Τις αναπτυξιακές δυνατότητες της Ηπείρου με μοχλό τις συνέργειες, την έρευνα και τη βιωσιμότητας εξέτασαν οι συμμετέχοντες στην Ημερίδα με θέμα “Κλιματική κρίση, πράσινη ανάπτυξη, αειφόρος σχεδιασμός” που διοργανώθηκε στο ΤΕΕ Ηπείρου στο πλαίσιο της παρουσίασης των αποτελεσμάτων του ερευνητικού προγράμματος ΑΕΙ. Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον και αυτό αποτυπώθηκε από την μεγάλη προσέλευση μηχανικών και πολιτών, ενώ ιδιαίτερα αισθητή ήταν η παρουσία μεγάλου πλήθους νέων ανθρώπων, οι οποίοι έδειξαν το ενδιαφέρον τους για την αναζωογόνηση των απομακρυσμένων περιοχών του τόπου.

Για μια περιοχή, όπως  η Ήπειρος, με σπάνιο φυσικό κάλλος και πλούσιο πολιτισμικό απόθεμα, οι εξέχοντες καλεσμένοι κατέθεσαν σκέψεις και απόψεις για το πως τα παραπάνω συγκριτικά πλεονεκτήματα θα οδηγήσουν στην άρση της απομόνωσης αυτών των απομακρυσμένων περιοχών. Οι ομιλητές εστίασαν στις ιδιαιτερότητες της Ηπείρου και επισήμαναν την ανάγκη να δημιουργηθούν νέα τουριστικά προϊόντα με έμφαση και στον πρωτογενή τομέα αλλά και στο πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής, με τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης.

Στ. Κελέτσης: Συνεργασία και συνέργειες για να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο τα εργαλεία για αειφόρο ανάπτυξη στον αγροτικό τομέα

Στο πλαίσιο της ομιλίας του στην Ημερίδα, ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σταύρος Κελέτσης εστίασε στην Αγροτική Ανάπτυξη και Αειφορία και τόνισε ότι βασικό κομμάτι της ανάπτυξης που θα λαμβάνει υπόψιν την αειφορία είναι η αγροτική οικονομία, ενώ αναφέρθηκε στη νέα ΚΑΠ 2023-2027 που αποσκοπεί στην περαιτέρω βελτίωση της γεωργίας και υπηρετεί τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης.

“Οι στόχοι που θέτει η νέα ΚΑΠ είναι, η προώθηση ενός ανταγωνιστικού, έξυπνου και ανθεκτικού γεωργικού τομέα, η ενίσχυση και προστασία του περιβάλλοντος και η ενίσχυση του κοινωνικοοικονομικού ιστού των αγροτικών περιοχών” σημείωσε. Σύμφωνα με τον κ. Κελέτση, συνολικά οι στόχοι της νέας ΚΑΠ υπηρετούν την αρχή της αειφόρου ανάπτυξης που θα προσφέρει ποιοτικά προϊόντα κατανάλωσης και ικανοποιητικό εισόδημα στους αγρότες με σεβασμό στο περιβάλλον.

“Τα εργαλεία για αειφόρο ανάπτυξη στον αγροτικό τομέα υπάρχουν το μεγάλο στοίχημα είναι να μπορέσουμε να τα εκμεταλλευτούμε στο έπακρο” παρατήρησε ο Υφυπουργός προσθέτοντας ότι “για να γίνει αυτό χρειάζεται συνεργασία και συνέργειες”. Υπογράμμισε τον ρόλο που πρέπει να παίξει το Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων σημειώνοντας ότι “με το ανθρώπινο δυναμικό και τα μέσα που έχει πρέπει να είναι στην πρωτοπορία αυτής της προσπάθειας”. Κλείνοντας την τοποθέτησή του, σημείωσε ότι απαραίτητα στοιχεία είναι επίσης ο καλός σχεδιασμός και ο συντονισμός.

ΤΕΕ: Οι διπλωματούχοι Μηχανικοί θα παίξουν τον ιδιαίτερο ρόλο τους και στο πεδίο της ανάπτυξης

Σε χαιρετισμό που απέστειλε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός υπογράμμισε ότι “το ΑΕΙ είναι ένα πρόγραμμα που μέσα από τον αειφορικό σχεδιασμό ενώνει, ο οποίος υλοποιείται αυτή τη στιγμή με τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, των περιφερειών και της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και αυτόνομα των κατοίκων”. “Ειδικά για τα Γιάννενα που η Πολυτεχνική Σχολή παίζει έναν ιδιαίτερο ρόλο είναι σημαντικό να πούμε ότι όλοι οι νέοι διπλωματούχοι μηχανικοί θα παίξουν τον ιδιαίτερο ρόλο τους και στο πεδίο της ανάπτυξης” τόνισε.

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Ηπείρου Γιάννης Τσίγκρος, ανέφερε ότι η περιοχή εμφανίζει το φαινόμενο των στάσιμων οικισμών που σταδιακά οδηγούνται στην απομόνωση και ουσιαστικά στην ερημοποίηση. Σύμφωνα με τον ίδιο, “στόχος είναι να επιτευχθεί αειφόρος ανάπτυξη λιγότερο ανεπτυγμένων περιοχών της Ηπείρου με την δημιουργία νέων τουριστικών πόρων και προϊόντων”. Υπογράμμισε την στενή συνεργασία που έχει αναπτύξει το ΤΕΕ Ηπείρου με την Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, την Περιφέρεια Ηπείρου και φορείς προκειμένου ο κάθε φορέας να συμβάλλει στην ισόρροπη ανάπτυξη της περιοχής. Σημαντική συνεισφορά, όπως είπε, θα έχει η εκπόνηση των ολοκληρωμένων χωρικών επενδύσεων που γίνεται από την Περιφέρεια Ηπείρου και μπορούν να ενσωματωθούν προτάσεις που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη ιδιαίτερα της ευρύτερης περιοχής των Τζουμέρκων.

Καχριμάνης: “Τελευταία ευκαιρία να κάνουμε δουλειά για την ύπαιθρο”

Ιδιαίτερα αναλυτικός για το σύνολο των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι περιοχές της Ηπείρου υπήρξε ο Περιφερειάρχης Ηπείρου κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο οποίος προσδιόρισε τις μεγάλες προσπάθειες που καταβάλλει η Περιφέρεια για την βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων, αλλά και των συνθηκών ζωής των εναπομεινάντων κατοίκων και τόνισε ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και όλοι οι φορείς οφείλουν να συνεργαστούν και να δουλέψουν εντατικά.

Στον χαιρετισμό του ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης σημείωσε ότι η Ήπειρος είναι μία περιοχή από την οποία πηγάζουν σχεδόν όλα τα ποτάμια της Ελλάδας και στην πράσινη εποχή πρέπει να παίξει σπουδαίο ρόλο το θέμα του υδρογόνου. Εστιάζοντας στον πρωτογενή τομέα ο Περιφερειάρχης υπογράμμισε την σημασία της προέλευσης των προϊόντων, ενώ άσκησε έντονη κριτική στο Κράτος λέγοντας χαρακτηριστικά ότι “είναι εύκολο να πούμε ότι θα κάνουμε ανάπτυξη των ορεινών όγκων” ωστόσο “όπου μπαίνει το ελληνικό Δημόσιο είναι ταφόπλακα στην ανάπτυξη”. Σημείωσε, μάλιστα, χαρακτηριστικά, ότι είναι η “τελευταία ευκαιρία να κάνουμε δουλειά για την ύπαιθρο. Αν θέλουμε να ξανανοίξει η ύπαιθρος πρέπει να γίνουν οι αλλαγές εδώ και τώρα. Αν θα γίνουν οι αλλαγές και με τη στήριξη της επιστήμης θα έχουμε άλλη εικόνα”.

Aειφόρος σχεδιασμός της ανάπτυξης απομονωμένων περιοχών – Οι προοπτικές για την Ήπειρο

Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα του προγράμματος ΑΕΙ η Ομ. Καθ. ΣΧΜ ΕΜΠ, Μέλος ΔΕ ΤΕΕ, Επιστημονική Υπεύθυνη των ερευνητικών προγραμμάτων ΑΕΙ και RESPECT, Αντωνία Μοροπούλου, δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι η αειφόρος ανάπτυξη σχεδιάζεται και υλοποιείται σήμερα, 40 χρόνια αφότου είχε προταθεί στους διεθνείς οργανισμούς και με τη συγκυρία της κλιματικής κρίσης που απαιτεί πράσινη μετάβαση και ψηφιακό μετασχηματισμό.

“Το στοίχημα είναι πώς μπορεί κανείς να διαχειριστεί το σύνολο των περιβαλλοντικών και πολιτιστικών πόρων έτσι ώστε, προσελκύοντας εξωτερικές οικονομίες και δημιουργώντας μέσα από το τουριστικό ρεύμα μία λοκομοτίβα τουριστικής ανάπτυξης, να βάλει μπροστά και την παραγωγική διαδικασία, που θα εξισορροπεί αυτή την ανάπτυξη με πρωτογενή, δευτερογενή ανάπτυξη και με τρόπο που να προστατεύει αυτούς τους πόρους που αξιοποιεί” υπογράμμισε η κ. Μοροπούλου. “Κυρίως όμως με τρόπο που να είναι συνδεδεμένος απολύτως με την τοπική βούληση, να την έχει διερευνήσει, να κάνει σχεδιασμό με βάση αυτή και στα δύο επίπεδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των φορέων ανάπτυξης και κυρίως των νέων ανθρώπων που είναι αυτοί που αν δεν μείνουν στον τόπο τους ο τόπος αυτός δεν θα αναζωογονηθεί και θα παραμείνει απομονωμένος ακόμα και αν υπάρχει τουρισμός” πρόσθεσε.

Αυτή, όπως είπε, ήταν και η πρόκληση που αντιμετώπισε το πρόγραμμα ΑΕΙ και οδήγησε σε συγκεκριμένες προτάσεις. Η κ. Μοροπούλου τόνισε ότι η αξιοποίηση του Περιβαλλοντικού και Πολιτιστικού Αποθέματος με τρόπο που θα εξασφαλίσει την προστασία του μπορεί να γίνει μοχλός ανάπτυξης με έξυπνο σχεδιασμό, μικρό κόστος και κοινωνική συμμετοχή να έχουμε νέα τουριστικά προϊόντα που θα εναρμονίζονται με τις άλλες δραστηριότητες και θα οδηγούν σε ολοκληρωμένο σχεδιασμό. Ενδεικτικά ανέφερε πολιτιστικές, περιβαλλοντικές και ιστορικές διαδρομές, διασύνδεση παραδοσιακών οικισμών με τρόπο που να εγκαθίστανται συστήματα ποιότητας, υλικά φιλικά στο περιβάλλον, διαδραστική δράση, ολοκληρωμένο σχεδιασμό όπου θα συμβάλλουν οι διαδρομές σε νέα τουριστική ανάπτυξη και κατανομή και άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Πιο χαρακτηριστικές επιχειρηματικές δραστηριότητες που μπορούν να συνδυάσουν τον τουρισμό με την πρωτογενή παραγωγή είναι ο αγροτουρισμός και η γαστρονομία.

Σημείωσε ότι “η καινοτομία είναι η βασική κατεύθυνση της αγροτικής ανάπτυξης, αυτή που συνδέεται με τον εντοπισμό και την ταυτοποίηση των εμβληματικών αγροτικών προϊόντων για κάθε περιοχή και τα οποία μπορούν να αποτελέσουν “κράχτες” και στον τουρισμό”. “Η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και της βιοπληροφορικής μπορούν να παίξουν ρόλο και να δημιουργήσουν συνέργειες”, όπως αυτές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και της ΕΙΣ με τον ΕΛΓΟ για την θωράκιση της ασφάλειας και ποιότητας της αγροδιατροφης που έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ήπειρο, τόνισε.

Κλείνοντας, η κ. Μοροπούλου επισήμανε ότι “τα Τζουμέρκα αποτελούν αντικείμενο που θα θέλαμε να συζητήσουμε με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του ΤΕΕ και τη συμμετοχή όλων των εταίρων πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς ανάπτυξης. Με την μεθοδολογία του ΑΕΙ θα μπορούσαμε να έχουμε γρήγορα αποτελέσματα και θα μπορούσαμε να συνυπάρξουμε με σύνθεση διαφορετικών απόψεων και συντονισμό. Και για αυτόν τον συντονισμό οι πρόεδροι του ΤΕΕ ζήτησαν Παρατηρητήριο υλοποίησης των σχεδιασμών”.

Πολιτιστική Κληρονομιά, Βιώσιμη Ανάπτυξη και η συμβολή των Νέων Τεχνολογιών

Από την πλευρά του, ο Αν. Καθ., Πρόεδρος ΣΑΜ Πολ. Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Νίκος Πατσαβός μίλησε για την Πολιτιστική Κληρονομιά, Βιώσιμη Ανάπτυξη και τη συμβολή των Νέων Τεχνολογιών. Όπως παρατήρησε “η πολιτιστική κληρονομιά έχει κρίσιμη αξία που θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση νέων πολιτικών για κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομικά βιώσιμη ανάπλαση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο” και πρόσθεσε ότι “πολλές περιοχές που υποφέρουν ειδικά από νεανική ανεργία διαθέτουν εντυπωσιακό απόθεμα πολιτιστικού και φυσικού κεφαλαίου”. Κλείνοντας, επισήμανε ότι “προκειμένου να επενδύσουμε στον πολιτισμό πρέπει να καταλάβουμε τη διαφορά της αξίας και της τιμής”.

Ο Καθ. Τμ. Μηχανικών Επιστήμης Υλικών της Πολ. Σχολής Παν. Ιωαννίνων, Αντιπρύτανης Έρευνας Καινοτομίας και Ανάπτυξης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Θεόδωρος Ματίκας, χαιρετίζοντας τις εργασίες ανέφερε ότι το αντικείμενο της ημερίδας είναι διττό καθώς εστιάζει στον αειφόρο σχεδιασμό και επίσης την καινοτομία σε όλα τα επίπεδα που αφορά την αγροτική ανάπτυξη. Επίσης, αναφέρθηκε στην ουσιαστική συνεργασία του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το ΕΙΣ. Πρότεινε δε, στο πλαίσιο της έλευσης του πιλοτικού προγράμματος για τη θωράκιση της ασφάλειας και της ποιότητας στην αγροδιατροφή, τη δημιουργία καινοτόμου διεπιστημονικού πλαισίου ελέγχου φυτικών προϊόντων αγροδιατροφής με χρήση καινοτόμων τεχνολογιών γονιδιωματικής και τεχνητής νοημοσύνης.

Μήνυμα στην ημερίδα έστειλαν ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας, ο βουλευτής Ιωάννης Τσιμάρης και η Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Άννα Μπατιστάτου.

Κλείνοντας την ημερίδα ο Πρόεδρος του Τμήματος Ηπείρου του ΤΕΕ Ιωάννης Τσίγκρος, αναφέρθηκε σε προτάσεις που εισακούστηκαν οι οποίες θα επεξεργαστούν από το Τεχνικό Επιμελητήριο και θα κατατεθούν στους αρμόδιους φορείς. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουν να ενταχθούν δράσεις και έργα σε διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως είναι αυτή τη στιγμή οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις της Περιφέρειας Ηπείρου ή σε άλλα προγράμματα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.