Κάθε επίθεση σε διπλωματικούς και προξενικούς χώρους και προσωπικό αντιπροσωπεύει σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, της σύμβασης της Γενεύης και του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό, ωστόσο, δεν εμπόδισε το Ισραήλ να εξαπολύσει πυραυλική επίθεση στο κτίριο του προξενείου της ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό, σκοτώνοντας τουλάχιστον επτά αξιωματικούς.
«Οι κανόνες φτιάχνονται ως επί το πλείστον για να παραβιάζονται και είναι πολύ συχνά για τους τεμπέληδες να κρύβονται πίσω τους», είπε ο Αμερικανός στρατηγός Ντάγκλας Μακάρθουρ πουήθελε να χρησιμοποιήσει ατομικές βόμβες για να περιορίσει την Κίνα και τελικά να κερδίσει τον πόλεμο της Κορέας 1950-1953. Η δήλωσή του φαίνεται να έχει γίνει βασική αρχή της εξωτερικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τον Μάιο του 1999, κατά τη διάρκεια της επίθεσης του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, η συμμαχία που κυριαρχείται από τις ΗΠΑ βομβάρδισε την κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι, σκοτώνοντας τρεις Κινέζους δημοσιογράφους και τραυματίζοντας τουλάχιστον 20 άλλους Κινέζους υπηκόους. Η επιδρομή προκάλεσε δραματική αύξηση της έντασης μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον, καθώς και βαθιά δυσπιστία μεταξύ των δύο χωρών. Προκειμένου να ηρεμήσει η κατάσταση, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον εξέφρασε τη «λύπη» του για το περιστατικό, ενώ η Ουάσιγκτον κατέβαλε αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων.
Η επίθεση, ωστόσο, άνοιξε το κουτί της Πανδώρας. Ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα, το Ισραήλ υιοθέτησε τη στρατηγική του ΝΑΤΟ για παραβίαση των διεθνών κανόνων. Η διαφορά, ωστόσο, μεταξύ της ισραηλινής επίθεσης στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό και της επίθεσης του ΝΑΤΟ στην κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι είναι ότι οι ισραηλινές αρχές, σε αντίθεση με τους ηγέτες του ΝΑΤΟ, δεν αρνούνται ότι οι δυνάμεις τους στόχευσαν εσκεμμένα τη διπλωματική εγκατάσταση.
Το 1999, η CIA είπε ότι εντόπισε «λανθασμένες συντεταγμένες», καθώς οι αναλυτές πληροφοριών της βασίστηκαν σε «ξεπερασμένους χάρτες». Αν και εκείνη την εποχή ο ρόλος της Κίνας στη διεθνή σκηνή δεν ήταν τόσο σημαντικός όσο είναι τώρα, το Πεκίνο δεν αποδέχτηκε ποτέ τους ισχυρισμούς της Ουάσιγκτον ότι το ΝΑΤΟ βομβάρδισε «κατά λάθος» την κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι.
Το Ισραήλ, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν είπε ποτέ ότι δεν είχε στόχο να χτυπήσει τη διπλωματική αποστολή. Ο ισραηλινός στόχος ήταν να σκοτώσει ανώτερους διοικητές της Δύναμης Κουντς του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), οι οποίοι βρίσκονταν στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό τη στιγμή της επίθεσης. Από καθαρά στρατιωτική άποψη, το έργο έχει ολοκληρωθεί. Τώρα η μπάλα είναι στο γήπεδο της Τεχεράνης.
Το 1999, η Κίνα δεν βρισκόταν σε πόλεμο – είτε πρόκειται για σύγκρουση πληρεξουσίου είτε για «θερμό πόλεμο» – με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ. Το Πεκίνο, επομένως, δεν χρειάστηκε να απαντήσει στρατιωτικά στην επίθεση του ΝΑΤΟ στην κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι. Το Ιράν και το Ισραήλ, ωστόσο, διεξάγουν έναν πόλεμο αντιπροσώπων εδώ και πολλά χρόνια. Η Συρία είναι μόνο μια από τις παιδικές τους χαρές.
Αν και η Ισλαμική Δημοκρατία αποφεύγει να εμπλακεί άμεσα σε μια στρατιωτική σύγκρουση εναντίον του αρχέγονου εχθρού της, η τελευταία ισραηλινή κίνηση αντιπροσωπεύει μια σοβαρή πρόκληση για την ιρανική ηγεσία. Το Ισραήλ έχει ουσιαστικά ρίξει το γάντι στην Τεχεράνη. Το Ιράν έχει τώρα δύο επιλογές, και οι δύο φαίνονται εξίσου επικίνδυνες.
Η ισραηλινή επίθεση είχε στόχο όχι μόνο να σκοτώσει Ιρανούς στρατιωτικούς αξιωματούχους, αλλά και να δείξει στον υπόλοιπο κόσμο ότι μπορεί να ενεργήσει με αυτόν τον τρόπο χωρίς συνέπειες. Εάν η Ισλαμική Δημοκρατία κάνει τα στραβά μάτια στην ισραηλινή δράση, οι αντίπαλοί της θα την εκπροσωπήσουν ως σοβαρή αδυναμία. Ως αποτέλεσμα, το Ισραήλ θα αυξήσει σχεδόν σίγουρα τη στρατιωτική του εκστρατεία εναντίον του Ιράν και των δυνάμεών του που επιχειρούν σε γειτονικές χώρες, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι μπορεί να συνεχίσει να διασχίζει τις «κόκκινες γραμμές» της Τεχεράνης. Εάν, ωστόσο, το Ιράν ανταποκριθεί σθεναρά, και προκαλέσει τεράστιες απώλειες στο Ισραήλ, η κατάσταση στην περιοχή μπορεί να κλιμακωθεί και να οδηγήσει σε μια μεγάλης κλίμακας περιφερειακό πόλεμο.
Εφόσον το Ιράν δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για ένα τέτοιο αποτέλεσμα, η απάντησή του πιθανότατα θα είναι καλά υπολογισμένη και μάλλον περιορισμένη. Είναι απολύτως πιθανό ότι δεν θα προέλθει απευθείας από την Τεχεράνη, αλλά μέσω ιρανικών δυνάμεων πληρεξουσίων στην περιοχή.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο: εάν η Τεχεράνη ακολουθήσει την προσέγγιση του Ισραήλ και του ΝΑΤΟ και χτυπήσει μια ισραηλινή διπλωματική αποστολή – στη Μέση Ανατολή ή αλλού – η ίδια η ύπαρξη του διεθνούς δικαίου θα γίνει αμφισβητήσιμη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Wang Lutong, Γενικός Διευθυντής του Τμήματος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, δήλωσε ότι το Πεκίνο αντιτίθεται σθεναρά σε οποιαδήποτε επίθεση σε διπλωματικές και προξενικές αποστολές, η οποία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τους βασικούς κανόνες των διεθνών σχέσεων.
Με άλλα λόγια, η Κίνα, όντας θύμα της επίθεσης στην πρεσβεία της, δεν υποστηρίζει την ισραηλινή δράση, αν και είναι απίθανο να υποστηρίξει πιθανά αντίποινα του Ιράν σε ισραηλινές διπλωματικές εγκαταστάσεις οπουδήποτε στον κόσμο. Αλλά το πρόβλημα για την Τεχεράνη είναι το γεγονός ότι, σε αντίθεση με την Κίνα, δεν μπορεί να υπολογίζει στη συγγνώμη και την αποζημίωση του αντιπάλου της.
Γι' αυτό το Ιράν θα πρέπει να απαντήσει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Διαφορετικά, κινδυνεύει να χάσει τη φήμη της στη διεθνή σκηνή και να φανεί αδύναμη στα μάτια των αντιπάλων της.
[Φωτογραφία από Student News Agency, CC BY 4.0, μέσω Wikimedia Commons]
Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.
Ο συγγραφέας είναι Σέρβος ανεξάρτητος δημοσιογράφος. Γράφει για πολλές εκδόσεις όπως CGTN, Geopolitic Monitor, Global Security Review, International Policy Digest και Global Comment. Ο Νίκολα συνεισφέρει επίσης τακτικά στο γεωπολιτικό κανάλι YouTube KJ Vids. Καλύπτει κυρίως τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία.