Τον Οκτώβριο του 2024, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί οριστικά από την κυριαρχία των νησιών Τσάγκος (το βρετανικό έδαφος του Ινδικού Ωκεανού) και θα την παραχωρήσει πίσω στον Μαυρίκιο. Έκτοτε, όμως, το θέμα τράβηξε, πνίγεται στα αν και τα αλλά. Πολλά έχουν γραφτεί για τον άδικο τρόπο με τον οποίο είχε εκδιωχθεί ο πληθυσμός του αρχιπελάγους. Πολλά γράφονται για τη στρατηγική απώλεια που μπορεί να προκαλέσει η εκκένωση των νησιών για το Ηνωμένο Βασίλειο και για τις ΗΠΑ, που μισθώνουν το μεγαλύτερο νησί (ένα status quo που θα συνεχιζόταν βάσει της συμφωνίας). Πολλά μπορούν ακόμη να γραφτούν για τα πιθανά κέρδη του Μαυρίκιου, εάν επιτευχθεί και ολοκληρωθεί μια συμφωνία.

Εάν το αρχιπέλαγος όντως απονεμηθεί στον Μαυρίκιο, ένας από τους κύριους δικαιούχους αυτής της αλλαγής μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι η Ινδία.

Αρχικά, πρέπει να τονιστεί ότι δεν είμαι ειδικός στην ιστορία των Νήσων Τσάγκος και δεν εναπόκειται σε εμένα να κρίνω αν η κυριαρχία του αρχιπελάγους πρέπει να ανήκει στον Μαυρίκιο ή σε κάποιον άλλο (εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου) –κάποιον άλλον από τους Τσαγκόσιανους, δηλαδή. Ορισμένοι Τσαγκόσσιοι αμφισβητούν αυτή τη στιγμή την απόφαση και επισημαίνουν ότι θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να αποφασίσουν το μελλοντικό καθεστώς της γης τους μέσω δημοψηφίσματος. Έχοντας επισημάνει αυτό ως σημαντικό ιστορικό και ηθικό σημείο, θέλω να τονίσω ότι αυτό το κείμενο δεν επικεντρώνεται στα δικαιώματα και τα λάθη που τέθηκαν στις τρέχουσες συζητήσεις, αλλά συγκεκριμένα στα πιθανά γεωπολιτικά οφέλη για το Νέο Δελχί – στην περίπτωση που τα νησιά γίνουν μέρος του Μαυρικίου.

Πάνω από το 60 τοις εκατό του πληθυσμού του Μαυρικίου είναι ινδικής καταγωγής. Πολλές ινδικές εταιρείες με τα χρόνια έχουν μετεγκατασταθεί στο νησιωτικό έθνος, για να αποφύγουν την ινδική φορολογία, και συνεχίζουν να επενδύουν πίσω στη χώρα τους ως ξένες εταιρείες. Έτσι, στα χαρτιά, ο Μαυρίκιος είναι η μεγαλύτερη πηγή άμεσων ξένων επενδύσεων για την Ινδία – παρόλο που πρόκειται πραγματικά για επιστροφή ινδικού κεφαλαίου. Πολύ πιο σημαντικό, η Ινδία έχει προσφέρει στον Μαυρίκιο διάφορες μορφές βοήθειας σε αντάλλαγμα για τις οποίες, μπορεί να υποτεθεί ότι το Νέο Δελχί έχει δημιουργήσει σημαντική επιρροή στο νησιωτικό έθνος.

Ορισμένα έργα έχουν αναληφθεί στον Μαυρίκιο με ινδική οικονομική και τεχνική βοήθεια, όπως το Metro Express Project, μια σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει το Πορτ Λούις και τις κοντινές πόλεις. Τα πλοία που χρησιμοποίησε η ακτοφυλακή του Μαυρικίου, καθώς και τα ελικόπτερα που χρησιμοποίησε η αστυνομία του, ήταν εν μέρει προικισμένα και εν μέρει πουλήθηκαν από την Ινδία (ως μικρή χώρα, ο Μαυρίκιος δεν έχει στρατό ως τέτοιο, και επομένως δεν έχει ναυτικό· ωστόσο, έχει μια Εθνική Ακτοφυλακή που αποτελεί μέρος των αστυνομικών δυνάμεων). Σε αντάλλαγμα, και οι δύο αυτές δυνάμεις διοικούνται από Ινδούς, όχι Μαυρικιανούς, αξιωματικούς. Η ακτοφυλακή του Μαυρικίου ηγείται επί του παρόντος από τον πλοίαρχο Vipin Gupta, αξιωματικό του ινδικού Πολεμικού Ναυτικού, ενώ η Misra Shashank, αεροκομοδόρος της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας, διοικεί τη μοίρα ελικοπτέρων της αστυνομίας του Μαυρικίου.

Επιπλέον, το 2021, αναφέρθηκε ότι η Ινδία μπορεί να χτίζει μια βάση στο νησί North Agalega , μια περιοχή του Μαυρικίου . Η κυβέρνηση του Μαυρικίου αρνείται αυτόν τον χαρακτηρισμό. Αυτό που επιβεβαιώνεται είναι ότι, μετά από συμφωνία του 2015 μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, ένα έργο υποδομής προχωρά στο νησί, χάρη στην ινδική οικονομική βοήθεια, και ότι περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την ενίσχυση αεροδιάδρομου και την κατασκευή νέου σταθμού ακτοφυλακής. Επισήμως, η υποδομή που κατασκευάζεται εκεί πρόκειται να εξυπηρετήσει τις δυνάμεις του Μαυρικίου και όχι των Ινδών.

Αυτό, ωστόσο, δεν αλλάζει το γεγονός ότι το Νέο Δελχί πιθανότατα αντλεί κάποια οφέλη από την αμυντική του συνεργασία με το Πορτ Λούις. Με Ινδούς αξιωματικούς να σταθμεύουν στο νησιωτικό έθνος, με ινδικές δυνάμεις να μπορούν να επισκεφθούν τις υποδομές του Μαυρικίου, με κοινές ασκήσεις που διεξάγονται μεταξύ των δυνάμεων των χωρών, το απόλυτο ελάχιστο κέρδος για την Ινδία θα ήταν η απόκτηση περισσότερης ναυτικής νοημοσύνης. Ωστόσο, είναι πολύ πιθανό τα κέρδη να είναι πολύ πιο σημαντικά.

Τώρα, ας φανταστούμε ότι τα νησιά Τσάγκος απονέμονται στον Μαυρίκιο. Μπορούμε να φανταστούμε ότι η κυβέρνηση του Μαυρικίου απλώς θα εγκατέλειπε όλα τα στρατηγικά πλεονεκτήματα αυτής της τοποθεσίας και θα χρησιμοποιούσε την περιοχή μόνο για πολιτικούς σκοπούς; Και αν η κυβέρνηση του Πορτ Λούις χρησιμοποιούσε ένα μέρος της επικράτειας για κάποιους αμυντικούς σκοπούς, δεν θα ωφελούσε κατά κάποιο τρόπο και η Ινδία, δεδομένης της θέσης της για τον Μαυρίκιο;

Το μελλοντικό καθεστώς του Ντιέγκο Γκαρσία είναι ένα από τα βασικά ερωτήματα σχετικά με τη μεταβίβαση της κυριαρχίας. Είναι το μόνο κατοικημένο νησί στο αρχιπέλαγος και φιλοξενεί μια αμερικανική βάση. Η ίδια η βάση είναι ο αρχικός λόγος της τρέχουσας διαμάχης – για χάρη της ίδρυσής της οι Βρετανοί έδιωξαν τους Τσαγκόσιανους. Αφήνοντας κατά μέρος την αναμφισβήτητη ανηθικότητα αυτής της παρελθούσας πράξης, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι για στρατηγικούς λόγους, η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν επιθυμεί να χάσει αυτό το περιουσιακό στοιχείο. Σύμφωνα με τη συμφωνία Μαυρίκιου-ΗΒ, οι Chagossians θα επιτρεπόταν να επιστρέψουν σε όλα τα άλλα νησιά αλλά όχι στον Ντιέγκο Γκαρσία, το οποίο θα παρέμενε υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ.

Για να εμφανιστεί με κάποιο τρόπο η Ινδία ως μέρος αυτής της εικόνας, θα έπρεπε να πληρούνται δύο προϋποθέσεις: τα νησιά Τσάγκος θα έπρεπε να παραχωρηθούν στον Μαυρίκιο και αυτό θα έπρεπε να γίνει πλήρως, συμπεριλαμβανομένου του Ντιέγκο Γκαρσία. Χωρίς τον Ντιέγκο Γκαρσία, νέα αμυντική υποδομή θα έπρεπε να εγκατασταθεί αλλού στα νησιά Τσάγκος, για να τη χρησιμοποιήσει ο Μαυρίκιος και να επωφεληθεί η Ινδία. Είναι πέρα από τις δυνατότητές μου να κρίνω εάν ένας τέτοιος περίπλοκος συμβιβασμός είναι καθόλου δυνατός εάν την ίδια στιγμή οι Chagossians πρόκειται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Εάν όμως πληρούνται και οι δύο παραπάνω προϋποθέσεις, ποιο θα είναι το κέρδος της Ινδίας; Με απλά λόγια: κοιτάζοντας την Κίνα.

Με τα χρόνια, οι δυνάμεις της Κίνας έχουν γίνει πιο ενεργές στον Ινδικό Ωκεανό. Το 2021, η Κίνα άνοιξε μια βάση στο Τζιμπουτί. Εξακολουθούν να υπάρχουν εικασίες σχετικά με την πιθανότητα οι Κινέζοι να δημιουργήσουν μια βάση στο Πακιστάν, και τα κινεζικά πολεμικά πλοία, συμπεριλαμβανομένων των υποβρυχίων, έχουν παρατηρηθεί συχνότερα. Το Νέο Δελχί τα βλέπει όλα αυτά με αυξανόμενη ανησυχία.

Εκτός από το να παρακολουθεί τις θάλασσες από τη δική της επικράτεια, η οποία περιλαμβάνει αρκετά στρατηγικά τοποθετημένα αρχιπέλαγα (τα νησιά Laccadive καθώς και τα νησιά Andaman και Nicobar), η Ινδία επιχειρεί να παρακολουθήσει τις κινήσεις της Κίνας και από άλλες οπτικές γωνίες. Οι ινδικές δυνάμεις πραγματοποιούν ασκήσεις στον Ινδικό Ωκεανό με τις χώρες Quad και με τη Γαλλία, καθώς και κοινές περιπολίες με γαλλικές δυνάμεις. Πριν από αρκετά χρόνια, η Ινδία προσφέρθηκε να συνεργαστεί με τις Σεϋχέλλες σε μια κοινή στρατιωτική εγκατάσταση, την οποία η κυβέρνηση των Σεϋχελλών τελικά απέρριψε. Η παρουσία της Ινδίας στον Μαυρίκιο είναι πιθανώς μια πτυχή τέτοιων προσπαθειών – και έτσι η προσθήκη των Νήσων Τσάγκος στον Μαυρίκιο θα έκανε τον Μαυρίκιο ακόμη πιο σημαντικό από την άποψη της ανάγκης της Ινδίας να παρακολουθεί το κινεζικό ναυτικό με πολλά μάτια.

Θα τολμούσα να υποθέσω ότι ο Μαυρίκιος θα μπορούσε να γίνει μια χώρα από την οποία η Ινδία θα μπορούσε να συλλέγει πληροφορίες σχετικά με την κίνηση κινεζικών σκαφών σε όλο τον Ινδικό Ωκεανό. Στο μεγαλύτερο σχέδιο και μακροπρόθεσμα, για το Νέο Δελχί, το νησιωτικό έθνος θα μπορούσε να γίνει ένας από τους πολλούς κρίκους μιας ολόκληρης αλυσίδας τέτοιων ναυτικών σημείων παρακολούθησης.