Η ικανότητα των Ηνωμένων Εθνών να εκτελεί την αποστολή τους έχει περιοριστεί σοβαρά τα τελευταία χρόνια από τα κράτη μέλη τους. Και πολλές από τις υπηρεσίες της αντιμετωπίζουν τώρα ελλείψεις χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να περιορίσουν σοβαρά το έργο τους. Στην πραγματικότητα, η πολυμέρεια όλων των πλευρών βρίσκεται υπό πίεση, από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έως τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
Τα Ηνωμένα Έθνη είναι ίσως η πιο εξέχουσα εκδήλωση μιας διεθνούς τάξης που βασίζεται στην εξισορρόπηση της κυρίαρχης ισότητας με τις πολιτικές των μεγάλων δυνάμεων σε μια προσπάθεια διατήρησης της διεθνούς ειρήνης. Αλλά η ικανότητά της να το κάνει αυτό -και να επιτύχει τους άλλους στόχους της, που περιλαμβάνουν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την παροχή βοήθειας – έχει περιοριστεί σοβαρά τα τελευταία χρόνια από τα κράτη μέλη της.
Η πραγματική δύναμη στον ΟΗΕ ανήκει στα πέντε μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας με δικαίωμα αρνησικυρίας — τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία, την Κίνα, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία. Και έχουν χρησιμοποιήσει τις θέσεις τους για να περιορίσουν τη συμμετοχή του ιδρύματος σε μεγάλες πρόσφατες συγκρούσεις, συμπεριλαμβανομένων των εμφυλίων πολέμων στη Συρία και την Υεμένη. Αλλά ίσως δεν υπάρχουν δύο παγκόσμιες κρίσεις που να έχουν υπογραμμίσει περισσότερο τους περιορισμούς του Συμβουλίου Ασφαλείας από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα. Λόγω του βέτο της, η Μόσχα μπόρεσε να εμποδίσει όλες τις προσπάθειες στο συμβούλιο να καταδικάσει ή να παρέμβει σε έναν επιθετικό πόλεμο που παραβιάζει σαφώς τον Χάρτη του ΟΗΕ. Και οι ΗΠΑ έκαναν το ίδιο για να ανακόψουν τις προσπάθειες του συμβουλίου να ζητήσει κατάπαυση του πυρός στη Γάζα για να ανακουφίσει τον πόνο των Παλαιστινίων πολιτών εκεί.
Πέρα από το Συμβούλιο Ασφαλείας, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν δημιουργήσει πρόσθετους εξειδικευμένους οργανισμούς για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ζητημάτων —την υγεία, τα δικαιώματα των γυναικών και τους πρόσφυγες, μεταξύ άλλων— που γνώρισαν ποικίλους βαθμούς επιτυχίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπόρεσαν να κινητοποιήσουν την παγκόσμια δράση γύρω από επείγοντες στόχους, όπως το έργο του UNAIDS για τον περιορισμό της διεθνούς κρίσης του AIDS. Αλλά πολλοί από αυτούς τους οργανισμούς αντιμετωπίζουν τώρα επίσης ελλείψεις χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να περιορίσουν σοβαρά το έργο τους.
Εκτός από τον ΟΗΕ και τις υπηρεσίες του, η πολυμέρεια όλων των πλευρών βρίσκεται υπό πίεση. Ελλείψει ηγεσίας των ΗΠΑ και κατά καιρούς ενόψει της παρεμπόδισης των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της θητείας του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, πολλές πολυμερείς προσπάθειες κατέρρευσαν. Οι αυξημένες εντάσεις και ο στρατηγικός ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας εμπόδισαν επίσης τις προσπάθειες αντιμετώπισης κρίσεων, ακόμη και εκεί όπου τα συμφέροντά τους συγκλίνουν, όπως στο Αφγανιστάν.
Ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποσχέθηκε να υιοθετήσει μια πιο συμβατική προσέγγιση των ΗΠΑ για την πολυμέρεια και τον παγκόσμιο ρόλο της Αμερικής και η κυβέρνησή του ακολούθησε τις προσπάθειες να διορθώσει την πορεία και στα δύο σημεία κατά τη διάρκεια της θητείας του. Αλλά αν αυτό θα είναι αρκετό για να στηρίξει τη διεθνή τάξη μένει να φανεί. Δεν είναι σαφές εάν ο ΠΟΕ θα μπορέσει να επιβληθεί εκ νέου ενόψει του αυξανόμενου οικονομικού εθνικισμού και των προστατευτικών δασμών, για παράδειγμα. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο θα μπορούσε να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην επιδίωξη των κατηγοριών για εγκλήματα πολέμου που προέκυψαν από τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Γάζα, βρίσκεται υπό πίεση από όλες τις πλευρές—συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Άλλοι πολυμερείς φορείς βρίσκονται ανεπαρκώς εξοπλισμένοι για να ασκήσουν οποιαδήποτε επιρροή, καθώς οι παγκόσμιες δυνάμεις ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για τον ανταγωνισμό και όχι για τη συνεργασία. Φόρουμ όπως το G20 σχεδιάστηκαν για να αξιοποιήσουν την οικονομική δύναμη των πλούσιων χωρών γύρω από μια ενιαία απάντηση στις διεθνείς κρίσεις, αλλά δεν υπάρχει λίγη ενότητα αυτή τη στιγμή. Και ενώ η Μόσχα, το Πεκίνο και, όλο και περισσότερο, η Ουάσιγκτον προσπαθούσαν ήδη να ταράξουν το status quo, άλλες χώρες προσπαθούν τώρα επίσης να εκμεταλλευτούν την τρέχουσα περίοδο ροής στις παγκόσμιες σχέσεις για το δικό τους πολιτικό, οικονομικό και στρατηγικό κέρδος.
Το WPR έχει καλύψει τα Ηνωμένα Έθνη και τους πολυμερείς θεσμούς λεπτομερώς και συνεχίζει να εξετάζει βασικά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον τους. Θα συνεχίσουν τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας που ασκούν βέτο να περιορίζουν τη συμμετοχή του ΟΗΕ σε βασικά γεωπολιτικά σημεία και τι θα σημαίνει αυτό για τη νομιμότητα του θεσμού; Θα αναιρεθούν τα Ηνωμένα Έθνη και οι εξειδικευμένες υπηρεσίες του λόγω των επαπειλούμενων περικοπών χρηματοδότησης; Θα μπορέσει ο κόσμος να διαμορφώσει μια πολυμερή προσέγγιση σε πιεστικές προκλήσεις και κρίσεις, όπως οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης και η κλιματική αλλαγή; Παρακάτω είναι μερικά από τα κυριότερα σημεία της κάλυψης του WPR.
Σημείωση του συντάκτη: Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά τον Ιούνιο του 2019 και ενημερώνεται τακτικά.