Ιστορία μιας έννοιας. Διατήρηση της συνοχής του δυτικού μπλοκ και μιας ισχυρής διατλαντικής σχέσης μπροστά στον σοβιετικό κίνδυνο: αυτός ήταν, στον απόηχο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο στρατηγικός στόχος των Ηνωμένων Πολιτειών, παρόλο που οι Βρετανοί και Γάλλοι σύμμαχοί τους είχαν ξεραθεί σε μια κατεστραμμένη Ευρώπη.

« Κρατήστε τους Ρώσους έξω, τους Αμερικανούς μέσα και τους Γερμανούς κάτω» ήταν η αστεία φράση που χρησιμοποίησε ο πρώτος Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Βορειοατλαντικής Συμφωνίας (ΝΑΤΟ), Λόρδος Ismay , για να συνοψίσει την αποστολή του οργανισμού που δημιουργήθηκε το 1949.

Τότε είναι που εμφανίζεται πραγματικά η έννοια του «Ατλαντισμού». Το ΝΑΤΟ ήταν και παραμένει – αλλά για πόσο ακόμα; – η πιο προφανής ενσάρκωση μιας οργανικής σύνδεσης μεταξύ των δύο ακτών του ωκεανού που ξεπέρασε πολύ τον καθαρά στρατιωτικό τομέα. «Ο ατλαντισμός βασίζεται σε δύο αλληλεξαρτώμενους πυλώνες, μια κοινότητα αξιών (δημοκρατία, ατομικές ελευθερίες, κράτος δικαίου) και μια κοινότητα συμφερόντων με κοινό όραμα για τα μεγάλα στρατηγικά ζητήματα και τα μέσα απάντησης σε αυτά προκειμένου να δημιουργηθεί μια αληθινή κοινότητα άμυνας και ασφάλειας», συνοψίζει η Alexandra de Hoop Scheffer, πρόεδρος για την Ευρώπη του think tank German Marshall Fund.

«εγκεφαλικός θάνατος»

Η δυσαναλογία των πόρων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των άλλων μελών της Συμμαχίας ήταν εμφανής από την αρχή. οι τελευταίοι είναι λιγότερο σύμμαχοι, δηλαδή ίσοι, παρά προστατευόμενοι. Η Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού συνηγορεί υπέρ μιας αμυντικής στρατηγικής για τις υπογράφοντες χώρες, με αμοιβαία συνδρομή σε περίπτωση επίθεσης που ορίζεται στο άρθρο 5, αλλά επίσης αναφέρεται ρητά στην προστασία μιας φιλελεύθερης και δημοκρατικής τάξης.

Όχι χωρίς υποκρισία από τότε που η Πορτογαλία του δικτάτορα Σαλαζάρ εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ από την ίδρυσή της, και χώρες μέλη όπως η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν βιώσει δικτατορίες. Αυτό το όραμα έγινε ακόμη πιο έντονο όταν, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το ΝΑΤΟ έπρεπε να βρει έναν νέο λόγο ύπαρξης, ενώ επεκτεινόταν προς τις χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, που το έβλεπαν ως τη μόνη πραγματική εγγύηση ασφάλειας.

Σας απομένει να διαβάσετε το 61,82% αυτού του άρθρου. Τα υπόλοιπα προορίζονται για συνδρομητές.