Η πολιτική συνοχής της ΕΕ δεν έχει αποδειχθεί αρκετά αποτελεσματική για την αντιμετώπιση του διευρυνόμενου χάσματος μεταξύ πόλεων και περιφερειών — τροφοδοτώντας μια αυξανόμενη δυσαρέσκεια που τονώνει τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα .
"Το ευρωπαϊκό εγχείρημα δεν θα πετύχει πλήρως εάν ορισμένα μέρη, ορισμένες περιοχές αφεθούν στο περιθώριο", δήλωσε την Τρίτη (20 Φεβρουαρίου) η επίτροπος συνοχής της ΕΕ Ελίζα Φερέιρα, τονίζοντας ότι η πολιτική συνοχής της ΕΕ πρέπει να προσαρμοστεί περαιτέρω για να γεφυρώσει αυτό το χάσμα.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, τα σκληρά και μαλακά ευρωσκεπτικιστικά κόμματα έχουν αυξηθεί από λίγο λιγότερο από το 7% των ψήφων στις εθνικές εκλογές στο 28,5%.
Αν και οι αιτίες της κοινωνικής δυσαρέσκειας είναι πολλές και ποικίλες, η έρευνα δείχνει ότι η μακροπρόθεσμη στασιμότητα και η έλλειψη οικονομικής προόδου μπορεί να συνδεθεί με την αυξανόμενη δυσαρέσκεια και την απώλεια πίστης στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, σύμφωνα με την έκθεση για το μέλλον της συνοχής της ΕΕ πολιτικής, που συντάχθηκε από εσωτερική ομάδα υψηλού επιπέδου για το μέλλον της πολιτικής συνοχής και παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες την Τρίτη.
«Πρέπει να δώσουμε περισσότερη ιδιαίτερη προσοχή [στις αγροτικές περιοχές] υπό το φως των πολιτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε», δήλωσε ο Andrés Rodríguez-Pose, μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων που συνέταξε την έκθεση. «Φτάσαμε σε ένα σημείο στο οποίο δεν μπορούμε να είμαστε πολιτικά ουδέτεροι».
Σήμερα, 75 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ ζουν σε μια περιοχή όπου η ανάπτυξη είναι κοντά στο μηδέν για περισσότερα από 20 χρόνια. Και άλλα 60 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε περιφέρειες όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι χαμηλότερο από ό,τι ήταν το 2000. Αυτό είναι σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της ΕΕ που ζει σε μέρη που έχουν μειώσει αργά τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Για τους ανθρώπους σε μέρη που βιώνουν μακροπρόθεσμη οικονομική παρακμή, αυτό σημαίνει να βλέπουν να εξαφανίζονται θέσεις εργασίας, να φεύγουν ταλαντούχοι άνθρωποι, να περικόπτονται οι δημόσιες υπηρεσίες ή τα σούπερ μάρκετ και τα υποκαταστήματα τραπεζών να εξαφανίζονται επειδή δεν είναι πλέον κερδοφόρα, σημειώνει η έκθεση.
"Οι άνθρωποι θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να μείνουν. Θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να έχουν ευκαιρίες όπου ζουν, να δημιουργούν επιχειρήσεις όπου ζουν", δήλωσε ο επίτροπος της ΕΕ για τις θέσεις εργασίας Νίκολας Σμιτ.
Παρά το γεγονός ότι διαθέτει τον μεγαλύτερο προϋπολογισμό στον κόσμο για τη μείωση των αναπτυξιακών διαφορών μεταξύ των περιφερειών, ο οποίος ανέρχεται συνολικά σε 1.040 δισ. ευρώ που έχουν επενδυθεί από το 1989, η οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης συγκεντρώνεται ολοένα και περισσότερο σε λίγες μεγάλες αστικές περιοχές.
«Οι μεγάλες πόλεις από μόνες τους δεν μπορούν να κάνουν το κόλπο», υποστήριξε ο Rodríguez-Pose, καθώς οι μεγάλες δυναμικές πόλεις αντιπροσωπεύουν μόνο πάνω από το ένα πέμπτο του παραγόμενου ΑΕΠ της ΕΕ. «Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες σε μικρότερα μέρη».
Ωστόσο, το μερίδιο του πληθυσμού της ΕΕ που ζει σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες εξακολουθεί να είναι σχεδόν 27 τοις εκατό, πράγμα που σημαίνει ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους είναι μικρότερο από το 75 τοις εκατό του μέσου όρου της ΕΕ.
Αντίθετα, μόνο το 5,4 τοις εκατό του πληθυσμού ζει σε μια λιγότερο ανεπτυγμένη χώρα.
Απαιτούνται πιο στοχευμένες επενδύσεις
Η έκθεση εντοπίζει επίσης μια αναντιστοιχία μεταξύ των στόχων και της εφαρμογής ως ένα από τα κύρια εμπόδια που περιόρισαν την αποτελεσματικότητα της πολιτικής συνοχής της ΕΕ τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Αντί να χρησιμοποιείται η πολιτική για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προκλήσεων μιας περιοχής και την τόνωση της ανάπτυξής της, "κατά καιρούς, η πολιτική έχει χρησιμοποιηθεί για να αποζημιώσει ορισμένες περιφέρειες επειδή δεν επωφελήθηκαν τόσο πολύ από άλλες από την ένταξη στην ΕΕ ή για να αντιμετωπίσουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης".
Με την καλύτερη στόχευση των κονδυλίων της ΕΕ, τη σύνδεση των πληρωμών με προσυμφωνημένους στόχους και στόχους και λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές ανάγκες και ικανότητες της περιοχής, η ΕΕ θα μπορούσε να βελτιώσει το αποτέλεσμα της επένδυσής της, συνιστούν οι ειδικοί.