Ο Πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Κισίντα Φούμιο εξέφρασε μια έκρηξη σεβασμού και εκτίμησης στην Ουάσιγκτον αυτή την εβδομάδα. Τον υποδέχτηκε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σε ένα κρατικό δείπνο στον Λευκό Οίκο. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν πλήθος διασημοτήτων, όπως ο Ρόμπερτ ντε Νίρο, καθώς και κορυφαία στελέχη του αμερικανικού στρατού και οι αρχιτέκτονες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην Ασία.

Αυτό προκάλεσε αισιόδοξη κάλυψη σε ιστότοπους των ΗΠΑ, με συνοδευτικές φωτογραφίες του πρωθυπουργού με σμόκιν.

Ήταν μια έντονη αντίθεση με την πολύ πιο ζοφερή κάλυψη του Τύπου που λαμβάνει ο Kishida στην Ιαπωνία.

Σε γενικές γραμμές, τα μέσα ενημέρωσης στο εσωτερικό φαίνεται να αποφάσισαν ότι ο Kishida βρίσκεται στα τελευταία του πόδια, παλεύοντας να συνέλθει από ένα σκάνδαλο συγκέντρωσης κεφαλαίων που οδήγησε πολλά ανώτερα στελέχη της κυβέρνησής του σε παραίτηση.

Ωστόσο, στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Kishida έχει ακόμα την ευκαιρία να φανεί ως ήρωας.

«Είναι ειλικρινά αδιανόητο ότι οποιοσδήποτε άλλος ηγέτης εκτός από τον Φούμιο Κισίντα θα μπορούσε να έχει οδηγήσει τη συμμαχία σε αυτό το επίπεδο», δήλωσε ένας ανώτερος αξιωματούχος από την κυβέρνηση Μπάιντεν. «Αυτό που έχει κάνει στο πλαίσιο ΗΠΑ-Ιαπωνίας δεν είναι τίποτα λιγότερο από αξιοσημείωτο. Το έχει εκσυγχρονίσει και μας έβαλε σε ένα μονοπάτι για ακόμη μεγαλύτερα πράγματα».

Ο Κισίντα είναι ένθερμος υποστηρικτής της στρατηγικής του Μπάιντεν για την Ασία. Όταν οι ηγέτες συναντήθηκαν αυτήν την εβδομάδα, χρησιμοποίησαν παρόμοιες φράσεις σχετικά με τη διασφάλιση ενός ανοιχτού και ασφαλούς Ινδο-Ειρηνικού και τη διατήρηση μιας διεθνούς τάξης βασισμένης στο κράτος δικαίου.

«Είμαστε ο παγκόσμιος εταίρος σας σήμερα και θα είμαστε ο παγκόσμιος εταίρος σας τα επόμενα χρόνια», είπε ο Kishida στο Κογκρέσο σε μια ομιλία που εκφωνήθηκε στα αγγλικά στις 11 Απριλίου. Ήταν γεμάτος επαίνους για την αμερικανική δημοκρατία. Αυτό έλαβε χειροκροτήματα από τους υποστηρικτές τόσο του Τζο Μπάιντεν όσο και του Ντόναλντ Τραμπ, οι οποίοι αντιμετωπίζουν μια ρεβάνς τον Νοέμβριο για την προεδρία. Τα τηλεοπτικά δίκτυα έδωσαν αρκετή προσοχή στον Kishida.

Στην εξουσία, ο Τραμπ πίεσε τους συμμάχους των ΗΠΑ να «μοιράσουν το βάρος» της ασφάλειάς τους δεσμευόμενοι για υψηλά επίπεδα αμυντικής ταχύτητας. Από τότε που ο Kishida έγινε πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, η Diet στο Τόκιο συμφώνησε να διπλασιάσει τον αμυντικό προϋπολογισμό της στο 2% του ΑΕΠ. Η Ιαπωνία πρόκειται να γίνει η τρίτη μεγαλύτερη στρατιωτική δαπάνη στον κόσμο.

Η Ιαπωνία έχει επίσης αποκτήσει ικανότητα αντεπίθεσης, πράγμα που σημαίνει ότι οι Δυνάμεις Αυτοάμυνας της θα μπορούσαν – θεωρητικά – να εκτοξεύσουν πυραύλους σε στόχους στη Βόρεια Κορέα ή την Κίνα ενόψει μιας επικείμενης επίθεσης.

Η Kishida έχει κάνει συχνά έναν παραλληλισμό μεταξύ των απειλών για την ασφάλεια της Ιαπωνίας και της εισβολής στην Ουκρανία.

Στην ομιλία του στο Κογκρέσο είπε: «Ο απρόκλητος, άδικος και βάναυσος επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει εισέλθει στον τρίτο χρόνο του. Η Ρωσία συνεχίζει να απειλεί με τη χρήση πυρηνικών όπλων, γεγονός που έχει συμβάλει στην παγκόσμια ανησυχία ότι μια ακόμη καταστροφή από τη χρήση πυρηνικών όπλων είναι μια πραγματική πιθανότητα».

Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός – ο οποίος κατάγεται από τη Χιροσίμα – είχε στο παρελθόν χρησιμοποιήσει ομιλίες για να «προσπαθήσει να τραβήξει τον κόσμο πίσω από το χείλος της πυρηνικής σύγκρουσης», όπως το θέτει.

Αναπόφευκτα, η πυρηνική ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους, Βρετανίας και Γαλλίας, θέτει στην Kishida ένα δίλημμα. Πρέπει τώρα να παλέψει με το ερώτημα εάν η Ιαπωνία θα πρέπει να γίνει μέλος του AUKUS, ενός άτυπου συμφώνου ασφαλείας που περιλαμβάνει την Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες που υπογραμμίζεται από την απόκτηση πυρηνικών υποβρυχίων από την Αυστραλία.

Οι υπουργοί Άμυνας των τριών χωρών της AUKUS συναντήθηκαν στην Ουάσιγκτον λίγο πριν φτάσει ο Κισίντα στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ. Συζήτησαν για την ενίσχυση της συνεργασίας με την Ιαπωνία. Ωστόσο, σταμάτησαν να λένε ότι η Ιαπωνία πρέπει να ενταχθεί στην ομάδα, επιλέγοντας αντ ‘αυτού να πουν ότι θα «εξερευνήσουν» την ιδέα.

Οι υπουργοί Άμυνας φαίνεται να ετοιμάζονται να προσκαλέσουν την Ιαπωνία να συμμετάσχει στο «Pillar II» του AUKUS, το οποίο εστιάζει στην προηγμένη τεχνολογία, που κυμαίνεται από την τεχνητή νοημοσύνη και τους κβαντικούς υπολογιστές έως τα υπερηχητικά όπλα.

Σύμφωνα με τον Μπάιντεν, η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες «θα αυξήσουν τη διαλειτουργικότητα και τον σχεδιασμό των στρατευμάτων μας». Θα δημιουργήσουν επίσης ένα κοινό δίκτυο αρχιτεκτονικής εναέριων πυραύλων και άμυνας, μαζί με την Αυστραλία.

Η συμφωνία AUKUS βασίζεται στη δέσμευση των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου να παράσχουν στην Αυστραλία προηγμένο εξοπλισμό για πυρηνικά υποβρύχια.

Ο Μπάιντεν τόνισε ότι τα υποβρύχια θα είναι «πυρηνικά, όχι πυρηνικά». Ωστόσο, η Κίνα έχει κατηγορήσει τους δυτικούς συμμάχους ότι καθυστερούν τις προσπάθειες μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Μια καλά τοποθετημένη πηγή ισχυρίζεται ότι αυτό είναι ένα σημείο που τρυπάει τη συνείδηση του Kishida.

«Υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν θα ήταν δυνατό για την Ιαπωνία να γίνει πλήρες μέλος του AUKUS», εξήγησε η πηγή στο The Diplomat. «Οι πολιτικοί δεν θα ανεχτούν μια συμφωνία που σύρει την Ιαπωνία σε μια αμυντική συμφωνία που περιλαμβάνει πυρηνικά υποβρύχια. Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι υπονομεύει τη διεθνή συνθήκη μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων, της οποίας η Ιαπωνία είναι δεσμευμένο μέλος. Για παράδειγμα, πώς θα μπορούσε η Ιαπωνία να εκφράσει την αποδοκιμασία μιας πυρηνικής συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας και Βόρειας Κορέας, εάν το Τόκιο έχει συνάψει πυρηνική συμφωνία με την Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και την Καμπέρα;».

«Επιπλέον», πρόσθεσε η πηγή, «ένα τέτοιο βήμα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια προκλητική ενέργεια προς την Κίνα, η οποία θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο κλιμάκωσης».

Οι συναντήσεις της Ουάσιγκτον ήταν επίσης μια ευκαιρία για την κυβέρνηση Μπάιντεν να ενισχύσει τις σχέσεις με μια άλλη φίλη ασιατική χώρα: τις Φιλιππίνες. Μια τριμερής σύνοδος κορυφής στην οποία συμμετείχαν ο Κισίντα, ο Μπάιντεν και ο Πρόεδρος των Φιλιππίνων Φέρντιναντ Μάρκος Τζούνιορ πραγματοποιήθηκε την ίδια ημέρα με την ομιλία του Κισίντα στο Κογκρέσο.

Από αριστερά: Πρόεδρος Ferdinand Marcos των Φιλιππίνων, Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και Πρωθυπουργός Kishida Fumio της Ιαπωνίας στο Blue Room πριν από την τριμερή συνάντησή τους στο East Room του Λευκού Οίκου, 11 Απριλίου 2024. Επίσημη φωτογραφία του Λευκού Οίκου Σουλτς.

Ο Μάρκος είπε στους δημοσιογράφους ότι τα έθνη δεσμεύονται από ένα κοινό όραμα.

Ανακοινώθηκε ότι ακτοφυλακές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία και τις Φιλιππίνες θα πραγματοποιήσουν κοινές περιπολίες αργότερα φέτος. Η Ιαπωνία θα προμηθεύσει επίσης εξοπλισμό στην ακτοφυλακή των Φιλιππίνων για να τη βοηθήσει να παρακολουθεί τη δραστηριότητα των κινεζικών πλοίων.

Ο ναύαρχος John Aquilino, επικεφαλής της Διοίκησης Ινδο-Ειρηνικού των ΗΠΑ, δήλωσε ότι ανησυχεί «πολύ, πολύ» για τις «επικίνδυνες και παράνομες» κινεζικές ενέργειες γύρω από τη Sierra Madre, ένα σκουριασμένο σκάφος που βρίσκεται σε ένα κοπάδι εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης του οι Φιλιππίνες.

Σύμφωνα με τους Financial Times, πλοία της κινεζικής ακτοφυλακής έχουν χρησιμοποιήσει κανόνια νερού και άλλα επιθετικά μέτρα για να εμποδίσουν τις Φιλιππίνες να ανεφοδιάζουν πεζοναύτες που σταθμεύουν στη Sierra Madre.

Η Μανίλα προσάραξε το σκάφος το 1999 για να ενισχύσει την αξίωσή της στον αμφισβητούμενο ύφαλο και στέλνει τακτικά σκάφη για να ανεφοδιάσουν τους πεζοναύτες που σταθμεύουν εκεί. Η Κίνα έχει κατηγορήσει τις Φιλιππίνες ότι φέρνουν οικοδομικά υλικά για να ενισχύσουν το πλοίο.

Ο Ρόρι Γκριν, οικονομολόγος της Κίνας στο GlobalData TS Lombard, είπε ότι αυτό το ζήτημα μπορεί να εκραγεί σε σημαντικό σημείο ανάφλεξης.

«Είναι μια δοκιμή της δέσμευσης της Αμερικής στην περιοχή», είπε.

Κατά τη διάρκεια της τριμερούς συνάντησης στην Ουάσιγκτον, ο Μπάιντεν διαβεβαίωσε τους δύο επισκεπτόμενους Ασιάτες ηγέτες ότι η δέσμευση της Αμερικής στα έθνη τους είναι «σιδηρά» και πρόσθεσε ότι μια επίθεση σε πλοία των Φιλιππίνων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας θα επικαλεστεί την αμυντική συνθήκη Φιλιππίνων-ΗΠΑ.

Πέρα από τα θέματα ασφάλειας, ο Γκριν σημείωσε τα πιθανά πλεονεκτήματα για τις Φιλιππίνες από στενότερους δεσμούς με δύο χώρες που έχουν πολύ μεγαλύτερες οικονομίες.

«Αυτό με εντυπωσιάζει ως μέρος ενός σχεδίου για να προσπαθήσω να αντιμετωπίσω το οικονομικό βάρος της Κίνας στην περιοχή», είπε ο Γκριν στο The Diplomat. «Η Κίνα τα πήγε πολύ καλά στην παροχή χρηματοδότησης και τεχνογνωσίας ως πάροχος υποδομής και προσφέροντας μια αγορά σε εξαγωγείς από άλλες χώρες. Δεν πρόκειται για τομείς στους οποίους η Αμερική τα πήγε ιδιαίτερα καλά, αν και κατά μία έννοια, οι ΗΠΑ πολεμούν τη γεωγραφία».

Ο Γκριν συνέχισε: «Η Κίνα είναι μακράν η μεγαλύτερη περιφερειακή οικονομία στην Ασία-Ειρηνικό και ο παράγοντας εγγύτητας έχει σίγουρα σημασία. Ωστόσο, η τοποθέτηση του οικονομικού βάρους της Ιαπωνίας στην αμερικανική πλευρά βοηθά στην αντιμετώπιση της ισορροπίας. Αυτό μπορεί κάλλιστα να απευθύνεται όχι μόνο στις Φιλιππίνες αλλά και σε άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας που αναρωτιούνται πώς θα πρέπει να τοποθετηθούν όσον αφορά τον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Κίνας».

Η επόμενη συνάντηση με τον Μπάιντεν και τον Κισίντα έχει προγραμματιστεί για τον Ιούλιο. Θα πραγματοποιηθεί στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον. Ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας Yoon Suk-yeol – με τον οποίο ο Biden και ο Kishida συναντήθηκαν σε μια άλλη ιστορική τριμερή τον Αύγουστο – έχει επίσης προσκληθεί.

source