Στις 4 Φεβρουαρίου 2025, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα που επιβάλλει εκ νέου τη «μέγιστη πίεση» στην κυβέρνηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν. Η εκστρατεία κατά του Ιράν έχει σκοπό να στερήσει τη χώρα από οποιοδήποτε οικονομικό όφελος, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών πετρελαίου, των λιμενικών επιχειρήσεων και των βοηθητικών βιομηχανιών.

Σύμφωνα με το διάταγμα, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ είναι επιφορτισμένο με την επανεξέταση των εξαιρέσεων από τις κυρώσεις που σχετίζονται με το Ιράν, ιδιαίτερα εκείνων που αφορούν το λιμάνι της Τσαμπαχάρ βαθέων υδάτων. Η πιθανή κατάργηση των απαλλαγών από κυρώσεις που σχετίζονται με το λιμάνι θα επηρεάσει πρωτίστως τα γεωοικονομικά συμφέροντα της Ινδίας, η οποία εκσυγχρονίζει την Chabahar εδώ και πολλά χρόνια και έχει ξοδέψει δεκάδες χιλιάδες δολάρια για το έργο. Το λιμάνι διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη στρατηγική μεταφορών του Νέου Δελχί, παρέχοντας πρόσβαση στις αγορές του Ιράν, του Αφγανιστάν και της Κεντρικής Ασίας, ενώ παρακάμπτει τον κύριο αντίπαλό του στην περιοχή, το Πακιστάν. Ταυτόχρονα, το Chabahar αποτελεί βασικό κρίκο στην εφοδιαστική αλυσίδα μεταξύ Ινδίας και Ρωσίας, που οργανώνεται στο πλαίσιο του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC).

Το 2018, έχοντας λάβει απαλλαγή από τις κυρώσεις από την Ουάσιγκτον στο Chabahar με αντάλλαγμα την άρνηση εισαγωγής ιρανικού πετρελαίου, η Ινδία ανέλαβε τη διαχείριση του λιμενικού τερματικού σταθμού Shahid Beheshti. Τον Μάιο του 2024, η Τεχεράνη και το Νέο Δελχί υπέγραψαν 10ετή σύμβαση για τη λειτουργία του λιμανιού Chabahar. Μια αρχική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών επιτεύχθηκε για πρώτη φορά το 2016, στο πλαίσιο της σύναψης μιας πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν από τα P5+1 – τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Κίνα, Γαλλία, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες) συν τη Γερμανία. Αργότερα, το Αφγανιστάν προσχώρησε στη Συμφωνία της Chabahar, επιδιώκοντας να αποκτήσει πρόσβαση σε θαλάσσιους δρόμους στον Ινδικό Ωκεανό.

Σύμφωνα με το ενημερωμένο συμβόλαιο, η Ινδία σκόπευε να επενδύσει 370 εκατομμύρια δολάρια για τη βελτίωση της υποδομής του Chabahar. Ωστόσο, η αποκατάσταση της εκστρατείας «μέγιστης πίεσης» στο Ιράν από τις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσε να εκτροχιάσει αυτό το σχέδιο και να απειλήσει την περαιτέρω ανάπτυξη του στρατηγικά σημαντικού κόμβου μεταφορών.

Το Νέο Δελχί πιθανότατα θα προσπαθήσει να θωρακίσει την Τσαμπαχάρ από ένα νέο κύμα κυρώσεων κατά του Ιράν, όπως έκανε το 2018 κατά την πρώτη προεδρία του Τραμπ. Ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι πιθανότατα συζήτησε το θέμα με τον Τραμπ κατά τις πρόσφατες συνομιλίες τους στην Ουάσιγκτον.

Το λιμάνι της Chabahar έχει άμεση πρόσβαση στον Ινδικό Ωκεανό, καθιστώντας το πολύτιμο πλεονέκτημα για πολλές χώρες της ηπειρωτικής Ασίας. Η εγκατάσταση εμπλέκεται στη λειτουργία διεθνών εμπορικών οδών που συνδέουν την Κεντρική Ασία με τη Μέση Ανατολή. Το παλαιότερο από αυτά ξεκίνησε το 2016 βάσει της Συμφωνίας του Ασγκαμπάτ. Ο διάδρομος μεταφορών και διαμετακόμισης Κεντρικής Ασίας-Περσικού Κόλπου αποτελείται από δύο μέρη: ένα που εκτείνεται στον σιδηρόδρομο Ουζμπεκιστάν-Τουρκμενιστάν-Ιράν και το άλλο μέσω θαλάσσης από τα ιρανικά λιμάνια Bandar Abbas ή Chabahar έως την ακτή του Ομάν του Περσικού Κόλπου.

Το Ουζμπεκιστάν, μια μεσόγεια χώρα, έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το δυναμικό διέλευσης της Chabahar. Η Τασκένδη έλαβε το δικαίωμα να χρησιμοποιεί από κοινού το ιρανικό λιμάνι στον ανοιχτό ωκεανό. Σχεδιάζεται η κατασκευή ενός κέντρου logistics στον τερματικό σταθμό Shahid Beheshti , το οποίο αναμένεται να ενισχύσει το εξωτερικό εμπόριο του Ουζμπεκιστάν, συμπεριλαμβανομένου του οικονομικού κολοσσού όπως η Ινδία. Το 2024, το εμπόριο μεταξύ του Ουζμπεκιστάν και της Ινδίας έφτασε σχεδόν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια . Για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, τα μέρη σκοπεύουν να δημιουργήσουν έναν νέο πολυτροπικό διάδρομο, Ουζμπεκιστάν-Τουρκμενιστάν-Ιράν-Ινδία, χρησιμοποιώντας το λιμάνι Chabahar. Άλλες χώρες της Κεντρικής Ασίας, όπως το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν, οι οποίες εξαρτώνται από τη διέλευση του Ουζμπεκιστάν για πρόσβαση σε θαλάσσιους δρόμους, ενδέχεται να συμμετάσχουν σε αυτό το έργο στο μέλλον.

Τα ιρανικά λιμάνια έχουν προσελκύσει επίσης την προσοχή της κυβέρνησης των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Οι εντάσεις με το Ισλαμαμπάντ, που προκλήθηκαν εν μέρει από τις αυστηρότερες πολιτικές του Πακιστάν για τα διαμετακομιστικά φορτία του Αφγανιστάν, ώθησαν τους Ταλιμπάν να χρησιμοποιήσουν ενεργά την Τσαμπαχάρ ως εναλλακτική λύση στις θαλάσσιες μεταφορές μέσω του Πακιστάν. Ο σιδηρόδρομος Khaf-Herat, τον οποίο έχει σχεδόν ολοκληρώσει το Ιράν , θα δημιουργήσει ακόμη πιο ευνοϊκές συνθήκες για έναν τέτοιο επαναπροσανατολισμό.

Εάν οι δραστηριότητες του λιμανιού Chabahar και άλλων ιρανικών μεταφορικών εγκαταστάσεων περιοριστούν υπό την πίεση των ΗΠΑ, τα κράτη της Κεντρικής Ασίας και το Αφγανιστάν θα χάσουν μια αξιόπιστη πηγή υπηρεσιών διαμετακόμισης και θα πρέπει να βασίζονται αποκλειστικά στο Πακιστάν για πρόσβαση στις νότιες θάλασσες. Αυτό σίγουρα θα ενισχύσει τη θέση του Ισλαμαμπάντ στο διεθνές σύστημα μεταφορών, καθώς και τη γεωπολιτική επίδραση του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC), γνωστού ως το εμβληματικό έργο της Πρωτοβουλίας της Κίνας Belt and Road (BRI).

Στο πλαίσιο του CPEC, η Κίνα χρηματοδοτεί την ανάπτυξη υποδομών του λιμανιού Gwadar του Πακιστάν, το οποίο βρίσκεται στην ίδια ακτογραμμή με το Chabahar. Αυτά τα έργα υποστηρίζονται από αντίπαλες δυνάμεις Ινδία και Κίνα, καθιστώντας τον ανταγωνισμό μεταξύ τους αναπόφευκτο. Ο περιορισμός της ανάπτυξης του λιμανιού Chabahar μέσω διεθνών κυρώσεων θα οδηγήσει σε εκροή εμπορευμάτων προς το Πακιστάν, προς όφελος του Πεκίνου αλλά βλάπτοντας την Ινδία περιπλέκοντας τη χερσαία οδό της προς την Κεντρική Ασία. Αυτή η εξέλιξη είναι πιθανό να οδηγήσει σε πρόσθετο κόστος μεταφοράς και επιβράδυνση του αμοιβαίου εμπορίου.

Ένας άλλος ωφελούμενος της αυξανόμενης διαμετακομιστικής σημασίας του Πακιστάν θα μπορούσε να είναι το Ουζμπεκιστάν, το οποίο ξεκίνησε τη δημιουργία του διαδρόμου της Καμπούλ (σιδηρόδρομος Termez-Mazar-i-Sharif-Kabul-Peshawar). Η υλοποίηση του έργου των 6,9 δισ. δολαρίων έχει καθυστερήσει για οικονομικούς λόγους. Ίσως η τόνωση της ζήτησης για μεταφορά φορτίου μέσω πακιστανικών λιμανιών θα μπορούσε να αυξήσει την επενδυτική του ελκυστικότητα, επιταχύνοντας την κατασκευή του Trans-Afghan Railway και διευρύνοντας τις ευκαιρίες για οικονομική συνεργασία μεταξύ Κεντρικής και Νότιας Ασίας.