Ο ασιατικός αιώνας – μια υποθετική περίοδος κατά την οποία η αχανής ήπειρος θα (ξανα)αποκτούσε την πρωτοκαθεδρία μετά από μια περίοδο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ή της Δύσης – επανεμφανίζεται κατά καιρούς στη βιβλιογραφία. Στη σύγχρονη εποχή, αυτή η ιδέα μπορεί να γίνει κατανοητή ως η ανάδειξη οικονομικών ή κοινωνικοπολιτισμικών παραγόντων, αντί της αποκλειστικής στρατιωτικής υπεροχής. Ο Παγκόσμιος Δείκτης Ήπιας Ισχύος που κυκλοφόρησε πρόσφατα, τώρα στην έκτη επανάληψη του, μπορεί να αποκαλύψει σε ποιο βαθμό η ασιατική ήπειρος είναι έτοιμη να γίνει ο κύριος ελκυστικός πυρήνας των παγκόσμιων διεθνών σχέσεων.

Ο δείκτης – που κυκλοφόρησε στα τέλη Φεβρουαρίου κατά τη διάρκεια ενός ετήσιου συνεδρίου στο Λονδίνο – συγκεντρώνει δεδομένα για όλες τις επωνυμίες των 193 εθνών σε 55 μετρήσεις ήπιας δύναμης σε 8 πυλώνες: Επιχειρήσεις & Εμπόριο, Διεθνείς Σχέσεις, Εκπαίδευση & Επιστήμη, Πολιτισμός & Κληρονομιά, Διακυβέρνηση, Μέσα & Επικοινωνία, Βιώσιμο Μέλλον, Άνθρωποι & Αξίες. Εκτός από τις αντικειμενικές μετρήσεις, περισσότεροι από 170.000 ερωτηθέντες σε 100 αγορές έδωσαν τις απόψεις τους. Ο απώτερος στόχος είναι να αξιολογηθεί η εξοικείωση, η φήμη και η επιρροή κάθε χώρας.

Το αποκορύφωμα φέτος ήταν η Κίνα που έφτασε στη ^2η θέση για πρώτη φορά από την εισαγωγή του Δείκτη το 2020, μειώνοντας τη διαφορά με τις ΗΠΑ, ^1η . Το Ηνωμένο Βασίλειο εκτοπίστηκε από την Κίνα, τώρα ^3η , ακολουθούμενη από την Ιαπωνία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τον Καναδά, την Ελβετία, την Ιταλία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για να ολοκληρώσουν την πρώτη δεκάδα. Με την πρώτη ματιά, οι δυτικές δυνάμεις εξακολουθούν να κυριαρχούν στα ανώτερα κλιμάκια, αλλά η εμβάθυνση στα δεδομένα αποκαλύπτει πιο περίπλοκες και διαφοροποιημένες τάσεις.

Αν και οι ΗΠΑ παραμένουν στην κορυφή του Δείκτη, η στασιμότητα τους στις συνολικές βαθμολογίες λόγω της πτώσης της Διακυβέρνησης και των Ανθρώπων και των Αξιών δείχνει ότι η βελτίωση των αντιλήψεων σε αυτούς τους τομείς μπορεί να είναι πιο δύσκολη από την ενίσχυση της Οικειότητας, της Επιρροής, των Διεθνών Σχέσεων, των Μέσων & Επικοινωνιών ή των Επιχειρήσεων και Εμπορίου. Επιπλέον, θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι αυτά τα αποτελέσματα συγκεντρώθηκαν πριν από τη δεύτερη θητεία του Τραμπ και το μπαράζ εκτελεστικών διαταγών που ακολούθησε.

Αντίθετα, οι προσπάθειες της Κίνας οδήγησαν σε βελτιωμένες βαθμολογίες σε έξι από τους οκτώ πυλώνες. Τα δύο τρίτα των χαρακτηριστικών σημείωσαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις σε τομείς που είχαν προηγουμένως χαμηλότερη κατάταξη, όπως «γενναιόδωρος», «καλές σχέσεις με άλλες χώρες» και «εύκολη επικοινωνία με». Ο Δείκτης υποδηλώνει ότι «η κατανόηση της δικής του αντίληψης είναι ένα βασικό βήμα προς την αλλαγή της».

Τι μπορεί να εξηγήσει τέτοια επιτεύγματα; Εν συντομία, οφείλονται σε συνδυασμό στρατηγικών πρωτοβουλιών που στοχεύουν στην ενίσχυση της παγκόσμιας εικόνας της, όπως η υλοποίηση των έργων υποδομής Belt and Road, η ανανεωμένη έμφαση στη βιώσιμη ανάπτυξη, η ενίσχυση των εμπορικών σημάτων προϊόντων και το άνοιγμα της χώρας στους επισκέπτες μετά την πανδημία.

Η Νότια Κορέα, μια άλλη κορυφαία επίδοση από την ήπειρο, έχει ανέβει τρεις θέσεις στην ^12η στην κατάταξη. Αυτό έγινε χάρη στην αυξημένη Οικειότητα και τα σημαντικά κέρδη σε έξι από τους οκτώ πυλώνες. Χαρακτηριστικά όπως «προηγμένη τεχνολογία και καινοτομία» και «προηγμένη στην επιστήμη» παρουσιάζουν τα επιτεύγματα της Νότιας Κορέας. Επιπλέον, η παγκόσμια επιτυχία της K-pop, των ταινιών και των τηλεοπτικών εκπομπών ενίσχυσε τη βαθμολογία της στις τέχνες και τα μέσα ενημέρωσης, ενισχύοντας περαιτέρω το διεθνές προφίλ της. Παρά τα εσωτερικά πολιτικά προβλήματα, η Νότια Κορέα διατήρησε το καθεστώς της ως η πεμπτουσία της ήπιας δύναμης. Μια θέση στην πρώτη δεκάδα μπορεί να έρθει νωρίτερα παρά αργότερα.

Η Ρωσία, μια χώρα που απλώνεται στην ευρασιατική ξηρά, κατείχε την ^16η θέση μετά από δύο χρόνια απωλειών. Η εξοικείωση και η επιρροή της χώρας παραμένουν στην πρώτη δεκάδα, αλλά η φήμη της έπεσε 80 θέσεις μετά την εισβολή στην Ουκρανία και έκτοτε έχει ανακτήσει μόνο 30 θέσεις, με αξιοσημείωτες διαφορές αντίληψης μεταξύ υποστηρικτών και αντιπάλων.

Διευρύνοντας τις προοπτικές, αν και οι κορυφαίες επιδόσεις βρίσκονται κυρίως στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, τα σχετικά κέρδη της Ασίας είναι αργά αλλά σταθερά. Η Κίνα ακολουθεί στενά τις Ηνωμένες Πολιτείες και οι τρέχουσες προκλήσεις για τη φιλελεύθερη διεθνή τάξη μπορεί να ενισχύσουν την επιρροή του Πεκίνου τα επόμενα χρόνια. Η Ιαπωνία ( ^4η ) παραμένει στην πρώτη πεντάδα και τα απόλυτα κέρδη της είναι σταθερά, ενώ μια περίοδος αναγέννησης ήπιας ισχύος μπορεί να διαμορφώνεται, υποκινούμενη από τη νέα εμπιστοσύνη. Η Ινδία ( ^30η ) δεν πρέπει επίσης να αγνοηθεί, καθώς το οικονομικό, πολιτιστικό και διπλωματικό της δυναμικό έχει άφθονο περιθώριο ανάπτυξης .

Άλλοι αναδυόμενοι παράγοντες σε όλη την περιοχή αναζητούν ήπια ισχύ μέσω μιας ποικιλίας στρατηγικών που συνδυάζουν ήπιες και οικονομικές πρωτοβουλίες για την προσέλκυση τουρισμού, επενδύσεων και ταλέντων. Μπορεί να έρχεται στο μυαλό η Σιγκαπούρη ( ^21η ), αλλά η Ταϊλάνδη ( ^39η ) είναι ένας από τους πιο ενεργητικούς παράγοντες που επιδιώκουν ελκυστική δύναμη μέσω πρωτοβουλιών υπό την ηγεσία της κυβέρνησης. Η Μαλαισία ( ^36η ), η Ινδονησία ( ^45η ), το Βιετνάμ ( ^52η ) και οι Φιλιππίνες ( ^53η ) καταστρώνουν σχέδια για να προσελκύσουν βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους επισκέπτες, όπως επιχειρηματίες και ψηφιακούς νομάδες, μέσω βελτιωμένων βίζας και άλλων κινήτρων.

Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα του τι έχει να προσφέρει η ασιατική ήπειρος –και ευρύτερα ο αναπτυσσόμενος κόσμος. Καθώς οι δυτικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν πολιτική πόλωση και συγκρούσεις, περισσότερες χώρες αγκαλιάζουν τον παγκόσμιο ανταγωνισμό για έλξη.

Η ήπια δύναμη είναι γνωστό ότι είναι δύσκολο να κερδηθεί και σχετικά εύκολο να χαθεί, επομένως οι αργές αλλά σταθερές εξελίξεις είναι σημαντικές. Αν και τα συνεχιζόμενα παγκόσμια ζητήματα δεν μπορούν να επιλυθούν μόνο από την ήπια δύναμη, αυτή η μορφή εξουσίας αναμένεται να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη έλξη καθώς οι φιλελεύθερες ιδέες χάνουν την ελκυστικότητα και προκύπτουν εναλλακτικές, επιτρέποντας σε περισσότερους παράγοντες να αγκαλιάσουν τον ανταγωνισμό για τη φήμη.

Αν και οι προβλέψεις σε καιρούς που αλλάζουν γρήγορα μπορεί να είναι πιο δύσκολες από ποτέ, τα επόμενα χρόνια δύο σενάρια μπορεί να αποκαλυφθούν. Θα μπορούσαμε να δούμε την άνοδο των υπολοίπων – διαφορετικών αλλά με αιχμή του δόρατος από την Κίνα – να γίνεται ακόμη πιο έντονη ή την αυξανόμενη απήχηση ενός εθνικιστικού-λαϊκιστικού κύματος υπό την ηγεσία του Τραμπ. Και οι δύο σηματοδοτούν μια απομάκρυνση από τη μεταψυχροπολεμική φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων, αλλά η πρώτη είναι πιθανό να είναι πιο εποικοδομητική, καθώς επικεντρώνεται σε μια δίκαιη αγορά στην οποία παρουσιάζονται ελκυστικά εθνικά χαρακτηριστικά στο ξένο κοινό. Αντίθετα, το τελευταίο αναμένεται να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αναστάτωση, καθώς οι ανταγωνιστές θα μιμηθούν στρατηγικές που στοχεύουν στο να βάλουν τη χώρα τους πρώτη σε βάρος άλλων.

Επομένως, ο ^21ος αιώνας είναι ο αιώνας της ήπιας δύναμης της Ασίας; Όχι απαραίτητα, αλλά δεν φαίνεται ότι θα είναι επίσης συνέχεια της πρωτοκαθεδρίας της Αμερικής, ειδικά στην όλο και πιο ανταγωνιστική, πιο ήπια σφαίρα.

[Η εικόνα κεφαλίδας δημιουργείται από DALL·E]

Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.

Ο Daniele Carminati είναι Λέκτορας Διεθνών Σχέσεων και Παγκόσμιων Υποθέσεων στο Mahidol University International College.