Μια πρόσφατη δήλωση που εκδόθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών του Πακιστάν υπογράμμισε το γεγονός ότι το Πακιστάν είναι απίθανο να ξαναρχίσει το διμερές εμπόριο με την Ινδία. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Πακιστάν, Mumtaz Zahra Baloch, δήλωσε στις 16 Αυγούστου 2024: «Η κατάσταση παραμένει άθικτη και σε αυτό το σημείο δεν υπάρχουν διμερείς συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών σε σχέση με το διμερές εμπόριο μεταξύ Πακιστάν και Ινδίας».
Από την αναστολή του εμπορίου από το Ισλαμαμπάντ μεταξύ της χερσαίας διέλευσης Wagah (Πακιστάν) – Attari (Ινδία) τον Αύγουστο του 2019 (αφού το Νέο Δελχί ακύρωσε το άρθρο 370 στο Τζαμού και Κασμίρ) υπήρξαν επανειλημμένες εκκλήσεις για επανέναρξη του διμερούς εμπορίου μέσω Wagah- Ο Attari από πολλά μέλη της επιχειρηματικής κοινότητας στο Πακιστάν και από την ινδική πλευρά στην πολιτεία Παντζάμπ από διάφορες πλευρές – πολιτική τάξη, επιχειρηματικά λόμπι και αγροτική κοινότητα.
Η οικονομία του Panjab (Ινδία) – ειδικά ο τριτογενής τομέας της συνοριακής ζώνης του κράτους έχει επηρεαστεί σοβαρά, από τη διακοπή του εμπορίου, όπως προέκυψε από την έρευνα . Θα ήταν σκόπιμο να επισημανθεί ότι το διμερές εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών, μέσω της χερσαίας διέλευσης Wagah-Attari, ήταν κάτω από το συνολικό δυναμικό (το διμερές εμπόριο μέσω αυτής της εμπορικής οδού κυμαινόταν από 2 δισεκατομμύρια δολάρια έως 3 δισεκατομμύρια δολάρια. Έκθεση της παγκόσμιας τράπεζας του 2018 με τίτλο Το «Glass Half Full: Promise of Regional Trade in South Asia» υπολογίζεται σε 37 δισεκατομμύρια δολάρια).
Σημαντικές εξελίξεις το 2019 και επιπτώσεις στη συνοριακή ζώνη του Παντζάμπ
Ενώ το διμερές εμπόριο μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, μέσω της χερσαίας διασταύρωσης είχε επηρεαστεί μετά την επιβολή δασμών 200% σε πακιστανικά προϊόντα από την Ινδία – στον απόηχο της τρομοκρατικής επίθεσης στην Pulwama τον Φεβρουάριο του 2019 – οι εμπορικοί δεσμοί διακόπηκαν εντελώς από το Πακιστάν τον Αύγουστο 2019, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Αυτή η απόφαση ήταν ένα σωματικό πλήγμα για τη συνοριακή ζώνη του Παντζάμπ (Ινδία) όπως αναφέρθηκε προηγουμένως – ειδικά για τον τριτογενή τομέα (σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύθηκε το 2020, εκτιμάται ότι 9.000 οικογένειες έχουν επηρεαστεί από τη διακοπή του εμπορίου ). Αυτό το θέμα επισημάνθηκε κατά την προεκλογική εκστρατεία Lok Sabha και τα μέλη του κοινοβουλίου (βουλευτής) από το Panjab — που ανήκουν στο Shiromani Akali Dal (SAD), το Aam Aadmi Party (AAP) και το Ινδικό Εθνικό Κογκρέσο (INC) έθεσαν το αίτημα για επανέναρξη της Ινδίας -Διμερές εμπόριο Πακιστάν μέσω της χερσαίας διάβασης Wagah-Attari.
Προσπάθειες για την επανέναρξη του εμπορίου
Το 2021, ο τότε πρωθυπουργός του Πακιστάν Imran Khan είχε δώσει το πράσινο φως για την επανέναρξη του εμπορίου, σε βασικά προϊόντα ( ζάχαρη και βαμβάκι) , αλλά μετά από αντίθεση από μέλη του υπουργικού συμβουλίου του, η απόφαση ανατράπηκε. Υπήρχαν δύο άλλες ευκαιρίες για επανέναρξη του εμπορίου. πρώτος ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας. Το Πακιστάν, που νωρίτερα εισήγαγε σιτάρι από την Ουκρανία, άρχισε να αγοράζει το ίδιο από τη Ρωσία σε πολύ υψηλότερη τιμή. Οι εισαγωγές σιταριού του Πακιστάν από τη Ρωσία το 2023, ήταν περίπου 1,6 εκατομμύρια τόνοι και εκτιμήθηκαν σε 568,3 εκατομμύρια δολάρια . Το Ισλαμαμπάντ θα μπορούσε να είχε εισαγάγει το ίδιο με πολύ χαμηλότερο κόστος από την Ινδία, αν οι σχέσεις ήταν λιγότερο τεταμένες. Τον Αύγουστο του 2022, αφού το Πακιστάν γνώρισε άνευ προηγουμένου πλημμύρες και η οικονομία του δέχτηκε σοβαρό πλήγμα, το Νέο Δελχί κατέστησε σαφές ότι ήταν πρόθυμο να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια στο Πακιστάν, αλλά η εξομάλυνση του εμπορίου δεν βρισκόταν στο προσκήνιο.
Η τρέχουσα απαλλαγή του Πακιστανικού Μουσουλμανικού Συνδέσμου-Nawaz (PML-N), στο Ισλαμαμπάντ, υπό την ηγεσία του Shehbaz Sharif (ο οποίος υπηρετεί ως Πρωθυπουργός για δεύτερη φορά από τον Μάρτιο του 2024), έχει δώσει επίσης πολλά μηνύματα, ότι σκέφτεται την επανέναρξη του εμπορίου (αρκετά μέλη της επιχειρηματικής κοινότητας του Πακιστάν πίεσαν για το ίδιο, υποστηρίζοντας ότι το έμμεσο εμπόριο μέσω ΗΑΕ και Σιγκαπούρης είναι πολύ ακριβό και μια υλικοτεχνική νυχτερινή φορά) αλλά η δήλωση του υπουργείου Εξωτερικών του Πακιστάν φαίνεται πολύ απίθανο να προχωρήσει πραγματικά το Ισλαμαμπάντ με επαναλειτουργία. Παραδοσιακά, το PML-N ήταν υπέρ του εμπορίου με την Ινδία, με τον Ναουάζ Σαρίφ —πρώην πρωθυπουργό του Πακιστάν και νυν Πρόεδρο του κόμματος— να είναι ένας ισχυρός θιασώτης των ισχυρών οικονομικών δεσμών με την Ινδία, αλλά η τρέχουσα απαλλαγή δεν έχει το πολιτικό κεφάλαιο για να ξαναρχίσει δένει από τώρα και δεν θα ήθελα να αναστατώσω πάρα πολλά φτερά.
Ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Modi, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών, S Jaishankar, έχουν επανειλημμένα υποστηρίξει ότι το εμπόριο και η τρομοκρατία δεν μπορούν να συνδυαστούν, αν και τον Φεβρουάριο του 2024 , ενώ μιλώντας στο κοινοβούλιο ο τότε υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας της Ινδίας Anupriya Patel τόνισε το σημείο που Το Ισλαμαμπάντ είχε αναστείλει τις εμπορικές σχέσεις με την Ινδία.
Πρέπει να ληφθούν υπόψη μερικά σημεία.
Πρώτον, ενώ υπάρχει μια πολιτική διάσταση στη διακοπή του εμπορίου, υπάρχει μια ισχυρή οικονομική διάσταση. Το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών γίνεται μέσω του Ντουμπάι και της Σιγκαπούρης, και αυτό ωφελεί ορισμένα λόμπι. Επίσης, ενώ λογικά το εμπόριο μέσω της χερσαίας διασταύρωσης Wagah-Attari θα ήταν ωφέλιμο για το Πακιστάν –καθώς οι καταναλωτές μπορούν να αγοράσουν εμπορεύματα σε φθηνότερες τιμές– υπάρχουν λόμπι στο Πακιστάν που ποικίλλουν ως προς το άνοιγμα – λόγω σημαντικών μη δασμολογικών φραγμών στο Πακιστάν εμπορεύματα. Είναι σημαντικό να μην βλέπουμε την έλλειψη εμπορίου μέσω Wagah-Attari από μια μοναδική οπτική γωνία είτε γεωπολιτικής είτε εσωτερικής πολιτικής ή οικονομίας. Όλες οι διαστάσεις πρέπει να εξεταστούν.
Δεύτερον, ενώ η επανέναρξη του διμερούς εμπορίου είναι σημαντική για το κράτος του Παντζάμπ (Ινδία) γενικά και για τη ζώνη των συνόρων ειδικότερα, οι πολιτικοί και ακόμη και οι επιστήμονες συχνά διαφωνούν με την επανέναρξη του εμπορίου με πρόσβαση στην Κεντρική Ασία. Αυτό είναι ένα ξεχωριστό θέμα για το οποίο χρειάζεται ξεχωριστή συμφωνία. Επί του παρόντος, τα εμπορεύματα από το Αφγανιστάν μπορούν να εισέλθουν στην Ινδία μέσω Wagah, αλλά όχι το αντίστροφο. Το 2016, το Αφγανιστάν είχε θέσει το ζήτημα του εμπορίου με την Ινδία, μέσω Wagah, αλλά το Ισλαμαμπάντ είχε αρνηθεί. Θα ήταν σκόπιμο να επισημανθεί ότι η Ινδία έστειλε μια παρτίδα σίτου στο Αφγανιστάν μέσω Wagah το 2022 .
Τρίτον, έχει υποστηριχθεί ότι, δεδομένων όλων των περιορισμών, η επανέναρξη του εμπορίου μέσω της Wagah-Attari θα πρέπει να γίνει με σταδιακό τρόπο σε συγκεκριμένους τομείς με έμφαση σε συγκεκριμένους τομείς που είναι win-win και για τις δύο πλευρές.
Συμπερασματικά, η επανέναρξη του διμερούς εμπορίου δεν θα ωφελήσει μόνο το Panjab (Ινδία), αλλά ολόκληρη τη Βόρεια Ινδία και τον Πακιστανό καταναλωτή, είναι σημαντικό να προχωρήσουμε πέρα από τη ρητορική και το παιχνίδι κατηγοριών και να βρούμε ευφάνταστους τρόπους μέσω του οποίου το εμπόριο μέσω του Wagah -Η χερσαία διάβαση στο Attari μπορεί να επαναληφθεί.
Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.
Ο Tridivesh Singh Maini είναι αναλυτής με έδρα το Νέο Δελχί και ενδιαφέρεται για τις συνδέσεις Punjab-Punjab καθώς και για τις Μελέτες Διαμερισμού. Ο Maini συνέγραψε το «Humanity Amidst Insanity: Hope Under and After the Indo-Pak Partition» (Νέο Δελχί: UBSPD, 2008) με τους Tahir Malik και Ali Farooq Malik. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο [email protected] .