Η ΕΕ αξιολογεί την πρόοδο των υποψηφίων σε δέκα εκθέσεις χωρών

Χρόνος ανάγνωσης: 7 λεπτά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EC) αναλύει τις προοπτικές ένταξης και των δέκα υποψήφιων μελών της ΕΕ σε μια νέα σειρά εκθέσεων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες ανταποκρίνονται στα κριτήρια διακυβέρνησης, δικαστικής ανεξαρτησίας και δημοκρατικών προτύπων που απαιτούνται για την ένταξη στο μπλοκ.

Η EC δημοσιεύει ετήσια λεπτομέρεια των συστάσεών της για τη διαδικασία διεύρυνσης, μαζί με εκθέσεις αξιολόγησης της προόδου και της τρέχουσας κατάστασης των υποψήφιων και δυνητικά υποψηφίων χωρών στο ταξίδι τους προς την ένταξη στην ΕΕ, οι οποίες περιλαμβάνουν συστάσεις και καθοδήγηση για βασικές μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen δήλωσε: «Το τεταμένο γεωπολιτικό πλαίσιο καθιστά πιο επιτακτικό από ποτέ την ολοκλήρωση της επανένωσης της ηπείρου μας, κάτω από τις ίδιες αξίες της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.

«Έχουμε ήδη κάνει μεγάλα βήματα τα τελευταία χρόνια προς την ενσωμάτωση νέων κρατών μελών. Και η διεύρυνση θα παραμείνει κορυφαία προτεραιότητα της νέας Επιτροπής», πρόσθεσε.

Όσον αφορά τις προοπτικές των εννέα βαλκανικών χωρών και της Ουκρανίας, η ΕΚ χαρακτήρισε τη διεύρυνση «μια ιστορική ευκαιρία τόσο για τις υπό ένταξη χώρες όσο και για τα σημερινά κράτη μέλη και την ΕΕ συνολικά», επειδή «υπάρχουν σημαντικά κοινωνικοοικονομικά, πολιτικά και θέματα ασφάλειας τα πλεονεκτήματα μιας μεγαλύτερης και ισχυρότερης Ένωσης».

Η Ουκρανία σε πόλεμο, αλλά με την υποστήριξη της ΕΕ

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2023 αποφάσισε να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία, μετά τη σύσταση της ΕΚ τον Νοέμβριο του 2023.

Στην έκθεσή της για τη χώρα, η EC αναγνωρίζει τις προκλήσεις της στρατιωτικής σύγκρουσης της Ουκρανίας με τη Ρωσία, αλλά υπογραμμίζει την ανθεκτικότητά της στην επιδίωξη της ολοκλήρωσης στην ΕΕ, εστιάζοντας στη διακυβέρνηση και στα οικονομικά κριτήρια. Από την αρχή της ρωσικής επιθετικότητας, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν κινητοποιήσει σχεδόν 122 δισεκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη της Ουκρανίας.

Όσον αφορά την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας, η EC είπε, παρά τη συνεχιζόμενη στρατιωτική σύγκρουση, η Ουκρανία έχει επιδείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα στην προώθηση της ατζέντας της για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, εστιάζοντας στις δικαστικές μεταρρυθμίσεις και την οικονομική σταθεροποίηση».

Τα βασικά ζητήματα περιλαμβάνουν την ανάγκη για ισχυρότερα θεσμικά πλαίσια και συνεχείς προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς – κρίσιμης σημασίας για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού και της πολιτικής σταθερότητας. Όσον αφορά τη διακυβέρνηση και τα θεσμικά πλαίσια, η EC είπε ότι «οι δομές διακυβέρνησης της Ουκρανίας παραμένουν κατακερματισμένες και υπανάπτυκτες, απαιτώντας σημαντικές μεταρρυθμίσεις για να ευθυγραμμιστούν με τα πρότυπα της ΕΕ».

Σχετικά με τη διαφθορά, η EC έγραψε ότι «Η εμμονή της συστημικής διαφθοράς συνεχίζει να υπονομεύει την εμπιστοσύνη του κοινού, με τα αποτελεσματικά μέτρα κατά της διαφθοράς να είναι κρίσιμα για την πολιτική και οικονομική σταθερότητα».

Η Σερβία εξακολουθεί να είναι επίσημα προσηλωμένη στην ΕΕ

Η Σερβία έχει ανοίξει 22 από τα 35 κεφάλαια από την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιανουάριο του 2014. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη στασιμότητα της βαλκανικής χώρας στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις είναι ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στην έκθεση του 2024. Η πρόοδος ήταν αργή και το πολιτικό κλίμα της Σερβίας είναι γεμάτο ένταση, έγραψε η EC, προσθέτοντας ότι «η Σερβία πρέπει να λάβει απτά βήματα για να ενισχύσει τη δικαστική ανεξαρτησία και να διασφαλίσει ότι τα μέτρα κατά της διαφθοράς εφαρμόζονται αποτελεσματικά. Το πολιτικό περιβάλλον παραμένει πολωμένο, γεγονός που εξακολουθεί να εμποδίζει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις», πρόσθεσε η EC.

Η ΕΕ καλεί για ανανεωμένες δεσμεύσεις από τη Σερβία για την ενίσχυση των δομών διακυβέρνησης, την προτεραιότητα της δικαστικής ανεξαρτησίας και την ενεργό καταπολέμηση της διαφθοράς. «Οι προσπάθειες για τη βελτίωση των δομών διακυβέρνησης πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την ευθυγράμμιση με τα πρότυπα της ΕΕ. Ο αργός ρυθμός των διαπραγματεύσεων αντανακλά την ανεπαρκή πρόοδο σε βασικά κεφάλαια, ιδιαίτερα εκείνα που αφορούν το κράτος δικαίου και τους δημοκρατικούς θεσμούς», υπογράμμισε η EC.

Η Αλβανία έχει ακόμη δουλειά να κάνει για τη διαφθορά

Μετά την πρώτη Διακυβερνητική Διάσκεψη για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Αλβανίας τον Ιούλιο του 2022, οι συνεδρίες ελέγχου και για τις έξι ομάδες ολοκληρώθηκαν τον Νοέμβριο του 2023.

Η έκθεση της Αλβανίας σημειώνει πρόοδο στη δικαστική μεταρρύθμιση αλλά επίμονες προκλήσεις σχετικά με τη διαφθορά και την πολιτική παρέμβαση. Η κυβέρνηση του Αλβανού Πρωθυπουργού Έντι Ράμα καλείται να επιταχύνει την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ, ενισχύοντας τη δικαστική ανεξαρτησία και διασφαλίζοντας τη λογοδοσία στους δημόσιους θεσμούς για να εδραιώσει τις φιλοδοξίες ένταξης στην ΕΕ.

Όσον αφορά τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις, η EC είπε ότι «η Αλβανία συνέχισε να εφαρμόζει τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης και τη διαδικασία ελέγχου, η οποία οδήγησε σε σημαντικές βελτιώσεις στη λειτουργία του δικαστικού συστήματος που πρέπει να διατηρηθούν». Προσέθεσε ωστόσο ότι «εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες για απόπειρες πολιτικής παρέμβασης και πίεσης στο δικαστικό σύστημα και ελλείψεις στους αξιοκρατικούς διορισμούς μη δικαστικών μελών».

Όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, η EC υπενθύμισε ότι «Η Εξειδικευμένη Δομή για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος συνέχισε να παράγει καλά αποτελέσματα προωθώντας περαιτέρω τη δίωξη και τη διερεύνηση περίπλοκων υποθέσεων κατά της διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν πολιτικούς υψηλού επιπέδου και αξιωματούχοι», αλλά πρόσθεσε ότι «η διαφθορά παραμένει μια σοβαρή ανησυχία και οι προληπτικές προσπάθειες είχαν περιορισμένο αντίκτυπο».

Σχετικά με την ενσωμάτωση στην ΕΕ, η EC είπε ότι η Αλβανία «συνέχισε να δείχνει τη δέσμευσή της για την ενσωμάτωση στην ΕΕ», σημειώνοντας ότι «το κοινοβούλιο ξεκίνησε μια νέα σημαντική μεταρρυθμιστική διαδικασία για τη «χρηστή διακυβέρνηση, το κράτος δικαίου και την καταπολέμηση της διαφθοράς για την Αλβανία το 2030». αν και επί του παρόντος στερείται διακομματικής υποστήριξης.

Η Β-Ε κινδυνεύει να μείνει στάσιμη

Η EC αποφάσισε να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη (Β-Ε) τον Μάρτιο, αλλά η έκθεσή της για τη χώρα διαψεύδει την αδράνεια γύρω από τη διαδικασία ένταξης της χώρας, κατηγορώντας περίπλοκες εσωτερικές πολιτικές και την ανάγκη για πιο συνεκτικές δομές διακυβέρνησης για την προώθηση της ένταξης και της λειτουργικότητας. Έγραψε, «Ο πολιτικός και θεσμικός κατακερματισμός συνεχίζει να εμποδίζει τη διακυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα, καθυστερώντας σημαντικά τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και διαβρώνοντας την εμπιστοσύνη του κοινού στους δημοκρατικούς θεσμούς».

Η αντιμετώπιση του κατακερματισμού της πολιτικής εξουσίας είναι ζωτικής σημασίας για την πρόοδο προς τις φιλοδοξίες της ΕΕ και οι προσπάθειες για την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών θα είναι κρίσιμες για τυχόν πιθανές μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με την EC. "Η ενίσχυση της λειτουργικότητας των δημοκρατικών θεσμών και η διασφάλιση του κράτους δικαίου είναι ζωτικής σημασίας για την πρόοδο της Β-Ε στην πορεία της προς την ΕΕ", σύμφωνα με την EC.

Η EC κατέληξε στο συμπέρασμα ότι για να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία, η Β-Ε «πρέπει να δώσει προτεραιότητα στη συμπερίληψη, διασφαλίζοντας ότι όλες οι φωνές στην πολυεθνική της σύνθεση εκπροσωπούνται στη χάραξη πολιτικής και τη διακυβέρνηση».

Το Κοσσυφοπέδιο σημειώνει αργή πρόοδο

Το Κοσσυφοπέδιο υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2022, αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει έντονες προκλήσεις σχετικά με τη διακυβέρνηση και τη θεσμική ακεραιότητα, σύμφωνα με την EC, η οποία προειδοποιεί ότι τα συστημικά δικαστικά ελαττώματα και η περιορισμένη συμμετοχή των πολιτών εμποδίζουν την ουσιαστική πρόοδο.

«Οι συστημικές ανεπάρκειες στο δικαστικό σώμα, συμπεριλαμβανομένων των καθυστερήσεων στην επίλυση υποθέσεων και της ανεπαρκούς εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων, παραμένουν κρίσιμη ανησυχία», έγραψε η EC, προσθέτοντας ότι «η ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας των δικαστικών θεσμών είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού και την ευθυγράμμιση με πρότυπα της ΕΕ».

Απαιτούνται άμεσες μεταρρυθμίσεις για να ενισχυθεί το κράτος δικαίου και να διασφαλιστεί ότι οι αποφάσεις ευθυγραμμίζονται με τα πρότυπα της ΕΕ. Η αντιμετώπιση αυτών των ελλείψεων είναι απαραίτητη για να σταθεροποιήσει το Κοσσυφοπέδιο την πορεία του προς την ένταξη στην ΕΕ, υποστήριξε η EC. «Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη διαφάνεια και τη λογοδοσία για την αντιμετώπιση των ευρέως διαδεδομένων αντιλήψεων για τη διαφθορά στους δημόσιους θεσμούς», υπογραμμίζεται στην έκθεση.

Η Βόρεια Μακεδονία εξακολουθεί να είναι προσηλωμένη στον στρατηγικό στόχο

Μετά την πρώτη Διακυβερνητική Διάσκεψη για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις τον Ιούλιο
Το 2022, οι συνεδρίες ελέγχου και για τα έξι cluster της Βόρειας Μακεδονίας ολοκληρώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2023. Η έκθεση της Βόρειας Μακεδονίας υπογραμμίζει τόσο την οικονομική ανάπτυξη όσο και τις συνεχιζόμενες πολιτικές προκλήσεις ως κρίσιμους παράγοντες στο ταξίδι της ένταξης στην ΕΕ. Έγραψε ότι η οικονομία της πΓΔΜ έχει «επιδείξει ανθεκτικότητα με την αύξηση του ΑΕΠ που οδηγείται από την ισχυρή ιδιωτική κατανάλωση και τις εξαγωγικές επιδόσεις, ωστόσο η υψηλή ανεργία παραμένει, ιδίως μεταξύ των νέων και των γυναικών».

Ενώ η οικονομία δείχνει υποσχόμενη, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και τα ζητήματα διακυβέρνησης παραμένουν πιεστικά. «Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε αυξημένο, ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τους νέους, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας και ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης». Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη βελτίωση της αγοράς εργασίας και στην περαιτέρω μείωση της διαφθοράς, οι οποίες είναι απαραίτητες για να διασφαλιστεί ότι η Βόρεια Μακεδονία παραμένει σε τροχιά ένταξης στην ΕΕ, ανέφερε η EC.

Όσον αφορά τη διακυβέρνηση και τη διαφθορά, η EC συμβούλεψε ότι «Οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς απαιτούν ισχυρότερους μηχανισμούς επιβολής, καθώς και ενισχυμένη διαφάνεια και λογοδοσία σε όλους τους δημόσιους θεσμούς».

Μαυροβούνιο – πολωμένο αλλά σταθερό

Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με το Μαυροβούνιο ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2012. Ωστόσο, η έκθεση προσχώρησης του Μαυροβουνίου περιγράφει σημαντικά εμπόδια λόγω της πολιτικής αστάθειας που εμποδίζει τις προσπάθειες ένταξης στην ΕΕ. Η έκθεση τονίζει ότι η επίλυση των εσωτερικών πολιτικών συγκρούσεων είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη μεταρρύθμιση.

Σύμφωνα με την EC, «η πολιτική σταθερότητα του Μαυροβουνίου παραμένει εύθραυστη, με βαθιές διαιρέσεις που επηρεάζουν τη λειτουργικότητα των θεσμών και παρεμποδίζουν τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες. Η αντιμετώπιση των εσωτερικών πολιτικών εντάσεων είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση ενός περιβάλλοντος συνεργασίας μεταξύ των πολιτικών παραγόντων και για τη διασφάλιση της ευθυγράμμισης με τις προτεραιότητες ένταξης στην ΕΕ».

Η EC συνέστησε στο Μαυροβούνιο να συμμετάσχει ενεργά σε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των μερών για να διασφαλίσει την ευθυγράμμιση με τα κριτήρια ένταξης στην ΕΕ. «Οι βασικοί τομείς ανησυχίας περιλαμβάνουν το δικαστικό σύστημα και τη δημόσια διοίκηση, όπου οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να επιταχυνθούν για την επίτευξη των κριτηρίων αναφοράς της ΕΕ και τη βελτίωση της διακυβέρνησης». «Μια συνεκτική στρατηγική για την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και του κράτους δικαίου παραμένει απαραίτητη για να προχωρήσει το Μαυροβούνιο στην πορεία του προς την ΕΕ», έγραψε.

Το αυγό του επιμελητή έκθεση χώρας της Γεωργίας

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χορήγησε στη Γεωργία το καθεστώς υποψήφιας για ένταξη στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2023, αλλά η έκθεση ένταξης της χώρας είναι ανάμεικτη, με την κυβέρνηση να σημειώνει επιτυχία στις μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης, αλλά να υπολείπεται στη νομοθεσία για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και τα εγκλήματα μίσους.

Οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη διασφάλιση της ασφάλειας των δημοσιογράφων, σχολιάζει η έκθεση, προσθέτοντας ότι απαιτείται σαφέστερη πολιτική δέσμευση για την ένταξη στην ΕΕ και τον συντονισμό μεταξύ των πολιτικών κομμάτων για τη διευκόλυνση των μεταρρυθμίσεων.

Σχετικά με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, η EC έγραψε ότι «η ρητορική απαξίωσης κατά των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης από υψηλού επιπέδου δημόσιους αξιωματούχους και πολιτικούς δημιούργησε ένα όλο και πιο εχθρικό περιβάλλον, απειλώντας την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, τον πλουραλισμό και την ασφάλεια των δημοσιογράφων. Η ψήφιση του νόμου για τη διαφάνεια της ξένης επιρροής επηρεάζει αρνητικά την ελευθερία της έκφρασης και την ικανότητα των μέσων ενημέρωσης να λειτουργούν ελεύθερα», πρόσθεσε.

Όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης, η EC υπογράμμισε ότι «η δημόσια διοίκηση της Γεωργίας εξακολουθεί να παρουσιάζει κάποιο κατακερματισμό, με έλλειψη σαφήνειας του ρόλου και του πεδίου εφαρμογής των νομικών προσώπων του δημοσίου δικαίου, περιορισμένη τυποποίηση των διαδικασιών και περιορισμούς στην αποτελεσματική εφαρμογή της δημόσιας υπηρεσίας νομοθεσία."

Η Μολδαβία συνεχίζει να προοδεύει στην πορεία προς την ΕΕ

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε τον περασμένο Δεκέμβριο να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη Μολδαβία, μετά την αίτησή της για ένταξη στην ΕΕ τον Μάρτιο του 2022. Στη νέα έκθεσή της, η EC αναγνώρισε ότι η Μολδαβία έχει δείξει δέσμευση στη δικαστική μεταρρύθμιση, αλλά προειδοποίησε ότι το δικαστικό της σύστημα παραμένει «υπερφορτωμένο και ευάλωτος σε αδικαιολόγητη επιρροή».

«Οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της διαφθοράς συνεχίζονται, αλλά η επιβολή παραμένει «κατακερματισμένη και ασυνεπής», επηρεάζοντας την εμπιστοσύνη του κοινού», έγραψε η EC, προσθέτοντας ότι «η οικονομική σταθερότητα στη Μολδαβία παρεμποδίζεται από «διαρθρωτικές ευπάθειες και περιορισμένη ικανότητα απορρόφησης αποτελεσματικής οικονομικής βοήθειας της ΕΕ. Η ενίσχυση των ανεξάρτητων θεσμών και η προώθηση της μεγαλύτερης συμμετοχής των πολιτών είναι «επιτακτική ανάγκη για τη διατήρηση της δυναμικής των μεταρρυθμίσεων», κατέληξε η EC.

Η προσπάθεια ένταξης της Τουρκίας αγγίζει το τέταρτο του αιώνα

Η έκθεση του 2024 για την Τουρκία, η οποία αναγνωρίστηκε ως υποψήφια για πλήρη ένταξη το 1999, δείχνει μια βαθιά στασιμότητα στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις από το 2018, κυρίως λόγω των συνεχιζόμενων ανησυχιών σχετικά με τα δημοκρατικά πρότυπα, το κράτος δικαίου και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Απαιτείται επειγόντως μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και την ευθυγράμμιση των πρακτικών με τα ευρωπαϊκά πρότυπα», έγραψε η EC, προσθέτοντας ότι «η αποτυχία αντιμετώπισης των ανησυχιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα που εγείρονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων παραμένει σημαντικό εμπόδιο για την ολοκλήρωση στην ΕΕ προσπάθειες.”

Νέα εργαλεία, χρηματοδότηση ενισχύουν την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη στις χώρες εταίρους

Η ΕΚ υπογραμμίζει ότι «προβάλλει ορισμένα από τα οφέλη της ενιαίας αγοράς και παρέχει αυξημένη οικονομική βοήθεια.

«Εκτός από τα επιτυχημένα Οικονομικά και Επενδυτικά Σχέδια, το Σχέδιο Ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια με το Μηχανισμό Μεταρρύθμισης και Ανάπτυξης ύψους 6 δισ. ευρώ και το Ταμείο Ουκρανίας ύψους 50 δισ. ευρώ παρέχουν κίνητρα για μεταρρυθμίσεις, με πυρήνα τη δικαιοσύνη και το κράτος δικαίου. Στο ίδιο πνεύμα, στις 10 Οκτωβρίου 2024, η Επιτροπή παρουσίασε το Σχέδιο Ανάπτυξης για τη Μολδαβία με τη Μεταρρύθμιση & Διευκόλυνση ύψους 1,8 δισ. ευρώ για να στηρίξει τις κοινωνικοοικονομικές της μεταρρυθμίσεις και να ενισχύσει τις επενδύσεις», υπενθύμισε η EC.