Υπάρχει μια περίοδος ηρεμίας μεταξύ Γαλλίας και Αλγερίας. Μετά από έξι μήνες κρίσης σπάνιας μολυσματικότητας, η επίσκεψη στο Αλγέρι του Γάλλου Υπουργού Εξωτερικών, Jean-Noël Barrot, την Κυριακή 6 Απριλίου, οδήγησε στην ηρεμία. Οι αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ των δύο πρωτευουσών για μια σειρά από διαμάχες –διπλωματικές, μεταναστευτικές και δικαστικές– είχαν πάρει μια κρίσιμη, ακόμη και επικίνδυνη τροπή, δεδομένων των αλληλένδετων ανθρωπίνων δεσμών μεταξύ των δύο κοινωνιών.

Τόσο το Παρίσι όσο και το Αλγέρι έχουν δεσμευτεί να εκτονώσουν τις διαφωνίες που δηλητηριάζουν τη σχέση τους τις επόμενες εβδομάδες, το πρώτο από τα οποία είναι το εκρηκτικό ζήτημα – όπως η επίθεση με μαχαίρι στη Mulhouse, στο Haut-Rhin (ένας νεκρός και έξι τραυματίες) στα τέλη Φεβρουαρίου – της επανεισδοχής στην Αλγερία των υπηκόων της που εκδιώχθηκαν από τη Γαλλία. Η μοίρα του Γαλλοαλγερινού συγγραφέα Μπουαλέμ Σανσάλ , που καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών για σχόλια που έγιναν στα σύνορα Αλγερίας-Μαρόκου, πρέπει επίσης να έχει τη μόνη έκβαση που του αξίζει: την απελευθέρωσή του.

Ενώ όλοι, στο Παρίσι όπως και στο Αλγέρι, καλωσορίζουν την τρέχουσα αποκλιμάκωση, κανείς δεν τρέφει αυταπάτες. Η διαδικασία που περιγράφεται είναι εύθραυστη. Το παρελθόν, συμπεριλαμβανομένου του πιο πρόσφατου, γεννά σκεπτικισμό: οι ατελείωτοι κύκλοι καβγάδων και συμφιλιώσεων που σημαδεύουν τη διμερή σχέση αποκαλύπτουν την επισφάλειά της. Σε αυτήν την περίπτωση, το γεγονός και μόνο ότι η ηρεμία οφείλεται στην επανέναρξη των επαφών μεταξύ των προέδρων Emmanuel Macron και Abdelmadjid Tebboune, οι οποίοι δεν είχαν μιλήσει μεταξύ τους από τότε που η Γαλλία αναγνώρισε τη μαροκινότητα της Δυτικής Σαχάρας τον Ιούλιο του 2024, θα πρέπει να είναι περισσότερο ανησυχητικό παρά καθησυχαστικό. Τίποτα μόνιμο δεν βασίζεται σε μια απλή προσωπική σύνδεση.

Εξαθλίωση των καναλιών συνεργασίας

Πέρα από τα ωραία λόγια, θα καταφέρουν οι δύο πρωτεύουσες να αναλάβουν δράση; Αυτό θα απαιτήσει την υπέρβαση ενός διπλού εμποδίου. Η πρώτη είναι μια αποκλίνουσα ανάγνωση των νομικών κανόνων που διέπουν τις μεταναστευτικές ροές. Η διαμάχη γύρω από την απέλαση παράνομων Αλγερινών υπηκόων έχει δείξει την εξαιρετική ευαισθησία του θέματος. Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, η αναπαράσταση μιας τραγωδίας όπως αυτή που συνέβη στη Mulhouse θα πυροδοτήσει ξανά τα πάθη. Στη γαλλική πολιτική και σφαίρα των μέσων ενημέρωσης, οι φωνές που δηλώνουν ότι εκμεταλλεύονται αυτού του είδους την τραγωδία έχουν αποσιωπηθεί από αυτήν την επανάληψη της διπλωματικής προσέγγισης, αλλά δεν θα παραλείψουν να ξεκινήσουν εκ νέου την επίθεση εάν παρουσιαστεί η ευκαιρία.

Η δεύτερη παγίδα είναι η σταδιακή εξαθλίωση με τα χρόνια των καναλιών συνεργασίας των δύο χωρών. Από την πλευρά του αλγερινού μηχανισμού, η δυσπιστία, ακόμη και η εχθρότητα προς τη Γαλλία, τον ιστορικό μοχλό νομιμότητας της εξουσίας, δεν εξηγούν τα πάντα. Η αποδυνάμωση του κράτους, παρά την αυταρχική του σύσφιξη, είναι ένας παράγοντας παράλυσης στον οποίο σκοντάφτουν πολλά έργα συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από χώρες που είναι γνωστό ότι βρίσκονται κοντά στο Αλγέρι, όπως η Ιταλία ή η Κίνα.

Στο άμεσο μέλλον, ωστόσο, μια ευπρόσδεκτη βελτίωση είναι στον ορίζοντα με το Παρίσι. Θα πρέπει να ενισχυθεί από την περιφερειακή απομόνωση της Αλγερίας, σε ανοιχτή κρίση με τους γείτονές της στο Σαχέλ – εκτός από το Μαρόκο – και την προοπτική αντιστροφής των τιμών του πετρελαίου. Το Αλγέρι δεν έχει τα μέσα να συσσωρεύσει αντιξοότητες σε όλα τα μέτωπα. Ωστόσο, θα χρειαστούν περισσότερα από μια απλή προσέγγιση για τη διατήρηση του διαλόγου που μόλις σκιαγραφήθηκε.