Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ πρότεινε αρχικά οι αρχές των 27 κρατών μελών να είναι αρμόδιες για το σύστημα έρευνας και επιβολής, ένα ζήτημα που εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία στις εθνικές πρωτεύουσες λόγω των επιπτώσεων των πόρων.

Αντίθετα, το σχέδιο κειμένου του Συμβουλίου έδωσε στην Επιτροπή μεγαλύτερο ρόλο στο συντονισμό, την εναρμόνιση και την παρακολούθηση των υποθέσεων.

Αλλά τελικά, δεν μπόρεσε να βρεθεί κοινό έδαφος μεταξύ των κρατών μελών σε αυτό το σημείο και η δυνατότητα έναρξης διοργανικών διαπραγματεύσεων —σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά την υποβολή της πρότασης— χάθηκε.

Διπλωμάτης της ΕΕ είπε στο EUobserver ότι τα κράτη μέλη είναι "κοντά σε μια προσαρμοσμένη εντολή", αλλά απαιτούνται ακόμα κάποιες προσαρμογές πριν επιτευχθεί συμφωνία, επομένως οι πρεσβευτές της ΕΕ θα συναντηθούν ξανά την Τετάρτη (24 Ιανουαρίου).

Και καθώς ο χρόνος τελειώνει για να κλείσει η συμφωνία, ορισμένοι οργανισμοί φοβούνται τώρα ότι ο κανονισμός θα καταλήξει να είναι λιγότερο φιλόδοξος από ό,τι θα μπορούσε να είναι.

«Πρέπει να δούμε επείγουσα ανάγκη καθ' όλη τη διάρκεια του τριμερούς διαλόγου για να καταλήξουμε σε μια απόφαση πριν από την άνοιξη, αλλά όχι σε βάρος μιας ουσιαστικής νομοθεσίας», δήλωσε η Hélène de Rengervé, ανώτερη σύμβουλος της ΕΕ στη ΜΚΟ Anti-Slavery International.

«Είναι επιτακτική ανάγκη οι κυβερνήσεις της ΕΕ να καταλήξουν σε κοινή θέση σχετικά με αυτόν τον φάκελο στη συνάντησή τους αυτή την εβδομάδα», δήλωσε στον EUobserver ο Steve Trent, Διευθύνων Σύμβουλος και ιδρυτής του Environmental Justice Foundation (EJF).

«Εάν τα κράτη μέλη αποτύχουν να συμφωνήσουν τώρα, θα χάσουν σημαντική δυναμική, με πραγματικό ανθρώπινο αντίκτυπο ως αποτέλεσμα», πρόσθεσε.

Δύο παραλείψεις

Συγκεκριμένα, δύο μεγάλες παραλείψεις στο τελευταίο προσχέδιο του συμβουλίου κινδυνεύουν να οδηγήσουν σε ρύθμιση που δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα στη ρίζα του.

Το πρώτο θα ήταν η αφαίρεση οποιασδήποτε αναφοράς για αποκατάσταση των θυμάτων καταναγκαστικής εργασίας, μια παράλειψη που θα κατέστρεφε κάθε πιθανότητα συστημικής αλλαγής, σύμφωνα με την Anti-Slavery International.

«Η πραγματικότητα τώρα είναι ότι θα προσποιηθούμε [ως ΕΕ] ότι έχουμε ένα μέσο που υποτίθεται ότι θα αντιμετωπίσει την καταναγκαστική εργασία που δεν θα αντιμετωπίσει καν την κατάσταση των θυμάτων και δεν θα δημιουργήσει καμία μόχλευση για τις εταιρείες να δράσε», είπε ο de Rengervé στο EUobserver.

Η δεύτερη μεγάλη μαύρη τρύπα είναι η αφαίρεση κάθε αναφοράς στην καταναγκαστική εργασία που επιβάλλεται από το κράτος , η οποία αντιπροσωπεύει 3,9 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Η αρχική πρόταση της επιτροπής δεν ανέφερε ρητά κάποια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, αλλά η επικεφαλής ευρωβουλευτής του φακέλου, Samira Rafaela (Ανανέωση Ευρώπης), ανέφερε προηγουμένως το παράδειγμα της κινεζικής αλιευτικής βιομηχανίας, όπου το έργο Outlaw Ocean αποκάλυψε τη χρήση μαζικών καταναγκαστικών εργατικό δυναμικό στη μεταποίηση θαλασσινών που εισέρχονται στις αγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Τον Οκτώβριο, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ να καταρτίσει έναν κατάλογο γεωγραφικών περιοχών και τομέων υψηλού κινδύνου όπου τεκμαίρεται η καταναγκαστική εργασία, με το βάρος των εταιρειών να αποδείξουν το αντίθετο.

Τώρα, τα κράτη μέλη είναι πιο πρόθυμα να υποστηρίξουν τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων, ενός ενιαίου μηχανισμού παραπόνων σε όλη την ΕΕ που θα καθιστούσε ευκολότερες τις επιθεωρήσεις για τις αρμόδιες αρχές και τις πληροφορίες πιο προσιτές στα θύματα και τις οργανώσεις.

Ωστόσο, δεν είναι ένας συστημικός τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος, όπως θα έπρεπε να δείξουν τα θύματα ή οι οργανισμοί, προϊόν-προϊόν, όπου φτιάχνονται τα πάντα σε αυτά.

"Όσον αφορά τον αντίκτυπο, δεν έχει νόημα. Διοικητικά, είναι επίσης εντελώς παράλογο", υποστήριξε ο de Rengervé.

Μια άλλη ανησυχία προέκυψε πρόσφατα, με τα κράτη μέλη να προτείνουν ότι οι τρίτες χώρες θα πρέπει να είναι υπεύθυνες για την επιθεώρηση της καταναγκαστικής εργασίας στην επικράτειά τους, κάτι που θα μπορούσε ουσιαστικά να καταστήσει την απαγόρευση άσκοπη.

Ειδικότερα, οι κυβερνήσεις τρίτων χωρών που είναι ύποπτες ότι χρησιμοποιούν ή είναι συνένοχοι σε καταναγκαστική εργασία που επιβάλλεται από το κράτος δεν μπορούν να εμπιστευτούν τη διεξαγωγή "αμερόληπτων ερευνών", δήλωσε στο EUobserver μια πηγή που γνωρίζει το προσχέδιο κειμένου υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Το κοινοβούλιο συμφώνησε με τη θέση του τον Οκτώβριο και έκτοτε προτρέπει το συμβούλιο να επισπεύσει τις διαπραγματεύσεις για τον κανονισμό που βασίζεται στα προϊόντα.

Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Λιθουανίας, της Εσθονίας και της Τσεχικής Δημοκρατίας, ήταν πιο απρόθυμα να προχωρήσουν τις συζητήσεις.

"Πιστεύουμε ότι δεν είναι διαχειρίσιμο να ολοκληρωθεί αυτός ο φάκελος με την απαραίτητη νομική ακρίβεια εντός αυτής της θεσμικής περιόδου", δήλωσε η τσεχική αντιπροσωπεία κατά τη διάρκεια συζήτησης του συμβουλίου ανταγωνιστικότητας σχετικά με τη ρύθμιση της καταναγκαστικής εργασίας στις αρχές Δεκεμβρίου.

Δεδομένων αμφιβολιών και ανησυχιών σχετικά με τις επιπτώσεις των διαδικασιών επιθεώρησης στους πόρους για τις εθνικές αρχές ή τη δυνατότητα αντιστροφής του βάρους της απόδειξης από τα θύματα σε εταιρείες, οι ΜΚΟ προτιμούν να έχουν ένα κείμενο το 2024 αντί να μην υπάρχει καθόλου κείμενο.

«Αν δεν συμφωνήσουμε πριν από το τέλος της κοινοβουλευτικής περιόδου, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να μην έχουμε καθόλου κείμενο», είπε ο ντε Ρενγκερβέ στο EUobserver.

Οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών επεσήμαναν το γεγονός ότι η ουγγρική αντιπροσωπεία (η οποία θα ηγηθεί της επόμενης προεδρίας της ΕΕ και συνεπώς των διαπραγματεύσεων του Συμβουλίου) δεν ήταν ενεργή σε αυτόν τον φάκελο, καθώς και τις πιθανές αλλαγές στη σύνθεση των θεσμικών οργάνων της ΕΕ μετά τις εκλογές του Ιουνίου .

"Ο αγώνας θα είναι πιο σκληρός", πρόσθεσε η de Rengervé, σημειώνοντας ότι η ΜΚΟ της ενδιαφέρεται περισσότερο να έχει ένα κείμενο πριν από τις εκλογές στην ΕΕ και να το βελτιώσει μέσω της διαδικασίας εφαρμογής και της επόμενης αναθεώρησης του κανονισμού, η οποία θα πραγματοποιηθεί σε ένα μερικά χρόνια.

Αυτό το άρθρο έχει ενημερωθεί