Μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσιγκτον, οι συζητήσεις γύρω από μια ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία έχουν επιταχυνθεί. Πήραν ριζική τροπή μετά τον καυγά μεταξύ του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ουκρανού ομολόγου του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου στον Λευκό Οίκο.

Η απότομη απομάκρυνση των Ηνωμένων Πολιτειών από το Κίεβο, σε συνδυασμό με την προσέγγισή τους με τη Ρωσία, ανάγκασε τους συμμάχους της Ουκρανίας να ετοιμαστούν για την ανάπτυξη ενός ειρηνευτικού σχεδίου. Αλλά ενώ κάθε πλευρά λέει ότι θέλει να καταλήξει σε μια ειρηνική επίλυση του πολέμου, οι προτάσεις διαφέρουν μεταξύ των εμπόλεμων και των συμμάχων τους.

Για την Ουκρανία: διαρκής ειρήνη και εγγυήσεις ασφάλειας

Η Ουκρανία αγωνίζεται εδώ και τρία χρόνια για την επιβίωσή της και την οικοδόμηση ενός ασφαλούς και ανεξάρτητου μέλλοντος. Θέλει τον τερματισμό των εχθροπραξιών, αλλά όχι με οποιοδήποτε τίμημα. Ο Volodymyr Zelensky απαιτεί «πραγματική και δίκαιη» ειρήνη. Ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε ότι είναι έτοιμος «να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» και πρότεινε την Τρίτη, 4 Μαρτίου, «εκεχειρία στον ουρανό» και «άμεση θαλάσσια εκεχειρία, εάν η Ρωσία κάνει το ίδιο».

Το ζήτημα της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας είναι κρίσιμο σε αυτές τις συνομιλίες. Για να είναι διαρκής η ειρήνη, το Κίεβο σκοπεύει να ανακτήσει ολόκληρη την επικράτειά του και αποκλείει οποιαδήποτε αναγνώριση των περιοχών που κατέχονται από τη Ρωσία (σήμερα το 20% της χώρας). Αλλά σε αυτό το σημείο, ο Ουκρανός πρόεδρος ήταν μερικές φορές πιο διφορούμενος στο παρελθόν, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να εγκαταλείψει ορισμένα από αυτά τα εδάφη.

Ο κ. Ζελένσκι επιμένει επίσης στην απόκτηση ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας για την αποτροπή μελλοντικών ρωσικών επιθέσεων σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός. Η χώρα φοβάται ότι μια διευθέτηση της σύγκρουσης μέσω διαπραγματεύσεων από θέση αδυναμίας θα εκμεταλλευτεί ο Βλαντιμίρ Πούτιν. «Πριν από έντεκα χρόνια, η έλλειψη εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία επέτρεψε στη Ρωσία να ξεκινήσει την κατοχή της Κριμαίας και τον πόλεμο στο Ντονμπάς», υπενθύμισε ο Ουκρανός πρόεδρος στο Telegram τη Δευτέρα . Αργότερα, αυτή η έλλειψη εγγυήσεων επέτρεψε στη Ρωσία να εξαπολύσει μια μεγάλης κλίμακας εισβολή, και σήμερα (…) συνεχίζει να πυροδοτεί αυτόν τον πόλεμο. »

Για τους Ευρωπαίους: ένα όραμα ευθυγραμμισμένο με την Ουκρανία, με διαφορές στην προσέγγιση

Σε αντίθεση με ό,τι ισχυρίζεται η Μόσχα, οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να συνεχίσουν τον πόλεμο. Κατά τη συνάντηση στο Λονδίνο την Κυριακή, οι 18 ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών που συμμάχησαν με το Κίεβο επανέλαβαν ότι θέλουν ειρήνη και ότι εξακολουθούν να υπολογίζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες για να την επιτύχουν. «Θέλουμε ειρήνη. «Δεν το θέλουμε με κανένα τίμημα», θυμάται ωστόσο στις στήλες της Le Figaro ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν .

Πάνω απ' όλα, η Ευρώπη ελπίζει να μην επαναλάβει τα λάθη που έγιναν κατά την υπογραφή των συμφωνιών του Μινσκ (2014 και 2015), οι οποίες απέτυχαν να βάλουν τέλος στις συγκρούσεις μεταξύ του ουκρανικού στρατού και των αυτονομιστών που υποστηρίζονται από τη Μόσχα στο Ντονμπάς. «Δεν μπορούμε να δεχτούμε μια αδύναμη ειρηνευτική συμφωνία που η Ρωσία μπορεί εύκολα να παραβιάσει, όπως αυτή στο Μινσκ», προειδοποίησε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ.

Για να διορθωθεί η σταδιακή αποδέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών, η Ευρώπη επιδιώκει επομένως να αναπτύξει ένα σχέδιο, αλλά οι προτάσεις διίστανται. Το Παρίσι λέει ότι πρότεινε μια εκεχειρία ενός μήνα με το Λονδίνο «στον αέρα, στις θάλασσες και στις ενεργειακές υποδομές» , που θα μπορούσε να ακολουθήσει σε δεύτερη φάση η αποστολή χερσαίων στρατευμάτων για να διασφαλιστεί η τήρηση της εκεχειρίας. Όμως οι Βρετανοί διέψευσαν τη Δευτέρα ότι υπήρχε τέτοια συμφωνία.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ωστόσο, συμφώνησαν στην ανάγκη για κάθε ευρωπαϊκό κράτος να αφιερώσει περισσότερους πόρους στην άμυνα. Έχοντας αυτό κατά νου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε, την Τρίτη , ένα σχέδιο 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επενδύσουν στις αμυντικές τους δαπάνες.

Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα ήταν επίσης μια σημαντική εγγύηση ασφάλειας για το Κίεβο, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία έχουν αντιταχθεί κατηγορηματικά.

Για τους Αμερικανούς: μια αναγκαστική και ταχεία κατάπαυση του πυρός και μια συμφωνία για τα ορυκτά

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν το έκρυψε ποτέ: θέλει ο πόλεμος να τελειώσει το συντομότερο δυνατό. Για να το πετύχει αυτό, έσπασε με την αμερικανική πολιτική υποστήριξης του Κιέβου και έκανε μια πρωτοφανή προσέγγιση με τη Ρωσία. Για αυτόν, η ευθύνη για τη συνέχιση της σύγκρουσης ανήκει πλέον στην Ουκρανία και όχι πλέον στη Μόσχα. Ως εκ τούτου, σκοπεύει να επιβάλει μια συμφωνία στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αποφεύγοντας τον Βλαντιμίρ Πούτιν, για τον οποίο ποτέ δεν έκρυψε τον θαυμασμό του.

Συγκεκριμένα, το αμερικανικό όραμα της ειρήνης είναι λίγο πολύ ευθυγραμμισμένο με αυτό της Μόσχας: να εξαχθεί μια ταχεία κατάπαυση του πυρός από το Κίεβο χωρίς πραγματικές εγγυήσεις ασφαλείας, να αποκλειστούν οι Ευρωπαίοι από τις διαπραγματεύσεις, να αποκλειστεί η Ουκρανία από την ένταξη στο ΝΑΤΟ, να αρνηθεί οποιαδήποτε αμερικανική ανάπτυξη στην Ουκρανία και να αναστείλει την αμερικανική βοήθεια.

Σε αυτό το τελευταίο σημείο, η κυβέρνηση Τραμπ έκανε πράξη αυτές τις απειλές ανακοινώνοντας την Τρίτη την αναστολή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας. Ένας τρόπος «τιμωρίας» του Volodymyr Zelensky, τον οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ κατηγορεί ότι «δεν θέλει ειρήνη».

Θέλοντας να απεμπλακεί οικονομικά και στρατιωτικά από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Ντόναλντ Τραμπ λέει επίσης ότι θέλει την αποζημίωση της αμερικανικής βοήθειας υπογράφοντας μια συμφωνία για την εκμετάλλευση των ουκρανικών ορυκτών πόρων. Το τελευταίο, ωστόσο, ματαιώθηκε μετά την καταστροφική συνάντηση με τον Volodymyr Zelensky στην Ουάσιγκτον, ακόμα κι αν ο Ουκρανός πρόεδρος εξακολουθεί να λέει ότι είναι «αποφασισμένος» να υπογράψει αυτή τη «συμφωνία» και να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες παρά το εξαγγελθέν πάγωμα της στρατιωτικής βοήθειας.

Για τη Ρωσία: μια πρόσοψη ειρήνης

Επισήμως, το Κρεμλίνο λέει ότι θέλει ειρήνη και λέει ότι «συμφωνεί απόλυτα» με τον Ντόναλντ Τραμπ για τον γρήγορο τερματισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Επιφανειακά, η Μόσχα φαίνεται όντως ανοιχτή σε συμβιβασμούς. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είπε ότι ήταν «έτοιμος» να συζητήσει με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έναν άνθρωπο που ποτέ δεν θεώρησε νόμιμο από την εκλογή του τελευταίου στην ουκρανική προεδρία το 2019. Το Κρεμλίνο μάλιστα αναγνώρισε το «κυρίαρχο δικαίωμα» του Κιέβου να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όμως οι ειδικοί συμφωνούν ότι η Ρωσία δεν έχει καμία πρόθεση να αναθεωρήσει τις μαξιμαλιστικές της φιλοδοξίες στην Ουκρανία. Το Κρεμλίνο δεν το κρύβει αυτό και δηλώνει ότι οι στόχοι του παραμένουν «αμετάβλητοι» για τον τερματισμό των εχθροπραξιών: να συνθηκολογήσει η Ουκρανία, να απαιτήσει την αποχώρηση του Volodymyr Zelensky, στη συνέχεια να εγκαταστήσει μια φιλορωσική κυβέρνηση στο όνομα μιας υποτιθέμενης «ντεναζικοποίησης» της χώρας και να την εμποδίσει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Το Κρεμλίνο επαναλαμβάνει επίσης ότι δεν θα εγκαταλείψει τις ουκρανικές περιοχές που κατέχει ο στρατός του (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια), καθώς και τη χερσόνησο της Κριμαίας, που προσαρτήθηκαν παράνομα από το 2014.

Το Κίεβο και οι σύμμαχοί του πάντα απέρριπταν αυτούς τους όρους, τους οποίους βλέπουν ως συνθηκολόγηση για την Ουκρανία.