Εν μέσω του εξελισσόμενου τοπίου της περιοχής της Ανταρκτικής, που χαρακτηρίζεται από τα αυξανόμενα γεωπολιτικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων, την επείγουσα επιτακτική ανάγκη της επιστημονικής έρευνας στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και την αξιοσημείωτη άνοδο του τουρισμού της Ανταρκτικής, η ανάγκη για ενισχυμένα ρυθμιστικά μέτρα γίνεται ολοένα και περισσότερο εμφανές. Σε αυτό το πλαίσιο, η σύγκληση της 46ης Συμβουλευτικής Συνάντησης της Συνθήκης της Ανταρκτικής (ATCM) και της 26ης Συνόδου της Επιτροπής για την Προστασία του Περιβάλλοντος (CEP) στην Κεράλα έχει σημασία. Αυτές οι συγκεντρώσεις χρησιμεύουν ως κρίσιμα φόρουμ για την αντιμετώπιση των πολύπλευρων προκλήσεων και ευκαιριών που διαμορφώνουν το μέλλον της Ανταρκτικής, καλύπτοντας γεωπολιτικούς προβληματισμούς, τη διατήρηση του περιβάλλοντος και την προώθηση βιώσιμων τουριστικών πρακτικών.

Η 46η ATCM και η 26η Συνάντηση CEP ξεκίνησαν στις 20 Μαΐου στο Κότσι της Κεράλα, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό γεγονός στις παγκόσμιες προσπάθειες για βιώσιμη διαχείριση και προστασία της περιοχής της Ανταρκτικής. Αυτές οι συναντήσεις, που διοργανώθηκαν από το Εθνικό Κέντρο για την Πολική και Ωκεανική Έρευνα (NCPOR), Γκόα, υπό το Υπουργείο Επιστημών της Γης, κυβέρνηση της Ινδίας, συγκεντρώνουν περισσότερους από 350 εκπροσώπους από σχεδόν 40 χώρες, επιδεικνύοντας μια συλλογική δέσμευση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει αυτό το εύθραυστο και μοναδική ήπειρο.

Βασικά Θέματα Ατζέντας στο ATCM

Η 46η ατζέντα της ATCM είναι ολοκληρωμένη και περιλαμβάνει: Στρατηγικό Σχεδιασμό – ανάπτυξη μακροπρόθεσμων στρατηγικών για τη βιώσιμη διαχείριση της Ανταρκτικής και των πόρων της. Πολιτικές, Νομικές και Θεσμικές Επιχειρήσεις – αντιμετώπιση των πλαισίων διακυβέρνησης που διασφαλίζουν την αποτελεσματική εφαρμογή της Συνθήκης της Ανταρκτικής. Προοπτική βιοποικιλότητας – ρύθμιση της εξερεύνησης βιολογικών πόρων και διασφάλιση της βιώσιμης χρήσης τους. Επιθεωρήσεις και ανταλλαγή πληροφοριών – ενίσχυση της διαφάνειας και της συνεργασίας μέσω τακτικών επιθεωρήσεων και ανταλλαγής επιστημονικών και υλικοτεχνικών δεδομένων. Ερευνητική Συνεργασία και Ανάπτυξη Ικανοτήτων – προώθηση της διεθνούς επιστημονικής συνεργασίας και δημιουργία ερευνητικών ικανοτήτων μεταξύ των κρατών μελών. Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής – ανάπτυξη στρατηγικών για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην Ανταρκτική. Ανάπτυξη Πλαισίου Τουρισμού – θέσπιση ολοκληρωμένων κανονισμών για τη διαχείριση των αυξανόμενων τουριστικών δραστηριοτήτων. Προώθηση ευαισθητοποίησης – εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία της διατήρησης της Ανταρκτικής.

Η συνάντηση περιλαμβάνει επίσης διαλέξεις από την Επιστημονική Επιτροπή για την Έρευνα της Ανταρκτικής (SCAR), η οποία θα παρουσιάσει τα τελευταία επιστημονικά ευρήματα και ερευνητικές πρωτοβουλίες.

Βασικά θέματα ημερήσιας διάταξης στο CEP

Η ατζέντα της 26ης CEP επικεντρώνεται στην Περιβαλλοντική Αξιολόγηση και Εκτίμηση Επιπτώσεων – αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης του περιβάλλοντος της Ανταρκτικής και των επιπτώσεων διαφόρων δραστηριοτήτων. Ανταπόκριση στην Κλιματική Αλλαγή – διατύπωση απαντήσεων στις περιβαλλοντικές αλλαγές που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή. Σχέδια Προστασίας και Διαχείρισης Περιοχών – ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων για την προστασία συγκεκριμένων περιοχών, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας χωρικής προστασίας. Διατήρηση της βιοποικιλότητας – διασφάλιση της διατήρησης της χλωρίδας και πανίδας της Ανταρκτικής.

Ο ρόλος και η συνεισφορά της Ινδίας

Η Ινδία είναι συμβουλευτικό μέρος στη Συνθήκη της Ανταρκτικής από το 1983, δίνοντάς της σημαντική εξουσία στην επίβλεψη της επιστημονικής εξερεύνησης και της προστασίας του περιβάλλοντος στην Ανταρκτική. Αυτό το καθεστώς επιτρέπει στην Ινδία να προτείνει και να ψηφίζει αποφάσεις κατά τη διάρκεια της ATCM και να συμμετέχει στη διοίκηση, την έρευνα, τις περιβαλλοντικές διασφαλίσεις και την υλικοτεχνική συνεργασία. Η Ινδία έχει επίσης την ικανότητα να ιδρύει ερευνητικούς σταθμούς, να διεξάγει επιστημονικά προγράμματα, να επιβάλλει περιβαλλοντικούς κανονισμούς και να έχει πρόσβαση σε κοινά επιστημονικά δεδομένα από άλλα μέλη της Συνθήκης της Ανταρκτικής.

Ο Δρ. M. Ravichandran, Γραμματέας του Υπουργείου Επιστημών της Γης, τόνισε την ηγεσία και τη δέσμευση της Ινδίας για τη διατήρηση της οικολογικής ακεραιότητας της Ανταρκτικής. Τόνισε την ανάγκη για ολοκληρωμένους τουριστικούς κανονισμούς για να διασφαλιστεί η βιώσιμη εξερεύνηση, δεδομένου του αυξανόμενου αριθμού επισκεπτών στην ήπειρο. Το 2022 η Ινδία θέσπισε τη νομοθεσία της για την Ανταρκτική με στόχο την εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων για την επιβολή του Συστήματος Συνθηκών της Ανταρκτικής (ATS). Η νομοθεσία επιδιώκει να προστατεύσει το περιβάλλον της Ανταρκτικής και τα εξαρτώμενα οικοσυστήματα της, να ρυθμίσει διάφορες δραστηριότητες στην περιοχή και να αντιμετωπίσει συναφή ζητήματα.

Τουριστικό Πλαίσιο και Περιβαλλοντικές ανησυχίες

Για πρώτη φορά, μια εξειδικευμένη ομάδα εργασίας έχει συσταθεί για να σχεδιάσει ένα πλαίσιο τουρισμού για την Ανταρκτική. Αυτή η πρωτοβουλία αντιμετωπίζει την ταχεία επέκταση των τουριστικών δραστηριοτήτων και τους σχετικούς περιβαλλοντικούς κινδύνους. Ο Shailesh Nayak, Διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Προηγμένων Μελετών, επεσήμανε την ανάγκη για ρυθμιστικά μέτρα για τη διαχείριση του τουρισμού περιπέτειας υψηλού κινδύνου και τη διασφάλιση των πρωτοκόλλων ευθύνης. Το πλαίσιο στοχεύει να μετριάσει τον αντίκτυπο της αύξησης του αριθμού των τουριστών μέσω εφαρμοστέων κανόνων και κανονισμών.

Η Claire Christian από τον Συνασπισμό Ανταρκτικής και Νοτίου Ωκεανού (ASOC) τόνισε την επείγουσα ανάγκη υιοθέτησης κανονισμών για την προστασία της βιοποικιλότητας της Ανταρκτικής. Η απόφαση για τη συγκρότηση αυτής της ομάδας εργασίας προήλθε από μια πρόταση από διάφορα έθνη στην 45η ATCM τον Απρίλιο του 2023, υπέρ της συνολικής ρύθμισης του τουρισμού και των μη κυβερνητικών δραστηριοτήτων.

Μια μελέτη το 2024 αποκάλυψε μια δραματική αύξηση των επισκεπτών της Ανταρκτικής, από 8.000 το 1993-1994 σε 105.000 το 2022-2023, κυρίως που έφτασαν με πλοία. Οι ανησυχίες περιλαμβάνουν την απόρριψη μικροπλαστικών, γκρίζο νερό, εκπομπές μαύρου άνθρακα από κρουαζιερόπλοια και την εισαγωγή χωροκατακτητικών ειδών από τους τουρίστες. Κατά τη διάρκεια της σεζόν 2022-23, η Διεθνής Ένωση Τουριστικών Πρακτόρων της Ανταρκτικής (IAATO) ανέφερε 32.730 επισκέπτες μόνο για κρουαζιέρες, 71.346 επισκέπτες από την ξηρά και 821 επισκέπτες σε βάθος, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για αυστηρούς κανονισμούς.

Επιστημονικές Πρωτοβουλίες της Ινδίας

Η Ινδία πρόκειται να ανακοινώσει το σχέδιό της για την ανάπτυξη ενός νέου ερευνητικού σταθμού, Maitri-2, στην Ανταρκτική κατά τη διάρκεια της 46ης ATCM. Ο Δρ M. Ravichandran αποκάλυψε ότι ο παλιός σταθμός Maitri, που κατασκευάστηκε πριν από 35 χρόνια, θα ανακατασκευαστεί. Η νέα εγκατάσταση, Maitri-2, θα αντικαταστήσει τον σημερινό σταθμό Maitri, μετατρέποντας τον τελευταίο σε καλοκαιρινό στρατόπεδο και καθορισμένο μνημείο. Αυτή η εξέλιξη χαρακτηρίζει τη δέσμευση της Ινδίας να προωθήσει τις επιστημονικές ερευνητικές της ικανότητες στην Ανταρκτική, διασφαλίζοντας ότι οι εγκαταστάσεις της πληρούν τα σύγχρονα πρότυπα.

Μπορεί να σημειωθεί ότι η Ινδία λειτουργεί επί του παρόντος δύο ερευνητικούς σταθμούς στην Ανταρκτική: τον Maitri και τον Bharti. Ο πρώτος σταθμός, Dakshin Gangotri, ιδρύθηκε το 1983 αλλά έπρεπε να εγκαταλειφθεί λόγω βύθισης στο χιόνι. Το Bharti, που χτίστηκε πριν από 12 χρόνια, είναι μια υπερσύγχρονη εγκατάσταση.

Η 46η ATCM και η 26η συνάντηση CEP υπογραμμίζουν τον αυξανόμενο ρόλο της Ινδίας ως υπεύθυνου παγκόσμιου συμμετόχου στη διατήρηση της Ανταρκτικής. Μέσω ανοιχτού διαλόγου, συνεργασίας και οικοδόμησης συναίνεσης, η Ινδία στοχεύει να διατηρήσει τις αρχές της Συνθήκης της Ανταρκτικής και να συμβάλει στη βιώσιμη διαχείριση μιας από τις τελευταίες παρθένες περιοχές άγριας φύσης της Γης.

Η Ανταρκτική, η πέμπτη μεγαλύτερη ήπειρος, καταλαμβάνει ένα τεράστιο τμήμα της περιοχής της Ανταρκτικής. Αυτή η παγωμένη έκταση, που βρίσκεται στο απομακρυσμένο νότιο ημισφαίριο, ορίζεται από την Ανταρκτική Σύγκλιση – ένα κυμαινόμενο όριο όπου τα κρύα νερά της Ανταρκτικής συναντούν τα θερμότερα νερά των ωκεανών του κόσμου.

Παρά τις σκληρές συνθήκες και την έλλειψη ιθαγενών πληθυσμού, η Ανταρκτική φιλοξενεί ανθρώπινους οικισμούς όπου οι επιστήμονες και οι ομάδες υποστήριξής τους διεξάγουν έρευνα όλο το χρόνο. Γνωστό ως ένα από τα κορυφαία «φυσικά εργαστήρια» στον κόσμο, προσελκύει περισσότερους από 30.000 τουρίστες ετησίως που έρχονται να δουν τα μοναδικά χαρακτηριστικά του. Η σημασία του για την επιστημονική έρευνα είναι βαθιά, ειδικά λόγω της κρίσιμης επιρροής του στο παγκόσμιο κλίμα και τα ωκεάνια συστήματα.

Αν και εύθραυστη και εξαιρετικά ευάλωτη, η Ανταρκτική θεωρείται ότι διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου και βασικών ορυκτών, προσελκύοντας το γεωπολιτικό ενδιαφέρον των μεγάλων παγκόσμιων δυνάμεων. Αντιμετωπίζοντας βασικά ζητήματα όπως η ρύθμιση του τουρισμού, η προστασία του περιβάλλοντος και η επιστημονική συνεργασία, οι συναντήσεις ATCM και CEP – προγραμματισμένες έως τις 30 Μαΐου – θέτουν το έδαφος για συνεχή διεθνή συνεργασία για τη διαφύλαξη της Ανταρκτικής για τις μελλοντικές γενιές.

Ο συγγραφέας, ICSSR Senior Fellow, είναι Ακαδημαϊκός Σύμβουλος στο Διεθνές Κέντρο Πολικών Σπουδών (ICPS) και Διευθυντής, Inter University Center for Social Science Research and Extension (IUCSSRE), Πανεπιστήμιο Mahatma Gandhi, Κεράλα, Ινδία. Προηγουμένως ήταν Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Κοσμήτορας Κοινωνικών Επιστημών, MGU.

[Εικόνα κεφαλίδας: ATCM 46th Meeting. Πίστωση NCPOR]

Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.

Ο KM Seethi είναι Ανώτερος Συνεργάτης της ICSSR και Ακαδημαϊκός Σύμβουλος του Διεθνούς Κέντρου Πολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Mahatma Gandhi της Κεράλα. Υπηρέτησε επίσης ως Ανώτερος Καθηγητής και Κοσμήτορας Διεθνών Σχέσεων στο MGU .