Τις τελευταίες ημέρες, αναλυτές και σχολιαστές παγκοσμίως έχουν επικεντρωθεί σε ορισμένες από τις εκτελεστικές διαταγές που υπέγραψε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και στις ανακοινώσεις του σχετικά με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και την επιβολή δασμών σε άλλες χώρες. Το ερώτημα στο μυαλό πολλών παρατηρητών της Νότιας Ασίας είναι η πολιτική του Τραμπ έναντι του Πακιστάν κατά τη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων ετών και πώς μπορεί να διαφέρει από την προηγούμενη θητεία του.

Trump 1.0 και δεσμοί ΗΠΑ-Πακιστάν

Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του, ο Τραμπ είχε αφαιρέσει τη βοήθεια προς το Πακιστάν. Στο tweet του την 1η Ιανουαρίου 2018, είπε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες έδωσαν ανόητα στο Πακιστάν περισσότερα από 33 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια τα τελευταία 15 χρόνια και δεν μας έδωσαν τίποτα παρά ψέματα και δόλο».

Είπε επίσης ότι το Πακιστάν έδωσε «ασφαλές καταφύγιο» στους τρομοκράτες. Στην τρέχουσα θητεία του, ο Τραμπ έχει αναστείλει προσωρινά τη βοήθεια προς το Πακιστάν – για επαναξιολόγηση. Αυτή η απόφαση θα θέσει παύση στα έργα της Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών ( USAID ) στο Πακιστάν.

Εκτός από αυτό, η κυβέρνηση Τραμπ ήταν επικριτική για το έργο του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC). Στη συνέχεια, η Κύρια Αναπληρώτρια Βοηθός Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για Υποθέσεις Νότιας και Κεντρικής Ασίας, Άλις Γουέλς, σχολιάζοντας το έργο είπε ότι: «θα έχει αυξανόμενο τίμημα στην οικονομία του Πακιστάν, ειδικά όταν το μεγαλύτερο μέρος των πληρωμών αρχίσει να καταβάλλεται το τα επόμενα τέσσερα με έξι χρόνια».

Ανώτεροι αξιωματούχοι του Trump 1.0 είχαν επίσης δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν θα επιτρέψει τη χρήση δανείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για την εκκαθάριση των κινεζικών χρεών.

Η Άλις Γουέλς διευκρίνισε επίσης ότι το CPEC δεν αφορά «βοήθεια». Εδώ θα ήταν σκόπιμο να επισημανθεί, ότι αρχικά η παλαιά κυβέρνηση του Πακιστάν Tehreek E Insaaf (PTI) υπό την ηγεσία του Imran Khan είχε επιδιώξει να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους και τις προϋποθέσεις. Ορισμένοι ανώτεροι αξιωματούχοι εντός της κυβέρνησης είχαν θέσει ερωτηματικά σχετικά με το CPEC και είπαν ότι οι όροι και οι προϋποθέσεις ήταν άδικοι για το Πακιστάν.

Η σχέση Donald Trump-Imran Khan και ο παράγοντας του Αφγανιστάν

Η κυβέρνηση Τραμπ υπέγραψε ειρηνευτική συμφωνία με τους Ταλιμπάν το 2020, η οποία θα άνοιγε το δρόμο για την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων. Τελικά, τα αμερικανικά στρατεύματα αποχώρησαν από το Αφγανιστάν τον Αύγουστο του 2021, μετά από 20 χρόνια, και οι Ταλιμπάν ανέλαβαν τον Αύγουστο του 2021. Το Πακιστάν είχε ενεργήσει ως ενδιάμεσος κατά τις συνομιλίες μεταξύ της αμερικανικής κυβέρνησης και των Ταλιμπάν.

Κατά τη συνάντησή του με τον τότε πρωθυπουργό Imran Khan τον Σεπτέμβριο του 2019, ο Ντόναλντ Τραμπ, ενώ άρθρωνε την πολιτική του έναντι του Αφγανιστάν, είπε : «Είμαστε σαν αστυνομικοί. Δεν κάνουμε πόλεμο. Αν θέλαμε να κάνουμε έναν πόλεμο στο Αφγανιστάν και να τον κερδίσουμε, θα μπορούσα να τον κερδίσω σε μια εβδομάδα. Απλώς δεν θέλω να σκοτώσω 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Έχει νόημα αυτό για εσάς; Δεν θέλω να σκοτώσω 10 εκατομμύρια ανθρώπους».

Υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν, οι δεσμοί μεταξύ της Ουάσιγκτον και του Ισλαμαμπάντ αναμενόταν να βελτιωθούν. Αντίθετα, κατηφόρησαν μετά την παρουσία του Imran Khan στη Ρωσία, όταν ξεκίνησε η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας. Ο Imran Khan απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του τον Απρίλιο του 2022 και κατηγόρησε τις ΗΠΑ για την απομάκρυνσή του, αν και αργότερα έκανε μια «στροφή». Η κυβέρνηση Μπάιντεν και οι δύο κυβερνήσεις της Δημοκρατικής Συμμαχίας του Πακιστάν (PDA) υπό την ηγεσία του Σεχμπάζ Σαρίφ μοιράζονταν μια λογική σχέση. Δεν υπήρξε καμία σημαντική αλλαγή όσον αφορά τη βοήθεια προς το Πακιστάν, αν και οι ΗΠΑ παρείχαν βοήθεια ύψους 97 εκατομμυρίων δολαρίων όταν το Πακιστάν αντιμετώπισε πλημμύρες το 2022.

Αρκετοί έμπιστοι του Τραμπ έχουν επίσης πιέσει για την απελευθέρωση του πρώην πρωθυπουργού Ίμραν Καν από τη φυλακή. Πολλοί πιστεύουν ότι ο Imran Khan και ο Trump ανέπτυξαν στενή σχέση. Μένει να δούμε αν ο παράγοντας Imran έχει κάποια επιρροή στους δεσμούς της κυβέρνησης Τραμπ με την κυβέρνηση του Πακιστάν υπό την ηγεσία του Shehbaz Sharif.

Ο παράγοντας της Κίνας στους δεσμούς ΗΠΑ-Πακιστάν

Ενώ το Πακιστάν μπορεί να μην έχει τόση σημασία στο πλαίσιο του Αφγανιστάν, οι δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών έχουν επιδεινωθεί σημαντικά από τότε που ανέλαβαν οι Ταλιμπάν , ο παράγοντας της Κίνας θα είναι μια σημαντική πτυχή στους δεσμούς. Εάν βελτιωθούν οι σχέσεις Ουάσιγκτον-Πεκίνου ή μειωθεί το επίπεδο έντασης, το Πακιστάν δεν θα φέρει τη βαριά ευθύνη της εξισορρόπησης των δεσμών μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου. Ενώ αρκετές χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοια πρόκληση, αλλά δεν αντιμετωπίζουν τις ίδιες οικονομικές προκλήσεις με τις οποίες αντιμετωπίζει το Πακιστάν. Ο Τραμπ έχει δώσει ανάμεικτα μηνύματα σχετικά με την Κίνα μέχρι στιγμής, ενώ έχει κάνει κάποιες δηλώσεις που υποδηλώνουν ότι επιθυμεί να διατηρήσει μια εργασιακή σχέση στο παρελθόν του καθώς ο Πρόεδρος προτείνει ότι είναι δύσκολο να διακινδυνεύσουμε οποιαδήποτε εικασία σχετικά με την προσέγγισή του ακόμη και για τα πιο περίπλοκα ζητήματα. Το υπουργικό συμβούλιο του Τραμπ αποτελείται επίσης από γεράκια της Κίνας. Η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να συνεχίσει να πιέζει το Πακιστάν για τους οικονομικούς δεσμούς του με το Πακιστάν, όπως είχε κάνει κατά την προηγούμενη θητεία του. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας στους δεσμούς Πακιστάν-ΗΠΑ είναι πιθανό να είναι ο ρόλος των χωρών του Κόλπου. Οι χώρες του Κόλπου έχουν στενούς δεσμούς με τον Τραμπ και έχουν κοινές στενές σχέσεις με το Πακιστάν. Τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία θα μπορούσαν να επιδιώξουν να ενεργήσουν ως μεσάζοντες μεταξύ των ΗΠΑ και του Πακιστάν.

Οι σχέσεις Ινδίας-Πακιστάν έχουν γίνει μάρτυρες πτωτικής σπείρας τα τελευταία χρόνια και τμήματα της κυβέρνησης Τραμπ μπορεί να επιχειρήσουν να ωθήσουν και τις δύο χώρες να εμπλακούν μεταξύ τους, ωστόσο ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι απίθανο να εξαντλήσει πάρα πολύ από το πολιτικό του κεφάλαιο στο ίδιο δεδομένο ότι έχει πολλές άλλες προτεραιότητες εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής.

Το συνολικό παγκόσμιο και στρατηγικό τοπίο της Νότιας Ασίας έχει γίνει μάρτυρας σημαντικών αλλαγών από την προηγούμενη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ. Η προσέγγιση του Trump 2.0 έναντι του Πακιστάν είναι δύσκολο να προβλεφθεί, πολλές άλλες γεωπολιτικές διαστάσεις, συμπεριλαμβανομένου του παράγοντα Κίνας, θα είχαν σημαντικό αντίκτυπο στη σχέση Ουάσιγκτον-Ισλαμαμπάντ.

[Φωτογραφία από τον Λευκό Οίκο Τραμπ, μέσω Wikimedia Commons]

Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.

Ο Tridivesh Singh Maini είναι αναλυτής με έδρα το Νέο Δελχί και ενδιαφέρεται για τις συνδέσεις Punjab-Punjab καθώς και για τις Μελέτες Διαμερισμού. Ο Maini συνέγραψε το «Humanity Amidst Insanity: Hope Under and After the Indo-Pak Partition» (Νέο Δελχί: UBSPD, 2008) με τους Tahir Malik και Ali Farooq Malik. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο [email protected] .