Το Ινδικό Κοινοβούλιο, τροποποιώντας τον Νόμο περί Ιθαγένειας του 1955, είχε επικυρώσει τον Νόμο Τροποποίησης Ιθαγένειας (CAA) στις 11 Δεκεμβρίου 2019. Η τροπολογία διευκόλυνε τη χορήγηση ινδικής υπηκοότητας σε θρησκευτικές μειονότητες όπως Ινδουιστές, Σιχ, Βουδιστές, Τζαϊν, Πάρσι, και Χριστιανοί που είχαν εγκαταλείψει τις γειτονικές μουσουλμανικές χώρες του Πακιστάν, του Μπαγκλαντές και του Αφγανιστάν λόγω θρησκευτικής δίωξης ή απειλής δίωξης πριν από τον Δεκέμβριο του 2014. Η ψήφιση της CAA ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών στην Ινδία που οδήγησε σε θρησκευτική βία ζωές και τραυματίζοντας ανθρώπους. Αν και η εφαρμογή ενός νόμου εξαρτάται από την κοινοποίηση σχετικών κανόνων, δεν εκδόθηκαν κανόνες αμέσως μετά την ψήφιση του νόμου περί τροποποίησης της ιθαγένειας. Ωστόσο, μετά από διάστημα περίπου τεσσάρων ετών, στις 11 Μαρτίου 2024, το Υπουργείο Εσωτερικών της Ινδίας εξέδωσε τους Κανόνες Τροποποίησης Ιθαγένειας 2024 (CAR).

Η Ινδία είναι μια περιφερειακή και διεθνής δύναμη και βασικός παράγοντας στη Νότια Ασία. Ως η μεγαλύτερη δημοκρατία στον κόσμο, πατρίδα μιας ακμάζουσας οικονομίας και ενός πλούτου πολιτιστικών παραδόσεων, η Ινδία βοηθά στη διατήρηση της ειρήνης στις γειτονικές της χώρες. Είναι βασικός παράγοντας για τη στρατηγική του θέση και τον ισχυρό στρατό του. Το γεγονός ότι η Ινδία επιδιώκει ενεργά διμερείς σχέσεις και συμμετέχει σε περιφερειακά φόρουμ δείχνει ότι είναι σοβαρή για την προώθηση της συνεργασίας και της προόδου στη Νότια Ασία. Με τη σημαντική διπλωματική και οικονομική επιρροή της, η Ινδία όχι μόνο επηρεάζει περιφερειακά ζητήματα, αλλά προωθεί επίσης την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ευημερία σε ολόκληρη τη Νότια Ασία. Ενώ αυτό συμβαίνει, η τροποποίηση του νόμου περί ιθαγένειας του 1955 μπορεί να τροφοδοτήσει το αντι-ινδικό αίσθημα στις χώρες της Νότιας Ασίας. Οι λόγοι αναφέρονται παρακάτω.

Πρώτον, όσοι είναι κατά της CAA επισημαίνουν ότι χορηγεί υπηκοότητα ανάλογα με τη θρησκευτική πεποίθηση, η οποία, όπως λένε, είναι προκατειλημμένη κατά των μουσουλμάνων και αντίκειται στους κοσμικούς κανόνες της Ινδίας. Ορισμένες χώρες της Νότιας Ασίας και κοινωνικές ομάδες, ειδικά εκείνες με μουσουλμανική πλειοψηφία, έχουν ταχθεί κατά αυτής της αντίληψης. Δεύτερον, τα γειτονικά έθνη είναι κατανοητό ότι ανησυχούν για την ΥΠΑ και για το τι θα μπορούσε να σημαίνει για την περιφερειακή σταθερότητα και τη δυναμική της διασυνοριακής μετανάστευσης. Ορισμένοι ανησυχούν ότι η ΥΠΑ θα αλλάξει το περιφερειακό πολιτικό και κοινωνικό κλίμα καθώς και τις διμερείς σχέσεις. Τρίτον, οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί στη Νότια Ασία μπορεί να αισθάνονται ήδη αποξενωμένοι και αποστερημένοι λόγω των μεροληπτικών πολιτικών της CAA και της περιθωριοποίησης των μουσουλμάνων. Αυτό έχει τη δυνατότητα να ενθαρρύνει τη ριζοσπαστικοποίηση και τον εξτρεμισμό, ο οποίος με τη σειρά του θα μπορούσε να ενισχύσει το αντι-ινδικό αίσθημα και την αστάθεια στην περιοχή.

Τέταρτον, το αντι-ινδικό αίσθημα έχει αυξηθεί στην περιοχή και ο νόμος για την τροποποίηση της ιθαγένειας (CAA) έχει γίνει θέμα διχασμού. Αυτή η άποψη, η οποία έχει τις ρίζες της σε μακροχρόνιες εχθρότητες και θρησκευτικές συγκρούσεις, έχει ενταθεί από την επίμαχη ΥΠΑ. Υπάρχουν αρκετοί ιστορικοί, πολιτικοί και κοινωνικοοικονομικοί λόγοι που συνέβαλαν στην αντι-ινδική προκατάληψη που η Νότια Ασία είχε να αντιμετωπίσει από καιρό. Πολύ περισσότερος λόγος να νιώθουμε έτσι τώρα που η ΥΠΑ είναι σε ισχύ. Πολλοί πιστεύουν ότι το καταστατικό εισάγει διακρίσεις επειδή δεν χορηγεί ινδική υπηκοότητα σε μουσουλμάνους ή άλλα μέλη θρησκευτικών μειονοτήτων από γειτονικά έθνη. Πολλοί θεωρούν αυτή την προκατειλημμένη προσέγγιση ως αντίθετη προς τις κοσμικές αρχές της Ινδίας και ως ένα βήμα προς τις διακρίσεις.

Πέμπτον, η στόχευση από την CAA σε συγκεκριμένες θρησκευτικές κοινότητες έχει τείνει περαιτέρω τους δεσμούς μεταξύ της Ινδίας και των γειτονικών της χωρών. Τεντώνοντας ακούσια τους διπλωματικούς δεσμούς και πυροδοτώντας εθνικιστικά συναισθήματα σε γειτονικά έθνη, η Ινδία τις κατηγόρησε ότι διώκουν μειονότητες. Έκτον, η προσπάθεια της κυβέρνησης να συμφιλιώσει διαφορετικά συμφέροντα φαίνεται από την έλλειψη συναίνεσης σχετικά με την ΥΠΑ, η οποία αντανακλά βαθιές διαφορές στην ινδική κοινωνία. Οι υποστηρικτές του νόμου τον θεωρούν ως εργαλείο για τη θωράκιση των καταπιεσμένων μειονοτικών ομάδων, ενώ οι επικριτές του τον θεωρούν ως μέσο διάκρισης και περιθωριοποίησης των μουσουλμανικών πληθυσμών. Το κοινό δεν έχει πλέον πίστη στην ικανότητα της κυβέρνησης να προστατεύει τις δημοκρατικές αρχές εξαιτίας αυτής της εσωτερικής διαμάχης. Ακόμη και εντός της Ινδίας, υπήρξε σημαντική αντίσταση στην CAA. Οι επικριτές του νόμου λένε ότι έρχεται σε αντίθεση με τις αξίες που αναφέρονται στο σύνταγμα της Ινδίας και βλάπτει το κοσμικό ίδρυμα της χώρας. Άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα βγήκαν στους δρόμους για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για την απόφαση της κυβέρνησης και τις εκτεταμένες διαμαρτυρίες που ακολούθησαν.

Ινδοί μουσουλμάνοι, κόμματα της αντιπολίτευσης και κοσμικοί ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι της γνώμης ότι η CAA έχει κάνει απολύτως διακρίσεις εναντίον των μουσουλμάνων και θα βλάψει το κοσμικό πνεύμα του συντάγματος της Ινδίας. Ο Γιόγκεντρα Γιαντάβ, ένας εξέχων πολιτικός ακτιβιστής είπε, «Αυτός ο νόμος αφορούσε τη δημιουργία δύο ιθαγενειών στην Ινδία: μη μουσουλμάνους και μουσουλμάνους». Οι επικριτές λένε ότι ο Μόντι προωθεί μια ινδουιστική-εθνικιστική ατζέντα που απειλεί να συρρικνώσει το περιθώριο για τις θρησκευτικές μειονότητες, ιδιαίτερα τους μουσουλμάνους και να μετατρέψει την Ινδία σε ινδουιστικό έθνος. Πολλοί έχουν καταθέσει αγωγές στα δικαστήρια ζητώντας την ακύρωση της νομοθεσίας.

Υπάρχει ευρέως διαδεδομένη εικασία ότι η κεντρική κυβέρνηση βρίσκεται πίσω από την πολιτικά υποκινούμενη χρονική στιγμή της κοινοποίησης της ΥΠΑ, η οποία συμπίπτει με την επερχόμενη προκήρυξη γενικών εκλογών. Αυτό σημαίνει ότι διαφορετικοί άνθρωποι στην περιοχή θα το δουν με διαφορετικό πρίσμα και ότι όλες οι αφηγήσεις θα συμβάλουν στην ανάπτυξη του αντι-ινδικού συναισθήματος. Τέτοιες εσωτερικές διαμάχες αμαυρώνουν τη φήμη της Ινδίας ως κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς και ειρήνης και μπορεί να προκαλέσει ανησυχία στα γειτονικά κράτη της Νότιας Ασίας, τα οποία μπορεί να θεωρούν τα προβλήματα της Ινδίας ως ένδειξη αστάθειας στην περιοχή συνολικά. Ως αποτέλεσμα, οι γείτονες της Νότιας Ασίας μπορεί να δουν την Ινδία με καχυποψία και να χάσουν την πίστη τους στην αφοσίωση της χώρας στην κοινωνική αρμονία και ισότητα ως αποτέλεσμα της CAA και των επιχειρημάτων γύρω από αυτήν.

Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό, η CAA έχει πυροδοτήσει νέες συζητήσεις σχετικά με την ινδική υπηκοότητα, το ανήκειν και την ταυτότητα. Έχει προκαλέσει συζητήσεις σχετικά με τα κατάλληλα πρότυπα για τον καθορισμό των δικαιωμάτων του πολίτη και τα προσόντα για να είσαι πολίτης. Προκαλώντας προϋπάρχουσες εντάσεις, αυτές οι συζητήσεις έδειξαν σε ποιο σημείο οι θρησκευτικές και εθνοτικές ομάδες στην Ινδία βρίσκονται σε αντίθεση μεταξύ τους.

Πηγή έντασης μεταξύ Ινδών και μη Ινδών στην περιοχή είναι η εισαγωγή του νόμου για την τροποποίηση του πολίτη. Οι εντάσεις και η δυσπιστία έχουν αυξηθεί μεταξύ της Ινδίας και των γειτόνων της ως αποτέλεσμα των αμφιλεγόμενων ρητρών της, καθώς και της εσωτερικής διαφωνίας και των μακροχρόνιων καταγγελιών. Είναι κρίσιμο όλα τα μέρη που εμπλέκονται στη συζήτηση για την ΥΠΑ να έχουν γόνιμες συνομιλίες και να επιλύουν τις βαθύτερες αιτίες του αντι-ινδικού αισθήματος στην περιοχή, ενώ η συζήτηση εκτυλίσσεται. Η εύρεση μακροπρόθεσμων λύσεων για την προώθηση της αρμονίας, της σταθερότητας και της αμοιβαίας κατανόησης απαιτεί δημοκρατικές και χωρίς αποκλεισμούς προσεγγίσεις.

[Φωτογραφία από DiplomatTesterMan, μέσω Wikimedia Commons]

Οι απόψεις και οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.

Ο Δρ Ρασίντ Ασκάρι είναι διακεκριμένος ακαδημαϊκός, δίγλωσσος συγγραφέας και πρώην Αντιπρύτανης του Ισλαμικού Πανεπιστημίου του Μπαγκλαντές.