Το ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν μαζικά από την πείνα το 2024 είναι σκάνδαλο. Αλλά το να γίνεται ανεκτή η πείνα ή ακόμη και να χρησιμοποιείται ως πολιτικό όπλο από μια κυβέρνηση, αφήνει κάποιον άφωνο. Η πρόσφατη ιστορία της Αιθιοπίας έχει τουλάχιστον δύο επεισόδια αυτού του είδους: το 1973-1974 (από 50.000 έως 200.000 θανάτους), κατά την οποία η τραγωδία επιτάχυνε την πτώση του αυτοκράτορα Haile Selassie και στη συνέχεια το 1983-1984 (από 300.000 θανάτους σύμφωνα με εκτιμήσεις) όπου ο λιμός χρησιμοποιήθηκε από τον δικτάτορα Μενγκίστου για να δικαιολογήσει τις αναγκαστικές εκτοπίσεις και να καταπνίξει εξεγέρσεις. Η τρομερή κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην περιοχή Tigray (βόρεια της χώρας), όπου οι τοπικές αρχές έχουν κηρύξει κατάσταση πείνας, μια κατάσταση που δεν αναγνωρίζεται από τον πρωθυπουργό της Αιθιοπίας, Abiy Ahmed, δεν μπορεί παρά να θυμίζει αυτά τα απαίσια προηγούμενα.

Οι αναφορές που δημοσιεύει η Le Monde το επιβεβαιώνουν. Εάν ο αποτρόπαιος θανατηφόρος -600.000 νεκροί, σύμφωνα με την Αφρικανική Ένωση- και ο καταστροφικός πόλεμος που εναντιώθηκε, μεταξύ 2020 και 2022, ο ομοσπονδιακός στρατός της Αιθιοπίας στους αντάρτες του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση του Tigray τερματιστεί στρατιωτικά υπέρ του στρατεύματα της Αντίς Αμπέμπα, συνεχίζει με μια τρομερή επισιτιστική κρίση. Εγκαταλελειμμένα αγροκτήματα, νεκρά ζώα, σταματημένες καλλιέργειες: η ξηρασία, μετά οι καταστροφικές βροχές που ακολούθησαν την ένοπλη σύγκρουση, καταδίκασαν περισσότερο από το 90% των έξι εκατομμυρίων Τιγκράιαν σε υποσιτισμό. Ενώ τα Ηνωμένα Έθνη ήταν στα πρόθυρα της αναγνώρισης της κατάστασης του λιμού, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα ανέστειλε τις διανομές τροφίμων μεταξύ Μαρτίου και Δεκεμβρίου 2023 λόγω ενός τεράστιου σκανδάλου υπεξαίρεσης βοήθειας . Στο μεταξύ, η πείνα έχει αρχίσει και οι θάνατοι αυξάνονται.

Η κυβέρνηση του Abiy Ahmed αρνείται αυτή την κατάσταση. Η αναγνώριση της πείνας θα ξυπνούσε τα φαντάσματα του παρελθόντος και θα έρχονταν σε αντίθεση με τον λόγο που παρουσιάζει τη χώρα ως το μελλοντικό καλάθι με σιτηρά της Αφρικής. Όμως οι αρχές στην Αντίς Αμπέμπα κατηγορούνται ότι εγκατέλειψαν τους Τιγκράιαν στην τύχη τους για να γονατίσουν την επαρχία. Πρέπει να ειπωθεί ότι ο κ. Abiy, που χαιρετίστηκε ως φιλελεύθερος μεταρρυθμιστής όταν ανήλθε στην εξουσία το 2018, στο σημείο να του απονεμηθεί το Νόμπελ Ειρήνης το επόμενο έτος, έχει δείξει πάνω απ' όλα την ικανότητά του να τροφοδοτεί τις πολυάριθμες συγκρούσεις που αντιτίθενται στην εθνογλωσσικές κοινότητες αυτής της μωσαϊκής χώρας, στο Tigray, αλλά και στις περιοχές Oromia και Amhara.

Απώλεια ελέγχου εδάφους

Σε αυτό το κράτος των 120 εκατομμυρίων κατοίκων με σημαντικές οικονομικές και ανθρώπινες δυνατότητες, το μοναδικό στην Αφρική που δεν αποικίστηκε ποτέ, ο εκσυγχρονιστής Abiy μεταμορφώθηκε σε αυταρχικό. Οι μεσσιανικές προφορές αυτού του προσηλυτισμού στον Πεντηκοστιανισμό δεν μπορούν πλέον να κρύψουν την πραγματικότητα: την απώλεια του ελέγχου όχι μόνο της επικράτειας που ισχυριζόταν ότι ενοποιούσε, αλλά και της οικονομίας, που διαφθείρεται από τη μαύρη αγορά. Εκτός από τις εθνικιστικές και φιλοπόλεμες ομιλίες, όπως αυτές που απαιτούν πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα, υπάρχει καταστολή εναντίον αντιπάλων και δημοσιογράφων.

Ο λιμός που μαίνεται στο Tigray και η άρνηση γύρω από αυτόν από τον κ. Abiy Ahmed φαίνεται να είναι ένα επιπλέον σύμπτωμα μιας τάσης ενάντια στην οποία η διεθνής κοινότητα πρέπει να κινητοποιηθεί. Στην Αιθιοπία όχι περισσότερο από αλλού, η επανάληψη ιστορικών τραγωδιών δεν είναι αναπόφευκτη. Σε αυτή τη σπουδαία χώρα που χρειάζεται να συμφιλιώσει όλα τα στοιχεία της, δεν μπορεί να οικοδομηθεί διαρκής ειρήνη με την ταπείνωση ενός μέρους του πληθυσμού, ιδίως στρέφοντας τα μάτια μας μακριά από την κραυγαλέα ανθρωπιστική τραγωδία που την χτυπά.