Ο Manzoor Ahmad Pashteen, αναγνωρισμένος για το εμβληματικό κόκκινο καπέλο του και την ειλικρινή κριτική του στον ισχυρό στρατό του Πακιστάν για υποκίνηση βίας και ενστάλαξη φόβου στα εδάφη των Παστούν, εξαφανίστηκε στις 4 Δεκεμβρίου.
Στην ασταθή ζώνη των Παστούν που διασχίζει τη Γραμμή Ντουράντ –ένας χωρισμός 1.660 μιλίων του 19ου αιώνα μεταξύ Αφγανιστάν και Πακιστάν που εκτείνεται από την Κίνα έως το Ιράν– η βία, η αιματοχυσία, οι υποτιθέμενες εξωδικαστικές δολοφονίες και οι απαγωγές διαμορφώνουν το τοπίο.
Ο Pashteen, ο ηγέτης του Κινήματος των Παστούν Ταχαφούζ – ενός κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα που υπερασπίζεται τα δικαιώματα της εθνοτικής ομάδας των Παστούν – μίλησε σε συγκέντρωση στο Chaman του Μπαλουχιστάν, υποστηρίζοντας για ελεύθερες συνοριακές διελεύσεις μεταξύ Πακιστάν και Αφγανιστάν. Ενώ καθοδηγούσε προς την πόλη Τουρμπάτ, όπου ακτιβιστές Μπαλόχ διαμαρτύρονταν για τις αδικίες που επέφερε το κράτος, συνελήφθη.
Προέκυψαν αντικρουόμενες μαρτυρίες για το τι συνέβη: Αυτόπτες μάρτυρες ισχυρίστηκαν ότι οι πακιστανικές δυνάμεις πυροβόλησαν κατά του οχήματος του Pashteen, τραυματίζοντας έναν περαστικό, ενώ οι αρχές κατηγόρησαν τους υποστηρικτές του Pashteen ότι ξεκίνησαν τους πυροβολισμούς. Ο Pashteen συνελήφθη κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Μετά τη σύλληψη, το πού βρίσκεται παρέμεινε άγνωστο.
Αυτή η ξαφνική τροπή των γεγονότων ενίσχυσε τους φόβους για την ασφάλεια και την ευημερία του ηγέτη των πολιτικών δικαιωμάτων. Χιλιάδες πλημμύρισαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απαιτώντας από την πακιστανική κυβέρνηση να αποκαλύψει το πού βρίσκεται ο Pashteen. Τα hashtags #whereismanzoorpashteen και #releasemanzoorpashteen άρχισαν να εμφανίζονται στην τάση στο X (πρώην Twitter), ενισχύοντας τις κλήσεις για απαντήσεις.
Στο Πακιστάν, οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις συχνά καταλήγουν σε μόνιμες απουσίες, μια πραγματικότητα που απηχούν οι συνεχιζόμενες διαμαρτυρίες μητέρων και αδελφών Μπαλόχ που αναζητούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα που αγνοούνται. Οι Εκθέσεις του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τις πρακτικές για τα ανθρώπινα δικαιώματα για το 2022 περιέγραψαν σημαντικές ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Πακιστάν, συμπεριλαμβανομένων αναφορών για παράνομες ή αυθαίρετες δολοφονίες, εξωδικαστικές δολοφονίες, εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, βασανιστήρια από κυβερνητικούς πράκτορες και συνεχιζόμενες εξαφανίσεις και αυθαίρετες συλλήψεις.
Στην περίπτωση του Pashteen, ένα σημείο καμπής εμφανίστηκε τρεις ημέρες αργότερα. Στις 7 Δεκεμβρίου, εμφανίστηκε ενώπιον δικαστηρίου του Ισλαμαμπάντ δεμένος με χειροπέδες και με το κεφάλι καλυμμένο με μαύρο σάκο – θέαμα που θυμίζει όσους συνελήφθησαν για τρομοκρατία από την έναρξη του πολέμου κατά της τρομοκρατίας των Ηνωμένων Πολιτειών το 2001. Οι αναφορές ανέφεραν ότι το δικαστήριο του Ισλαμαμπάντ του επέβαλε επταήμερη κράτηση.
«Η υποβολή υποθέσεων τρομοκρατίας κατά του Manzoor Pashteen είναι άκρως καταδικαστέα γιατί ζητά μόνο ειρήνη στη γη του», δήλωσε ο Πακιστανός συνήγορος, Ahmad Shafiq, στο X.
Η εκτεταμένη κατακραυγή γύρω από τη σύλληψη του Pashteen, συμπεριλαμβανομένης της κοινότητας μη Παστούν του Πακιστάν, υπογραμμίζει τη διαρκή απογοήτευση εντός της πολιτικής και κοινωνικής σφαίρας του έθνους.
Γεννημένος από έναν ντόπιο δάσκαλο και τη σύζυγό του στο Νότιο Ουαζιριστάν, ο Manzoor Pashteen μπήκε σε έναν κόσμο όπου οι συγκρούσεις, η φτώχεια και η περιορισμένη εκπαιδευτική πρόσβαση στερούν από αμέτρητα παιδιά ευκαιρίες μάθησης. Απτόητος από αυτές τις προκλήσεις, ακολούθησε κτηνιατρικές σπουδές και κέρδισε γρήγορα τεράστια δημοτικότητα μεταξύ εκατομμυρίων Παστούν μέσω του πρώιμου ακτιβισμού του. Το όνομα «Manzoor», που μεταφράζεται χονδρικά σε «αποδεκτό», συμβολίζει την ελπίδα που ενστάλαξε σε μια κοινότητα στην οποία στερούνται βασικά δικαιώματα και ευκαιρίες.
Ως η δεύτερη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στο Πακιστάν, οι Παστούν αποτελούν έως και το 20 τοις εκατό του πληθυσμού της χώρας που υπολογίζεται σε πάνω από 235 εκατομμύρια, όπως αναφέρει η Παγκόσμια Τράπεζα. Εκατομμύρια Παστούν ζουν στο Αφγανιστάν, που τους χωρίζει η αμφισβητούμενη γραμμή Ντουράντ. Από την καθιέρωση του Πακιστάν ως ανεξάρτητης χώρας το 1947, η εξουσία της κεντρικής κυβέρνησης έχει αμφισβητηθεί σοβαρά σε αυτήν την περιοχή.
Το 2018, ο Manzoor Pashteen ξεκίνησε το Κίνημα Pashtun Tahafuz (PTM) ως απάντηση στις εκτεταμένες στρατιωτικές εκστρατείες του Πακιστάν στη ζώνη των Pashtun, που ξερίζωσαν εκατοντάδες οικογένειες, κατέστρεψαν πόλεις και οδήγησαν σε χιλιάδες νεκρούς, εκτοπισμένους και τραυματίες στην περιοχή. Το PTM έχει από τότε οργανώσει διαδηλώσεις για να τερματίσει τις εξωδικαστικές δολοφονίες, τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, τον φυλετικό χαρακτηρισμό και την παρενόχληση των Παστούν και κάλεσε επίσης για αποναρκοθέτηση στην κατεστραμμένη από την εξέγερση περιοχή Khyber Pakhtunkhwa, γνωστή στο παρελθόν ως Ομοσπονδιακά Διοικούμενες Φυλετικές Περιοχές (FATA).
Η γενέτειρα του Pashteen, το Waziristan, περιλαμβάνει εκτεταμένο ορεινό έδαφος, σχεδόν στο μέγεθος του Πουέρτο Ρίκο, με υψόμετρα που φτάνουν έως και τα 2.100 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αυτά τα βουνά είναι στολισμένα με πεύκα και πυκνά δάση, κρύβοντας ένα πλήθος πολύτιμων ορυκτών όπως ο χρωμίτης, ο χαλκός, ο γρανίτης, η μαγνησία και το μαγγάνιο, καθώς και σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Ο Pashteen ισχυρίστηκε ότι οι στρατιωτικές εκστρατείες του Πακιστάν δεν αποσκοπούσαν αποκλειστικά στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας αλλά μάλλον στην αποσταθεροποίηση του κοινωνικού ιστού και στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στην περιοχή. Και κατηγόρησε τον στρατό του Πακιστάν ότι υποστηρίζει και χρηματοδοτεί μαχητικές ομάδες για να διαιωνίσουν την αστάθεια σε ολόκληρη την περιοχή.
Παρά το γραφικό τοπίο, η σοβαρή φτώχεια και η έλλειψη βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν ταλαιπωρήσει την κοινότητα των Παστούν. Χρόνια συγκρούσεων άφησαν την περιοχή γεμάτη νάρκες, επηρεάζοντας σημαντικά την ανάπτυξη και την ασφάλεια της περιοχής.
Παρόλα αυτά, ο αγώνας για τα δικαιώματα των Παστούν στο Πακιστάν είναι μια διαρκής αφήγηση και ο Pashteen αντιπροσωπεύει ένα πρόσφατο κεφάλαιο σε αυτόν τον μακροχρόνιο αγώνα. Η κατάστασή του παραλληλίζεται με τις δοκιμασίες που αντιμετώπισε ο Μπάτσα Χαν Μπάμπα, ένας σεβάσμιος Παστούν υπέρμαχος της ειρήνης και έμπιστος του Μαχάτμα Γκάντι. Υπέμεινε και αυτός χρόνια φυλάκισης στο Πακιστάν. Στη δεκαετία του 1960, ο Bacha Khan Baba κηρύχθηκε κρατούμενος συνείδησης από τη Διεθνή Αμνηστία. έχει ενταφιαστεί στο Αφγανιστάν, συμβολίζοντας μια ειρηνική διαμαρτυρία ενάντια στις ενέργειες του Πακιστάν ενάντια στα δικαιώματα των Παστούν.
Ωστόσο, υπάρχει μια αξιοσημείωτη διαφορά: ο Khan Baba υποστήριξε την αυτονομία των εδαφών των Παστούν, ενώ τα αιτήματα του Pashteen ευθυγραμμίζονται με το συνταγματικό πλαίσιο του Πακιστάν.
Είναι περίεργο το γεγονός ότι η κυβέρνηση του Πακιστάν συνέλαβε τον Pashteen, έναν αντιπολεμικό υποστηρικτή που μοιράζεται τις ανησυχίες του με την πακιστανική κυβέρνηση σχετικά με μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες μαχητικής ομάδας. Για παράδειγμα, αντιτίθεται αυστηρά στους Tehreek-e-Taliban Pakistan, μια ομάδα που θεωρείται απειλή από την πακιστανική κυβέρνηση. Η σύλληψη ακτιβιστών κατά του πολέμου και των μαχητών στο Πακιστάν φαίνεται αντιφατική με την υπόθεσή τους. Ο Pashteen, ο οποίος περιορίστηκε από τα διεθνή ταξίδια από τους κανονισμούς του Πακιστάν, αντιμετώπισε τη σιωπή των μέσων ενημέρωσης σε αντίθεση με την προβολή των ειδήσεων γύρω από τις μαχητικές δραστηριότητες.
Οι νομικές διαδικασίες που αφορούν τον Pashteen βρίσκονται σε εξέλιξη και η επίλυση ενδέχεται να πάρει κάποιο χρόνο. Εν τω μεταξύ, εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλειά του.
Οι υποστηρικτές του θα συνεχίσουν να διαδηλώνουν σε όλο τον κόσμο. Στις 6 Δεκεμβρίου, οι υποστηρικτές του συγκεντρώθηκαν έξω από τον Λευκό Οίκο, υποστηρίζοντας την ασφαλή απελευθέρωσή του. Μια άλλη ομάδα σχεδιάζει να πραγματοποιήσει παρόμοια διαμαρτυρία στις 9 Δεκεμβρίου έξω από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) στη Χάγη.