Η Σλοβενία σφίγγει τα σύνορα καθώς η ΕΕ δεσμεύεται να ανανεώσει τη μετανάστευση

Χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά

Η Σλοβενία ανακοίνωσε αύξηση των ελέγχων στα σύνορα με την Κροατία και την Ουγγαρία, επικαλούμενη την εθνική ασφάλεια και την κλιμάκωση των ανησυχιών για την παράτυπη μετανάστευση, ιδίως σε σχέση με τις εξελίξεις στη Συρία, όπου το καθεστώς αλ Άσαντ ανατράπηκε πρόσφατα μετά από 50 και πλέον χρόνια κατασταλτικής διακυβέρνησης.

Τα νέα μέτρα τέθηκαν σε εφαρμογή μετά από συζητήσεις με γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Κροατίας, και τέθηκαν στο πλαίσιο των αυξημένων μεταναστευτικών ροών.

Ενώ ο Χώρος Σένγκεν συνεχίζει να ενσαρκώνει το ιδεώδες της ΕΕ για ανοιχτά σύνορα, οι ανησυχίες για την τρομοκρατία και την παράνομη μετανάστευση προκαλούν ερωτήματα για το μέλλον της ζώνης ελεύθερων ταξιδιών και εάν τέτοια μέτρα θα γίνουν πιο διαδεδομένα εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για την ασφάλεια.

Η απόφαση της Σλοβενίας να ενισχύσει την ασφάλειά της στα σύνορά της έρχεται σε μια περίοδο αυξημένης αστάθειας που έχει επηρεάσει άμεσα τις ευρωπαϊκές μεταναστευτικές πολιτικές και τις κινήσεις που έγιναν από το Βέλγιο, τη Γερμανία και τη Γαλλία, οι οποίες έχουν ήδη αναστείλει τις αιτήσεις ασύλου για Σύρους υπηκόους. Η στάση της Σλοβενίας δείχνει πώς τα γεωπολιτικά γεγονότα εκτός ΕΕ επηρεάζουν την πολιτική σε τρίτες χώρες στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (ΚΑΕ).

Κάλλας να επαναφέρει την προσέγγιση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ

Η επερχόμενη Ύπατη Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Εξωτερικές Υποθέσεις και Πολιτική Ασφάλειας Κάγια Κάλλας, κορυφαίος διπλωμάτης της ΕΕ, σχεδιάζει να εισαγάγει νέες προτάσεις με στόχο την αναζωογόνηση των συζητήσεων εξωτερικής πολιτικής εντός του μπλοκ. Σύμφωνα με το Euractiv, τα κράτη μέλη της ΕΕ αισθάνονται εδώ και καιρό απογοήτευση στις συναντήσεις των υπουργών Εξωτερικών, όπου, σύμφωνα με τους γνώστες των Βρυξελλών, οι μακροσκελείς δηλώσεις συχνά επισκιάζουν ουσιαστικές συζητήσεις.

Η Kallas σκοπεύει να κάνει αυτές τις συνεδρίες πιο δυναμικές, εστιασμένες και προσανατολισμένες στη δράση, με έμφαση στην πρακτική λήψη αποφάσεων. Όπως είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του: «Έχει γίνει υπερβολικά ένα κατάστημα συζήτησης και συχνά, μετά από μια συνεδρία, καταλήγουμε χωρίς να φτάσουμε στην πραγματική ουσία που πρέπει να συζητηθεί». Στόχος της Kallas είναι να αντικαταστήσει την τρέχουσα μορφή με μια που να ενθαρρύνει την πραγματική συζήτηση για βασικά ζητήματα και να οδηγεί σε αποφάσεις και όχι σε παρατεταμένες ανταλλαγές επίσημων δηλώσεων.

Από την πλευρά της, η Κάλλας θέλει να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στην καθοδήγηση των συζητήσεων ενθαρρύνοντας σύντομες, συνοπτικές υπουργικές παρεμβάσεις για να κρατήσει τις συζητήσεις εστιασμένες και να δώσει χρόνο για στοχευμένες συζητήσεις για πιεστικά θέματα. Εκτός από τον περιορισμό της διάρκειας των συνεισφορών των υπουργών, ο Κάλλας προτείνει τη διεξαγωγή συνεδριάσεων μόνο για υπουργούς, όπου θα αποκλείονται πρεσβευτές, σύμβουλοι και άλλοι βοηθοί.

Ενώ αυτές οι μεταρρυθμίσεις στοχεύουν στη δημιουργία ενός πιο δυναμικού περιβάλλοντος για συζητήσεις εξωτερικής πολιτικής, ενέχουν επίσης τη δυνατότητα αυξημένης διαφωνίας εντός της ομάδας. Οι προηγούμενες συζητήσεις, ιδιαίτερα για επίμαχα ζητήματα όπως το βέτο της Ουγγαρίας στη βοήθεια στην Ουκρανία, έχουν ήδη οδηγήσει σε έντονες ανταλλαγές μεταξύ των κρατών μελών. Οι αλλαγές του Κάλλας θα μπορούσαν να φέρουν πιο ορατές διαφωνίες στο προσκήνιο, καθιστώντας τη διαδικασία λήψης αποφάσεων πιο δύσκολη.

Τα ΜΜΕ υπογραμμίζουν τα διαπιστευτήρια, την ακεραιότητα του Κάλλας

Ο Κάλλας δεν είναι ξένος στις συγκρουσιακές συζητήσεις, υπενθύμισαν τα μέσα ενημέρωσης που εδρεύουν στις Βρυξέλλες, έχοντας άμεσες αντιπαραθέσεις με ηγέτες της ΕΕ όπως ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν και η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ.

Ο νέος επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ σχεδιάζει επίσης να ενσωματώσει ενημερώσεις για την ασφάλεια στις συζητήσεις εξωτερικής πολιτικής και να ζητήσει ενημερώσεις από την Ενιαία Ικανότητα Ανάλυσης Πληροφοριών της ΕΕ, η οποία θα παρέχει στους υπουργούς πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για θέματα ασφάλειας. Αυτό θα επιτρέψει τη λήψη πιο ενημερωμένων αποφάσεων για την εξωτερική πολιτική, ιδίως υπό το φως του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία και των αυξανόμενων παγκόσμιων απειλών για την ασφάλεια και θα σηματοδοτήσει μια στροφή προς μια πιο ολιστική προσέγγιση της διπλωματίας εντός της ΕΕ.

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα εξέφρασε επίσης την ανάγκη για μια στροφή προς πιο στρατηγικές και λιγότερο γραφειοκρατικές συζητήσεις σε ηγετικό επίπεδο, και τόσο ο ίδιος όσο και η Κάλλας υποστηρίζουν μια πιο αποτελεσματική, συνεκτική εξωτερική πολιτική, που να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες προκλήσεις της ΕΕ. Στοχεύει επίσης στην ενίσχυση της μεγαλύτερης διαφάνειας στη λήψη αποφάσεων της ΕΕ, αντιμετωπίζοντας τις αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με την ικανότητά της να ενεργεί αποφασιστικά ως απάντηση στις διεθνείς κρίσεις.

Το αν αυτή η αλλαγή μπορεί να επιτευχθεί πλήρως χωρίς να δημιουργηθούν νέες εντάσεις μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, μένει να φανεί. Εάν επιτύχουν, οι μεταρρυθμίσεις του Kallas θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν θεμελιωδώς τη διαδικασία εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ.

Αυτή η αλλαγή αντανακλά την αυξανόμενη σημασία των ανησυχιών για την ασφάλεια στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ και τη διασφάλιση ότι η λήψη αποφάσεων βασίζεται στα πιο πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα. Οι προσπάθειες της Kallas ευθυγραμμίζονται με τις ευρύτερες φιλοδοξίες της ΕΕ για μεταρρύθμιση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

Συνεχής διάλογος μεταξύ Σλοβενίας και Κροατίας

Ο υπουργός Εσωτερικών της Σλοβενίας Μπόστιαν Πόκλουκαρ είχε συζητήσεις με την Ιταλία και την Κροατία, δύο από τους βασικούς εταίρους της χώρας του σχετικά με ανησυχίες για την ασφάλεια. Αυτές οι συνομιλίες υπογραμμίζουν τις προσπάθειες συνεργασίας στο πλαίσιο της ΕΕ, με προγραμματισμένες περαιτέρω συναντήσεις.

Η απόφαση της Σλοβενίας να επαναφέρει τους προσωρινούς συνοριακούς ελέγχους δεν είναι το πρώτο τέτοιο μέτρο τα τελευταία χρόνια. Οι συνοριακοί έλεγχοι αποκαταστάθηκαν για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2023, μετά από παρόμοιες κινήσεις της Ιταλίας στα σύνορά της με τη Σλοβενία.

Η Σλοβενία εξήγησε την απόφασή της να αυξήσει τους συνοριακούς ελέγχους αλλά όχι να αναστείλει αμέσως τη διαδικασία ασύλου για τους Σύρους, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές χώρες πιο δυτικά, αντικατοπτρίζει μια πιο προσεκτική στάση, εξισορροπώντας τις ανάγκες ασφάλειας με την τήρηση των υποχρεώσεων ασύλου της ΕΕ. Οι προσωρινοί έλεγχοι στα σύνορα υπογραμμίζουν επίσης την αυξανόμενη διαίρεση εντός της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο χειρισμού της μετανάστευσης και της ασφάλειας.

Η Σλοβενία, η Ουγγαρία και η Κροατία πιέζουν την επιβολή των συνόρων για τον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης, ενώ άλλα κράτη της ΕΕ συνεχίζουν να πιέζουν για πιο ανθρωπιστικές προσεγγίσεις, αντανακλώντας ευρύτερες ανησυχίες για την εσωτερική ασφάλεια στην ΕΕ καθώς αντιμετωπίζει τις κυματιστικές επιπτώσεις της συριακής αστάθειας.