δύο χώρες προσφέρουν κρατικές εγγυήσεις που θα επιτρέψουν στην Ινδονησία να αυξήσει το όριο δανεισμού της στην Παγκόσμια Τράπεζα. Οι ΗΠΑ, μέσω της Development Finance Corporation (DFC), προσφέρουν επίσης 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε μη ευνοϊκή χρηματοδότηση. Έρχεται με μια προειδοποίηση, ωστόσο, η οποία μοιάζει λίγο με προειδοποίηση: «Η ικανότητα της DFC να παρέχει επενδύσεις παραμένει τελικά συνάρτηση του όγκου των έργων του ιδιωτικού τομέα που πληρούν τα χρηματοδοτικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα της DFC και που αναζητούν χρηματοδότηση από DFC? Οι προγραμματιστές έργων μπορούν να προχωρήσουν μόνο όταν οι κυβερνήσεις υποδοχής έχουν παράσχει το ρυθμιστικό και ευνοϊκό περιβάλλον που υποστηρίζει τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα».

Αυτό σημαίνει ότι αντί να δεσμεύονται άμεσα με ευνοϊκή χρηματοδότηση ή επενδύσεις σε μετοχές όπως είναι οι άλλες χώρες εταίροι του JETP, η κύρια δέσμευση του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ θα είναι μια πιστωτική εγγύηση που θα επιτρέπει στην Ινδονησία να δανειστεί επιπλέον 2 δισεκατομμύρια δολάρια από την Παγκόσμια Τράπεζα πέρα από το τρέχον όριο δανεισμού. Κατά την προσωπική μου άποψη, αυτό δεν στέλνει τα ισχυρότερα σήματα.

Εν τω μεταξύ, το DFC θα δεσμεύσει 1 δισεκατομμύριο δολάρια για μη ευνοϊκή χρηματοδότηση, αλλά η Ινδονησία αναμένεται να προβεί πρώτα σε μεταρρυθμίσεις υπέρ της αγοράς που θα επιτρέψουν και θα υποστηρίξουν περισσότερες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνουν την αναμόρφωση του επιχειρηματικού μοντέλου και των διαδικασιών προμηθειών της κρατικής επιχείρησης ηλεκτρικής ενέργειας PLN, την αύξηση των λιανικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και τη μετατόπιση του σημαντικού κινδύνου αγοράς από τους ιδιώτες προγραμματιστές στο κράτος.

Ο μακροπρόθεσμος στόχος του JETP είναι προφανώς να ανοίξει η Ινδονησία για μια μεγάλη επενδυτική έκρηξη στην ηλιακή ενέργεια υπό την ηγεσία του ιδιωτικού τομέα, και αυτά τα αρχικά 10 δισεκατομμύρια δολάρια υποτίθεται ότι θα βοηθήσουν να ανοίξει ο δρόμος. Αλλά αν οι ΗΠΑ θέλουν πραγματικά να πρωτοστατήσουν στη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια της Ινδονησίας, θα μπορούσαν απλώς να κινητοποιήσουν χρηματοδότηση και επενδύσεις χωρίς να προσδοκούν ότι η Ινδονησία θα προβεί πρώτα σε σαρωτικές μεταρρυθμίσεις υπέρ της αγοράς.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν είναι οι μόνες πηγές χρηματοδότησης για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια της Ινδονησίας. Μια γεωθερμική θυγατρική της κρατικής εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου Pertamina συγκέντρωσε πρόσφατα πάνω από 500 εκατομμύρια δολάρια στο εγχώριο χρηματιστήριο διακινώντας μόνο το ένα τέταρτο των ιδίων κεφαλαίων της. Οι κρατικές τράπεζες της Ινδονησίας είναι καλά κεφαλαιοποιημένες και ικανές να κινητοποιήσουν σημαντικά ποσά για τη χρηματοδότηση έργων καθαρής ενέργειας.

Εάν η Κίνα εισέλθει σοβαρά στην αγορά καθαρής ενέργειας της Ινδονησίας, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα απαιτήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις υπέρ της αγοράς σε αντάλλαγμα για επενδύσεις. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία δεν έχουν έλλειψη μετρητών, βρίσκονται ήδη στην αγορά συνεργαζόμενη με την PLN για την κατασκευή ηλιακής ενέργειας σε κλίμακα κοινής ωφέλειας μέσω της ενεργειακής της εταιρείας Masdar.

Το JETP έχει μια καλή βασική ιδέα, η οποία είναι οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και οι ευρωπαίοι σύμμαχοι να πρωτοστατήσουν στη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια της Ινδονησίας. Όμως, όταν εξετάζουμε τα πραγματικά δεσμευμένα ποσά και τους όρους υπό τους οποίους προσφέρονται, μερικά δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση με ευνοϊκούς και μη ευνοϊκούς όρους και πιστωτικές εγγυήσεις που έχουν σχεδιαστεί για να καταλύσουν ένα μεγάλο κύμα χρέους με επιτόκια της αγοράς και ιδιωτικές επενδύσεις δεν είναι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός εδώ. Η Ινδονησία έχει καταστήσει σαφές ότι η χώρα είναι ανοιχτή σε επενδύσεις από όλες τις πηγές, αλλά πρέπει να είναι με όρους επαρκώς ελκυστικούς και ελκυστικούς για τους εγχώριους ενδιαφερόμενους, και όχι μόνο για ξένους προγραμματιστές, δανειστές, χρηματοοικονομικές εταιρείες και το DFC.