Από τότε που ανέλαβε πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δώσει συγκεχυμένα μηνύματα σχετικά με την προσέγγιση της κυβέρνησής του έναντι του Ιράν. Από τη μία πλευρά, μίλησε για σκληρά μέτρα και «μέγιστη πίεση», από την άλλη, ήταν ανοιχτός σε εμπλοκή με το Ιράν. Στις αρχικές του παρατηρήσεις για το Ιράν, μετά την ορκωμοσία του, ο Τραμπ είπε: «Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στις κορυφαίες τάξεις του Ιράν που δεν θέλουν να έχουν πυρηνικό όπλο». Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Abbas Araghchi, ενώ επέκρινε την πολιτική μέγιστης πίεσης του Τραμπ, παρατήρησε ότι είναι πιθανό το Ιράν να μην γίνει πυρηνική ενέργεια.

Η Σαουδική Αραβία παίζει τον πιθανό ειρηνοποιό;

Έχει επίσης γίνει λόγος για τη Σαουδική Αραβία που παίζει το ρόλο ενός πιθανού ειρηνοποιού μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ. Οι σχέσεις της χώρας του Κόλπου με το Ιράν έχουν βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Και οι δύο χώρες είχαν υπογράψει μια συμφωνία με τη μεσολάβηση της Κίνας τον Μάρτιο του 2023. Η Σαουδική Αραβία θα ήθελε να υπάρχει σταθερότητα στη Μέση Ανατολή και θα ήθελε να αποτρέψει το Ιράν από την πυρηνική λειτουργία.

Συνομιλίες Ρωσίας-ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία

Είναι σημαντικό ότι οι συνομιλίες μεταξύΗΠΑ και Ρωσίας για τον τερματισμό της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας διεξήχθησαν τον περασμένο μήνα στο Ριάντ στις 18 Φεβρουαρίου 2025. Επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας ήταν ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο και της ρωσικής αντιπροσωπείας ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Ο Ντόναλντ Τραμπ μετά την πρώτη του συνομιλία με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, είχε πει ότι η πρώτη τους συνάντηση θα γίνει στη Σαουδική Αραβία. Πέραν αυτού, στη Σαουδική Αραβία πραγματοποιήθηκε συνάντηση των αραβικών κρατών —η οποία διερεύνησε δυνατότητες ανοικοδόμησης της λωρίδας της Γάζας. Ηγέτες από χώρες του Κόλπου, την Αίγυπτο και την Ιορδανία συναντήθηκαν για να εξερευνήσουν εναλλακτικές λύσεις στο σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα – σύμφωνα με το οποίο η Γάζα θα μετατρεπόταν σε «Ριβιέρα» της Μέσης Ανατολής.

Η πολιτική μέγιστης πίεσης του Τραμπ έναντι του Ιράν

Τις τελευταίες εβδομάδες, η κυβέρνηση έχει αρχίσει να υιοθετεί σκληρά μέτρα έναντι του Ιράν. Στις 4 Φεβρουαρίου 2025, η απαλλαγή Τραμπ ενέκρινε ένα έγγραφο με τίτλο National Security Presidental Memorandum/NSPM 2. Έλεγε το μνημόνιο : «Ο υπουργός Εξωτερικών θα τροποποιήσει ή θα ακυρώσει τις παραιτήσεις από κυρώσεις, ιδιαίτερα αυτές που παρέχουν στο Ιράν οποιοδήποτε βαθμό οικονομικής ή οικονομικής ελάφρυνσης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με το λιμάνι Chabahar του Ιράν».

Αυτό είναι σημαντικό επειδή η Ινδία έχει επενδύσει πολλά στο έργο του λιμανιού Chabahar – το οποίο είναι η πύλη της Ινδίας προς το Αφγανιστάν και όχι μόνο. Η India Ports Global Limited (IPGL) λειτουργεί το λιμάνι από το 2018, ενώ η Ινδία υπέγραψε 10ετή συμφωνία με το Ιράν τον Μάιο του 2024 για τη λειτουργία και την ανάπτυξη του λιμανιού.

Η Ινδία πιέζει ώστε η Chabahar να γίνει μέρος του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC). Η Ινδία θα αποκτήσει πρόσβαση στη Ρωσία και την Ευρώπη μέσω του INSTC. Θα ήταν σκόπιμο να επισημανθεί ότι κατά την προηγούμενη θητεία του, ο Τραμπ είχε παράσχει απαλλαγή από τις κυρώσεις στην Ινδία για την κατασκευή του λιμανιού Chabahar.

Κυρώσεις στο Ιράν

Στις 24 Φεβρουαρίου 2025, το Ιράν επέβαλε κυρώσεις σε αρκετούς ανθρώπους και πετρελαιοφόρα σε όλη την Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ινδία και άλλες χώρες που φέρονται να χρηματοδοτούν το Ιράν και να βοηθούν στην επίθεση σε μαχητικές ομάδες. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ: «θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία μας για να στοχεύσει όλες τις πτυχές της αλυσίδας εφοδιασμού πετρελαίου του Ιράν και όποιος ασχολείται με το ιρανικό πετρέλαιο εκτίθεται σε σημαντικό κίνδυνο κυρώσεων».

Ο Μπέσεντ έχει ζητήσει μια σκληρότερη πολιτική κυρώσεων έναντι του Ιράν και έχει ασκήσει κριτική στις πολιτικές της κυβέρνησης Μπάιντεν έναντι του Ιράν. Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε επίσης κατηγορήσει την «ήπια» προσέγγιση της κυβέρνησης Μπάιντεν έναντι του Ιράν , ιδιαίτερα τη χαλάρωση των κυρώσεων, για την τρέχουσα αστάθεια στη Μέση Ανατολή. Το Ιράν έχει αρνηθεί απευθείας συνομιλίες με τις ΗΠΑ, εάν η κυβέρνηση Τραμπ συνεχίσει να ασκεί την πολιτική της μέγιστης πίεσης στην Τεχεράνη.

Τα σκληρά οικονομικά μέτρα έναντι του Ιράν είναι σημαντικά για διάφορους λόγους. Πρώτον, θα αφήσουν περιορισμένο χώρο για εμπλοκή μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν. Μένει να δούμε αν μια μαξιμαλιστική πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ θα επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Δεύτερον, αρκετές χώρες που μοιράζονται στενούς δεσμούς με τις ΗΠΑ και επιδιώκουν να οικοδομήσουν οικονομικούς δεσμούς με το Ιράν θα παρακολουθούν στενά την προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ έναντι του Ιράν και ελπίζουν ότι οι εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών δεν θα κλιμακωθούν, καθώς οι ίδιες έχουν λογικούς δεσμούς με το Ιράν. Ένα εξέχον παράδειγμα μιας τέτοιας χώρας είναι η Ινδία. Τρίτον, ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας ως δυνητικού ειρηνοποιού μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ θα ήταν κρίσιμος.

[Φωτογραφία από τον Λευκό Οίκο, μέσω Wikimedia Commons]

Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.

Ο Tridivesh Singh Maini είναι αναλυτής με έδρα το Νέο Δελχί που ενδιαφέρεται για τις συνδέσεις Punjab-Punjab καθώς και για τις Μελέτες Διαμερισμού. Ο Maini συνέγραψε το «Humanity Amidst Insanity: Hope Under and After the Indo-Pak Partition» (Νέο Δελχί: UBSPD, 2008) με τους Tahir Malik και Ali Farooq Malik. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο [email protected] .