Το 2024 ήταν μια χρονιά γεμάτη γεγονότα για τις πυραυλικές τεχνολογίες στη Νότια Ασία.
Η Ινδία πραγματοποίησε συνολικά 14 δοκιμές πυραύλων, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων κρουζ, βαλλιστικών και υπερηχητικών. Στις αρχές του 2024, τον Μάρτιο, η Ινδία δοκίμασε επιτυχώς έναν πύραυλο Agni-V εξοπλισμένο με τεχνολογία Multiple Independently Targetable Re-entry Vehicle (MIRV). Τον Νοέμβριο, η Ινδία δοκίμασε έναν υπερηχητικό πύραυλο μεγάλου βεληνεκούς, και έγινε μια από τις λίγες χώρες που κατέχουν την τεχνολογία. Στο μεταξύ, διεξήγαγε επίσης μια δοκιμαστική εκτόξευση του βαλλιστικού πυραύλου υποβρυχίου K4 (SLBM) και τον ανέπτυξε στο INS Arighaat. Η Ινδία δοκίμασε επίσης μια βελτιωμένη έκδοση του πυραύλου κρουζ Nirbhay, ο οποίος έχει βεληνεκές περίπου 1000 χιλιομέτρων και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο της πρόσφατα αναπτυγμένης Indian Integrated Rocket Force. Επιπλέον, δοκίμασε επίσης το σύστημα βαλλιστικής πυραυλικής άμυνας Φάσης ΙΙ. Αυτές οι δοκιμές πυραύλων υπογραμμίζουν την ποιοτική και ποσοτική ανάπτυξη του πυραυλικού οπλοστασίου της Ινδίας
Το Πακιστάν, από την άλλη πλευρά, πραγματοποίησε δοκιμή του πυραυλικού συστήματος Fatah-II και επανέλεξε τον πύραυλο Shaheen-II. Το Fatah-II είναι ένας βαλλιστικός πύραυλος μικρού βεληνεκούς κατευθυνόμενος με ρουκέτα που μπορεί να χτυπήσει τους στόχους του με ακρίβεια. Το Shahen-II, το οποίο έχει εμβέλεια 2000 km, δοκιμάστηκε για να βελτιωθεί η ακρίβειά του και να ενισχυθεί η ικανότητα επιβίωσης. Προς το τέλος του έτους, η Ουάσιγκτον ενέκρινε το πρόγραμμα πυραύλων του Πακιστάν, ισχυριζόμενος ότι το Ισλαμαμπάντ κατασκευάζει πυραύλους που μπορούν να φτάσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, έναν ισχυρισμό που διαψεύδεται κατηγορηματικά από το Πακιστάν.
Ας δούμε λεπτομερέστερα τα συστήματα που εμπλέκονται στην αναταραχή των δοκιμών της Ινδίας και του Πακιστάν.
Agni-V και MIRV
Το Agni-V της Ινδίας είναι ένας διηπειρωτικός βαλλιστικός πύραυλος (ICBM), με βεληνεκές άνω των 7000 km. Η τεχνολογία MIRV μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον συστημάτων βαλλιστικών πυραύλων, αλλά είναι επίσης ένα ισχυρό όπλο αντίστασης. Οι πύραυλοι εξοπλισμένοι με MIRV μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως επιλογή πρώτης κρούσης, αυξάνοντας εκθετικά την αναλογία δύναμης για μια επίθεση αυξάνοντας το αριθμητικό πλεονέκτημα έναντι της αμυντικής δύναμης. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την καταστροφή σκληρυμένων στόχων χρησιμοποιώντας πολλαπλές κεφαλές μέσα σε έναν κύκλο λίγων χιλιομέτρων.
Η ικανότητα ανάπτυξης της τεχνολογίας MIRV στο Agni-V συμβάλλει στην αλλαγή της πυρηνικής στάσης της Ινδίας από μια αξιόπιστη ελάχιστη αποτρεπτική στάση σε μια στάση πολέμου έναντι του Πακιστάν. Αυτή η εξέλιξη ενισχύει τον ισχυρισμό του Πακιστάν ότι η Ινδία μεταβαίνει από μια μη-πρώτη χρήση σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική πρώτου χτυπήματος.
Υπερηχητικός πύραυλος κρουζ
Η δοκιμή από την Ινδία ενός υπερηχητικού πυραύλου κρουζ μεγάλου βεληνεκούς τον έχει βάλει σε μια ομάδα επιλεγμένων λίγων χωρών. Ο πύραυλος έχει βεληνεκές άνω των 1.500 km και μπορεί να συμπιέσει περαιτέρω τον ήδη σύντομο χρόνο αντίδρασης μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν. Τα υπερηχητικά όπλα μπορούν να παρέχουν στην Ινδία βελτιωμένη ικανότητα να διεξάγει χτυπήματα ακριβείας κατά τη διάρκεια μιας κρίσης. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη στόχευση πυρηνικών κέντρων διοίκησης και ελέγχου ή άλλων στρατηγικών μέσων χρησιμοποιώντας συμβατικό ωφέλιμο φορτίο – δηλαδή χωρίς να σπάσει το πυρηνικό ταμπού. Εν ολίγοις, η χρήση συμβατικών υπερηχητικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς κατά τη διάρκεια μιας κρίσης μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τους κινδύνους πολέμου στην περιοχή.
K-4 SLBM
Το K-4 SLBM έχει εμβέλεια 3500 km και αναπτύσσεται στο INS Arighaat, παρέχοντας στην Ινδία βελτιωμένη ικανότητα δεύτερου χτυπήματος. Είναι μια σημαντική βελτίωση σε σχέση με το K-15 που έχει αυτονομία μόλις 700 km. Αυτό θα παρείχε στην Ινδία τη δυνατότητα να χτυπήσει όλο το έδαφος του Πακιστάν ενώ θα επιχειρούσε από τον Κόλπο της Βεγγάλης. Η Ινδία μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει τη νέα τεχνολογία MIRV για τον πύραυλο K-4, ενισχύοντας περαιτέρω τις δυνατότητές της.
Η Ινδία έχει πλέον αναθέσει δύο πυρηνικά υποβρύχια, το INS Arihant και το INS Arighaat, με ένα τρίτο, το INS Aridhaman , να εισαχθεί φέτος. Επιπλέον, η Ινδία διαθέτει επίσης στόλο 17 πετρελαιοηλεκτρικών επιθετικών υποβρυχίων. Η Ινδία έχει επίσης υπογράψει «δεκαετή συμφωνία μίσθωσης» με τη Ρωσία για ένα άλλο υποβρύχιο γρήγορης επίθεσης κατηγορίας Akula που θα μεταφερθεί στην Ινδία έως το 2025. Η Ινδία σχεδιάζει να κατασκευάσει ένα στόλο έξι πυρηνικών επιθετικών υποβρυχίων (SSN) και έχει δώσει το πράσινο φως για τα δύο πρώτα. Ο αυξανόμενος στόλος των υποβρυχίων της Ινδίας σε αντίθεση με το Πακιστάν μπορεί να διαταράξει την εξίσωση αμοιβαίας εξασφαλισμένης καταστροφής (MAD) στη Νότια Ασία.
Nirbhay Cruise Missile και Integrated Rocket Force
Η Ινδία έχει επίσης δοκιμάσει έναν πύραυλο κρουαζιέρας επίθεσης μεγάλης εμβέλειας (LRLACM) που έχει βεληνεκές άνω των 1.000 km. Περιγράφηκε από αξιωματούχους του Οργανισμού Αμυντικής Έρευνας και Ανάπτυξης (DRDO) ως μια νέα παραλλαγή του πυραύλου κρουζ Nirbhay.
Η Ινδία έχει δημιουργήσει μια ολοκληρωμένη πυραυλική δύναμη (IRF) για να ενισχύσει τη συμβατική ανδρεία και την ικανότητά της να διεξάγει πόλεμο χωρίς επαφή. Το IRF θα αποτελείται κυρίως από πυραύλους Pralay – η Ινδία έχει ήδη 120 από αυτούς και σχεδιάζει να εισαγάγει άλλους 250. Το βεληνεκές του πυραύλου Pralay είναι μεταξύ 150-500 km, καθιστώντας τους πυραύλους τακτικής που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο πεδίο της μάχης. Εκτός από το Pralay, το IRF θα έθετε σε κίνδυνο τους πυραύλους BrahMos, LRLACM και Nirbhay για να παράσχει στην Ινδία οικονομικά αποδοτικά μέτρα σε σύγκριση με βαριές στρατιωτικές αναπτύξεις ή εμπλοκή της αεροπορίας. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για χειρουργικά χτυπήματα, καθώς η προηγούμενη σύγκρουσή του με το Πακιστάν το 2019 είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια ενός αεροσκάφους.
Αυτή η εξέλιξη, ωστόσο, μπορεί να αποδυναμώσει τη σταθερότητα της κρίσης στην περιοχή. Η χρήση πυραύλων δεν ήταν κανόνας μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, και οποιοδήποτε τέτοιο προηγούμενο θα μείωνε ακόμη περισσότερο το όριο χρήσης βίας μεταξύ των δύο κρατών.
Αναχαιτιστής βαλλιστικών πυραύλων φάσης II (BMD).
Η δοκιμή του ενδοατμοσφαιρικού πυραύλου Αεράμυνας Φάσης ΙΙ (AD) δείχνει ότι το εγχώριο σύστημα BMD της Ινδίας βρίσκεται σε προηγμένη φάση. Το αναφερόμενο βεληνεκές του πυραύλου είναι 5.000 km, παρέχοντας στην Ινδία τη δυνατότητα να αναχαιτίσει έναν αντίπαλο πύραυλο στο τερματικό του στάδιο.
Η ανάπτυξη από την Ινδία ενός εγχώριου συστήματος BMD – μαζί με τους S-400 που αποκτήθηκαν από τη Ρωσία – κινδυνεύει να δημιουργήσει μια αίσθηση ψευδούς ασφάλειας που η Ινδία μπορεί να υπερασπιστεί ενάντια στην πυρηνική δύναμη του Πακιστάν. Η ανάπτυξη του συστήματος BMD της Ινδίας προκαλεί ανησυχία για το Πακιστάν, καθώς αυτά τα συστήματα μπορούν να προστατεύσουν από την υπολειπόμενη πυραυλική δύναμη του Ισλαμαμπάντ εάν το Νέο Δελχί πραγματοποιήσει ένα πρώτο χτύπημα. Αυτή η ψευδής αίσθηση ασφάλειας μπορεί να επιδεινώσει την αστάθεια της κρίσης στην περιοχή, θέτοντας το Πακιστάν σε δίλημμα «χρησιμοποιήστε το ή χάσετε» σε μια μελλοντική κρίση.
Οι πυραυλικές εξελίξεις του Πακιστάν
Το Fatah-II έχει αναπτυχθεί από το Πακιστάν για να παρέχει τη δυνατότητα να χτυπήσει βαθύτερα στο εχθρικό έδαφος με μεγαλύτερη ακρίβεια και ακρίβεια – ο πύραυλος έχει κυκλικό ανιχνευτή σφάλματος (CEP) μικρότερο από ένα μέτρο. Ο πύραυλος είναι μια προηγμένη παραλλαγή του Fatah-I, αυξάνοντας το βεληνεκές από 150 km σε 400 km. Λόγω της ακρίβειας, της ακρίβειας και της οικονομικής του αποδοτικότητας, το Fatah-II παρέχει στο Πακιστάν μια λύση για την αντιμετώπιση του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας της Ινδίας και του δόγματος Ψυχρής Εκκίνησης της Ινδίας. Η ανάπτυξη των πυραύλων Pralay και Nirbhay από την Ινδία και της Fatah-II από το Πακιστάν δείχνει αυξημένη εστίαση στα συμβατικά πυραυλικά συστήματα στην περιοχή.
Ο στρατηγικός λογισμός του Πακιστάν είναι ινδοκεντρικός και έχει επανειλημμένα επαναλάβει ότι οι πυρηνικές του ικανότητες είναι μόνο για να αποτρέψουν τις απειλές από το Νέο Δελχί. Οι πυραυλικές εξελίξεις του Πακιστάν είναι ποιοτικές, με στόχο την ενίσχυση της επιβίωσης των πυρηνικών του δυνάμεων. Για να διασφαλίσει την αξιοπιστία των πυρηνικών του δυνάμεων, τα πυραυλικά συστήματα του Πακιστάν ευθυγραμμίζονται με την πολιτική αποτροπής πλήρους φάσματος σύμφωνα με την ευρύτερη αρχή της ελάχιστης αξιόπιστης αποτροπής.
Το πυραυλικό πρόγραμμα του Πακιστάν επλήγη από τις αμερικανικές κυρώσεις προς το τέλος του 2024. Ο ισχυρισμός ότι αναπτύσσει πυρηνικό πύραυλο ικανό να φτάσει στις Ηνωμένες Πολιτείες διαψεύστηκε σε επίσημη δήλωση του Υπουργείου Εξωτερικών του Πακιστάν. Η άποψη στο Ισλαμαμπάντ είναι ότι αυτές οι κυρώσεις απλώς θα εμβάθυναν το ήδη αυξανόμενο χάσμα πυραύλων στη Νότια Ασία, παρεμποδίζοντας τις προσπάθειες του Πακιστάν να διατηρήσει τη στρατηγική σταθερότητα έναντι της Ινδίας.
Ο δρόμος μπροστά
Οι πυραυλικές εξελίξεις στη Νότια Ασία το 2024 αποτελούν προοίμιο για παρόμοιες προόδους που θα έρθουν το 2025. Καθώς η κούρσα των εξοπλισμών αποκτά ανησυχητική ταχύτητα, η κατάσταση χρειάζεται σοβαρή αξιολόγηση. Και τα δύο κράτη θα πρέπει να εργαστούν προς την κατεύθυνση κάποιου είδους διμερούς μηχανισμού για τη διασφάλιση μέτρων μείωσης του κινδύνου.
Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να είναι η επέκταση της ήδη υπάρχουσας συμφωνίας για την παροχή εκ των προτέρων ειδοποίησης για δοκιμές βαλλιστικών πυραύλων, ώστε να συμπεριληφθούν πυραύλους κρουζ και υπερηχητικών πυραύλων. Επίσης, λόγω της αυξανόμενης ανάπτυξης πυραυλικών συστημάτων διπλής ικανότητας, είναι απαραίτητο να ληφθούν ορισμένα μέτρα για να διαβεβαιωθεί ο αντίπαλος ποιοι πύραυλοι χρησιμοποιούνται μόνο για συμβατικούς ρόλους και ποιοι για πυρηνικό ρόλο. Βήματα όπως αυτά μπορούν να βοηθήσουν στη διασφάλιση της σταθερότητας στην περιοχή ενόψει της προόδου της πυραυλικής τεχνολογίας.