Ο συγγραφέας του Diplomat Mercy Kuo προσελκύει τακτικά εμπειρογνώμονες σε θέματα, επαγγελματίες πολιτικής και στρατηγικούς στοχαστές σε όλο τον κόσμο για τις διαφορετικές απόψεις τους σχετικά με την πολιτική των ΗΠΑ για την Ασία. Αυτή η συνομιλία με τον Δρ. Tiberio Graziani – Πρόεδρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Παγκόσμιων Αναλύσεων του Vision and Global Trends στη Ρώμη – είναι η 449η στη «Σειρά Trans-Pacific View Insight Series».
Ποιος θα είναι ο πιθανός αντίκτυπος μιας προεδρίας Trump 2.0 στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ;
Η προεδρία Trump 2.0, όπως αναμενόταν σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια της θητείας 2017-2021 και διακηρύχθηκε επανειλημμένα κατά την τελευταία προεδρική εκστρατεία, αναμένεται να εδραιώσει την ατζέντα «Πρώτα η Αμερική», η οποία εστιάζει σε μεγαλύτερη προσοχή στα εθνικά συμφέροντα – όπως αντιλαμβάνονται ο Τραμπ και οι υποστηρικτές του – και λιγότερη έμφαση στις πολυμερείς συμμαχίες.
Η ατζέντα της εσωτερικής πολιτικής –που βασίζεται στην ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανικής παραγωγής– θα έχει απήχηση στις σχέσεις της Ουάσιγκτον με τους συμμάχους της και τους μεγάλους παγκόσμιους παίκτες, ιδιαίτερα το Πεκίνο. Ο αγώνας ενάντια στο λεγόμενο «βαθύ κράτος» θα έχει επιπτώσεις στις παραδοσιακές συμμαχίες της Ουάσιγκτον. Ως εκ τούτου, ο Τραμπ θα χρειαστεί να βρει νέους συνομιλητές στο δυτικό σύστημα, πιθανότατα μεταξύ των λεγόμενων κυριαρχικών ή λαϊκιστών.
Υπό τον Τραμπ, οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να επιδιώκουν μια πολιτική ενίσχυσης της εθνικής άμυνας, με ιδιαίτερη προσοχή στην ηγεμονία στο δυτικό ημισφαίριο, δυνητικά αναβιώνοντας – προσαρμόζοντάς το στη σημερινή εποχή – μια εκδοχή του Δόγματος Μονρό. Στην εξωτερική πολιτική, ο Τραμπ είναι πιθανό να διατηρήσει μια αμυντική αλλά αποφασιστική στάση απέναντι στην Κίνα και τη Ρωσία, επιδιώκοντας να εμποδίσει και να επιβραδύνει τη μετάβαση προς μια πολυπολική τάξη. Οι πολιτικές προς τις αναδυόμενες χώρες, ειδικά εκείνες στον Παγκόσμιο Νότο, ενδέχεται να επικεντρώνονται περισσότερο σε διμερείς συμφωνίες παρά σε πολυμερείς συνθήκες. Αυτή η έμφαση στις διμερείς πρακτικές θα αποδυναμώσει περαιτέρω διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ και άλλα ιδρύματα που δημιουργήθηκαν μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Έτσι, η εξωτερική πολιτική του Τραμπ θα επηρεάσει επίσης το παραδοσιακό διεθνές δίκαιο, επιταχύνοντας τον διαρθρωτικό του μετασχηματισμό.
Εξετάστε πώς η ατζέντα «Πρώτα η Αμερική» του Τραμπ θα επηρεάσει τη δυναμική των μεγάλων δυνάμεων με την Κίνα και τη Ρωσία.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η ατζέντα του Τραμπ «Πρώτα η Αμερική» συνεπάγεται μια στροφή από τις πολυμερείς πολιτικές συνεργασίας για να επικεντρωθεί στην προστασία των οικονομικών και στρατιωτικών συμφερόντων των ΗΠΑ. Όσον αφορά την Κίνα, αναμένεται περαιτέρω επιδείνωση των σχέσεων, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης των ΗΠΑ από τις κινεζικές εισαγωγές και την ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανικής παραγωγής. Επιπλέον, η αυξανόμενη εστίαση στην τεχνολογική και διαστημική ανταγωνιστικότητα πιθανότατα θα οδηγήσει σε ακόμη ισχυρότερο ανταγωνισμό με το Πεκίνο μεσοπρόθεσμα. Όσον αφορά τη Ρωσία, ο Τραμπ πιθανότατα θα κινηθεί στρατηγικά για να εμποδίσει περαιτέρω την επιρροή του στην Ευρώπη και σε άλλες βασικές περιοχές, όπως η Κεντρική Ασία και η Αφρική, προσπαθώντας να κερδίσει πλεονεκτήματα χωρίς να διακυβεύσει υπερβολικά τις ήδη δύσκολες διμερείς σχέσεις. Συνοπτικά, η δυναμική με την Κίνα και τη Ρωσία θα χαρακτηριστεί από στρατηγικό ανταγωνισμό, με τον Τραμπ να πιέζει για μια ισορροπία ισχύος ευνοϊκή για τις ΗΠΑ χωρίς να διακινδυνεύει την άμεση σύγκρουση.
Αναλύστε την κοσμοθεωρία της κυβέρνησης Τραμπ και τις συνέπειες για την αναδιαμόρφωση της τρέχουσας παγκόσμιας τάξης.
Η κυβέρνηση Τραμπ βλέπει τον κόσμο ως έναν τόπο ανταγωνισμού μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, όπου οι ΗΠΑ πρέπει να επιβεβαιώσουν εκ νέου την ηγεσία τους, ξεκινώντας από τον πλήρη έλεγχο του δυτικού ημισφαιρίου.
Η εξωτερική της πολιτική, πέρα από την αφήγηση των μέσων ενημέρωσης, δεν θα απομακρυνθεί πολύ από την παραδοσιακή τοποθέτηση των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή: εθνική πρωτοκαθεδρία, διατήρηση και ενίσχυση της παγκόσμιας προβολής. Η ενίσχυση της εθνικής άμυνας θα μεταφραστεί σε ηγεμονικές πολιτικές που στοχεύουν σε μεγαλύτερο και αποτελεσματικότερο έλεγχο του Δυτικού Ημισφαιρίου. Σε αυτό το πλαίσιο –ορθολογικά συνεκτικό και σταθερά αγκυροβολημένο στην ιστορική γεωπολιτική των ΗΠΑ– θα πρέπει να ενταχθούν εκείνες οι παρατηρήσεις του Τραμπ σχετικά με τον Παναμά, τον Καναδά και τη Γροιλανδία, που έχουν χαρακτηριστεί ως «τεχνάσματα» ή «εκρήξεις» από τα μέσα ενημέρωσης. Το όραμά του συνεπάγεται ρεαλιστικά μια μετάβαση προς μια πολυπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων, αλλά με τις ΗΠΑ να προσπαθούν να διατηρήσουν και να επιδιώκουν συνεχώς μια κυρίαρχη θέση.
Η αναδιάρθρωση της παγκόσμιας τάξης – σύμφωνα με τις προθέσεις του Τραμπ – θα ακολουθήσει δύο βασικές γραμμές: χρήση της επιρροής της ενισχυμένης εγχώριας παραγωγής και εθνικής ασφάλειας στη διεθνή δυναμική και προσαρμογή της εξωτερικής πολιτικής για τον περιορισμό της αυξανόμενης ισχύος χωρών όπως η Κίνα. Ο Τραμπ μπορεί να επιδιώξει να επιβραδύνει τη δημιουργία ενός πολυπολικού κόσμου ενισχύοντας στρατηγικές συμμαχίες με χώρες πιο ευθυγραμμισμένες με τα συμφέροντα των ΗΠΑ, όπως αυτές στην Ανατολική Ευρώπη, και πιέζοντας για μια πιο συγκρουσιακή στάση με παράγοντες όπως η Ρωσία. Το όραμά του συνεπάγεται επομένως την ενίσχυση της ηγεμονίας των ΗΠΑ –που αγκυροβολήθηκε στο πλαίσιο του «Προφανούς πεπρωμένου» – σε σύγκρουση με τις πολιτικές παγκοσμιοποίησης.
Πώς μπορεί η προεδρία Τραμπ να επηρεάσει την ηγεσία των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Η προεδρία Trump 2.0 θα μπορούσε να τονίσει τη θέση του «Πρώτα η Αμερική», με την ηγεσία των ΗΠΑ να γίνεται λιγότερο επικεντρωμένη στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι πιθανό ο Τραμπ να συνεχίσει να θέτει το ζήτημα των οικονομικών συνεισφορών των μελών του ΝΑΤΟ, επικρίνοντας τους Ευρωπαίους συμμάχους που δεν εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις για τις αμυντικές δαπάνες. Οι σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσαν να παραμείνουν τεταμένες, με έμφαση στις οικονομικές πολιτικές που ευνοούν την εγχώρια βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ σε βάρος των συμμάχων, ιδιαίτερα της Γερμανίας και της Ιταλίας, των δύο σημαντικότερων ευρωπαϊκών χωρών παραγωγής.
Από αυτή την άποψη, η νέα κυβέρνηση Τραμπ θα εφαρμόσει μια πολιτική «καρότου και ραβδιού» με τους παραδοσιακούς Ευρωπαίους συμμάχους της: μεταξύ των εργαλείων καταναγκασμού, οι δασμοί θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο – ουσιαστικά ένα θανατηφόρο όπλο για τις ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρξουν προσπάθειες ενίσχυσης των δεσμών με χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία και ίσως η Ουγγαρία, με αντάλλαγμα τη σταδιακή εγκατάλειψη της παραδοσιακής προσέγγισης στην Κεντροδυτική Ευρώπη.
Προσδιορίστε τα διακυβεύματα του εντεινόμενου ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων εν μέσω απρόβλεπτης ηγεσίας των ΗΠΑ στην παγκόσμια σκηνή.
Το διακύβευμα στον εντεινόμενο ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων πλαισιώνεται για τον Τραμπ από το ερώτημα: πώς να εξασφαλίσει στις ΗΠΑ μια δεσπόζουσα θέση στη μελλοντική παγκόσμια τάξη πραγμάτων;
Εάν η προεδρία Trump 2.0 συνεχίσει να ακολουθεί μια πολιτική «Πρώτα η Αμερική», οι ΗΠΑ θα επιδιώξουν να διατηρήσουν την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία τους, ειδικά στο πλαίσιο του αυξανόμενου ανταγωνισμού με την Κίνα και της ανάγκης εξεύρεσης ισορροπίας με τη Ρωσία. Σε αυτό το σενάριο, η διεθνής δυναμική θα χαρακτηριστεί από αυξανόμενο κατακερματισμό, πιθανότατα με μια σειρά «τόξων κρίσης» όπου οι εντάσεις είναι υψηλότερες ή πιθανόν να αυξηθούν, με πιθανή (και επιθυμητή από τον Τραμπ) επιβράδυνση της πολυπολικής διαδικασίας υπέρ μιας νέας, πιο ανταγωνιστικής παγκόσμιας τάξης, ιδιαίτερα προσανατολισμένης σε δυνάμεις που ευθυγραμμίζονται καλύτερα με τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Η πρόκληση θα είναι η διατήρηση της παγκόσμιας ηγετικής θέσης σε έναν ολοένα και πιο πολυπολικό κόσμο, όπου οι ΗΠΑ πρέπει να κατευθύνουν στρατηγικές συμμαχίες και οικονομικούς και τεχνολογικούς ανταγωνισμούς με άλλους βασικούς παράγοντες. Αυτή η πρόκληση θα περιλαμβάνει ιδιαίτερα τη νέα διαστημική πολιτική, η οποία είναι πιθανό να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για την ανανεωμένη ανάπτυξη της εγχώριας οικονομικής και βιομηχανικής βάσης, δεδομένων των επιπτώσεων της τεχνολογικής και βιομηχανικής έρευνας του διαστημικού τομέα. Οι διαστημικές πολιτικές, επιπλέον, θα αντιπροσωπεύουν το έδαφος στο οποίο οι μεγάλες δυνάμεις του κόσμου θα ανταγωνίζονται την επόμενη δεκαετία.
Εκτός από τον Έλον Μασκ, σημαντικές προσωπικότητες της τεχνολογίας όπως ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ και ο Τζεφ Μπέζος ενδιαφέρονται για το όραμα του Τραμπ. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν αποκλείεται η ανάπτυξη ενός ενάρετου κύκλου μεταξύ της πολιτικής επιχειρηματικότητας και του στρατιωτικού-βιομηχανικού συγκροτήματος – μια συνέργεια που χαρακτήρισε την επιτυχία των ΗΠΑ στον διαστημικό αγώνα του 20ού αιώνα και είχε ευεργετικό αντίκτυπο σε ολόκληρη την εγχώρια οικονομία. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την πρώτη του θητεία (2017-2021), ο Τραμπ προώθησε τη δημιουργία μιας νέας διαστημικής αμυντικής δύναμης. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του, διατύπωσε την ιδέα της ίδρυσης μιας Εθνοφρουράς του Διαστήματος: άλλο ένα κομμάτι του σχεδίου του να επιβεβαιώσει εκ νέου τις ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή, στα διπλά και διασυνδεδεμένα μέτωπα της στρατιωτικής και τεχνολογικής υπεροχής.