Καθώς αντιμετωπίζουμε τον τρίτο χειμώνα του πολέμου, η κατάσταση είναι ακόμα τραγική. Ο πόλεμος συνεχίζεται και ο ρόλος των τοπικών οργανώσεων έχει γίνει ακόμη πιο ουσιαστικός για τις τοπικές κοινωνίες.

Η λειτουργία της Caritas στην Ουκρανία είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πόσο ουσιαστική είναι η αποκεντρωμένη βοήθεια: η δύναμη των τοπικών οργανισμών σε ένα διεθνές δίκτυο που μπορεί να παρέχει υποστήριξη και πόρους σε μεγάλη κλίμακα.

Ως απάντηση στη σύγκρουση, οι οργανώσεις της Caritas στην Ουκρανία τετραπλασίασαν το προσωπικό τους (σχεδόν 3.000 εργαζόμενοι σήμερα) και κατάφεραν μια εκθετική αύξηση στις υπηρεσίες που παρέχουν, επίσης χάρη στη ζωτική βοήθεια περισσότερων από 7.500 εθελοντών.

Θα ήταν δυνατή μια απάντηση αυτής της κλίμακας χωρίς διεθνή υποστήριξη; Η απάντηση είναι, προφανώς, όχι.

Αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι: θα ήταν το διεθνές σύστημα βοήθειας εξίσου αποτελεσματικό και αποτελεσματικό χωρίς αυτούς τους εθνικούς και τοπικούς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη τη χώρα από το 1990, απασχολώντας τοπικούς εμπειρογνώμονες και παραμένοντας κοντά στις κοινότητες που υπηρετούν; Και πάλι, η απάντηση είναι όχι.

Λόγω αυτής της εμπειρίας στην Ουκρανία και σε άλλες κρίσεις, η Caritas μπορεί να συμμετέχει ενεργά στη διεθνή συζήτηση γύρω από τη μεταρρύθμιση του τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας για την αποκέντρωση, τον εντοπισμό του και την αύξηση της εξουσίας λήψης αποφάσεων των κοινοτήτων που επηρεάζονται ή είναι ευάλωτες σε , κρίση στον καθορισμό ποιες είναι οι ανάγκες τους και πώς πρέπει να καλυφθούν.

Ως μέρος της δέσμευσής της να αναγνωρίσουν και να υποστηρίξουν το έργο των τοπικών παραγόντων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε ένα κατευθυντήριο σημείωμα τον Μάρτιο σχετικά με την προώθηση δίκαιων εταιρικών σχέσεων στην ανθρωπιστική δράση.

Το έγγραφο αναγνωρίζει τον ουσιαστικό ρόλο των τοπικών ανθρωπιστικών παραγόντων και παρέχει πληροφορίες σχετικά με τον καλύτερο τρόπο διοχέτευσης οικονομικών πόρων και ηγεσίας σε αυτούς. Ωστόσο, η καθοδήγηση θέτει το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης στους ενδιάμεσους ανθρωπιστικούς φορείς που βρίσκονται στην ΕΕ, καθώς η ΕΕ δεν χρηματοδοτεί άμεσα τοπικούς φορείς.

Η τρέχουσα δυνατότητα μεταφοράς χρηματοδότησης σε τοπικούς φορείς είναι ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά αυτό δεν είναι ιδανικό από οικονομική και χρονική άποψη.

Τέλος στον «κύκλο της πείνας»

Το παράδειγμα της Ουκρανίας δείχνει ότι οι δωρητές όπως η ΕΕ θα πρέπει πράγματι να είναι πιο φιλόδοξοι ως προς τον εντοπισμό της βοήθειας. Θα πρέπει να επιτρέπουν την προσέγγιση χρηματοδοτώντας άμεσα τοπικούς και εθνικούς παράγοντες. Αυτή η χρηματοδότηση προς τους τοπικούς φορείς πρέπει να είναι προβλέψιμη, ευέλικτη και μεγαλύτερη από τον τυπικό κύκλο χρηματοδότησης ενός έτους.

Αυτό είναι απαραίτητο για να αντιστραφεί ο «κύκλος λιμοκτονίας» της υποχρηματοδότησης με πολλούς μεσάζοντες να στέκονται μεταξύ του δωρητή και των τοπικών παραγόντων, αφήνοντας τους τοπικούς φορείς με ελάχιστη ή καθόλου κάλυψη γενικού κόστους και χωρίς άμεση γραμμή επικοινωνίας με τον χορηγό υποστήριξης.

Επιπλέον, οι τοπικοί εταίροι και οι μεσάζοντες εξακολουθούν να απορροφούν δυσανάλογο ποσό του χρηματοοικονομικού κινδύνου που προκύπτει σε πολύπλοκα λειτουργικά περιβάλλοντα, όπως οι συναλλαγματικές διακυμάνσεις ή οι αλλαγές στους τοπικούς κανονισμούς και η κατάσχεση της υλικής βοήθειας.

Η ΕΕ θα πρέπει να είναι πρόθυμη να απορροφήσει ένα μέρος αυτών των δαπανών και να εξετάσει πιο ευέλικτους τρόπους χρηματοδότησης που να επιτρέπουν την επέκταση ή την τροποποίηση σύμφωνα με τις συνεχώς μεταβαλλόμενες καταστάσεις.

Θα μπορούσαν επίσης να αφιερώσουν ένα ποσοστό χρηματοδότησης για τα γενικά έξοδα των τοπικών παραγόντων και θα πρέπει να παρακολουθούν στενά την ανάπτυξη του καθοδηγητικού τους σημειώματος, μεταξύ άλλων, επιτρέποντας στους τοπικούς φορείς να σχολιάζουν την εφαρμογή της καθοδήγησης.

Τέλος, η ηγεσία των τοπικών παραγόντων στους μηχανισμούς συντονισμού θα πρέπει να είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση, όπως τονίσαμε στη νέα μας έκθεση : "Ανεκπλήρωτες υποσχέσεις. Αντιμετώπιση του χάσματος μεταξύ δεσμεύσεων και πρακτικής στην τοπική ανθρωπιστική δράση".

Το έργο των τοπικών ανθρωπιστικών παραγόντων δεν χρειάστηκε ποτέ τόσο επειγόντως.

Οι οργανώσεις της Caritas σε όλο τον κόσμο συνεργάζονται για δεκαετίες χωρίς ιεραρχική δομή και βλέπουν καθαρά πόσο σημαντική είναι πραγματικά μια ουσιαστική αποκέντρωση της βοήθειας, ειδικά αν σκεφτούμε ότι η ζήτηση για ανθρωπιστική βοήθεια αυξάνεται κάθε λεπτό.

Ως εκ τούτου, η Caritas Europa προτρέπει τους εταίρους της στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας, την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους χορηγούς βοήθειας να κινηθούν γρηγορότερα για να κάνουν την πραγματικότητα να ταιριάζει με τη ρητορική.