Ωστόσο, η πορεία προς ένα τόσο ελκυστικό ψηφιακό ευρώ αντιμετωπίζει σημαντική αντίσταση από τον τραπεζικό τομέα, ο οποίος βλέπει αυτή τη νέα μορφή χρήματος ως άμεση απειλή για την κεντρική του θέση στο νομισματικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Οι προσεχείς συζητήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι αποφασιστικές. Το αποτέλεσμα είτε θα ανοίξει το δρόμο για ένα ανταγωνιστικό ψηφιακό ευρώ έως το 2026 είτε θα καταπνίξει τις δυνατότητές του.

Διετής εκστρατεία λόμπι

Τα τελευταία δύο χρόνια, οι τράπεζες και οι ομάδες συμφερόντων τους διεξήγαγαν μια εκτεταμένη και εξαιρετικά αποτελεσματική εκστρατεία λόμπι με στόχο την ελαχιστοποίηση του αντίκτυπου του ψηφιακού ευρώ στο επιχειρηματικό τους μοντέλο. Η στρατηγική τους περιλαμβάνει την εξασφάλιση αποκλειστικών συναντήσεων με βασικούς φορείς χάραξης πολιτικής, τη σύνταξη επιστολών στην ΕΚΤ, την πίεση για ένα ψηφιακό ευρώ που χρησιμοποιεί την υπάρχουσα τραπεζική υποδομή και την υποστήριξη αυστηρών ορίων χρήσης που υπονομεύουν ουσιαστικά τις δυνατότητες του ψηφιακού ευρώ.

Για παράδειγμα, για να αποτρέψει το ψηφιακό ευρώ από το να μετατραπεί σε χρήσιμο μέσο αποθήκευσης αξίας και μέσο πληρωμής για μεγαλύτερα ποσά, το τραπεζικό λόμπι προτείνει να περιοριστούν τα ψηφιακά ευρώ και να αποκλειστούν οι πληρωμές τόκων.

Τέτοιοι περιορισμοί υπονομεύουν τη δυνατότητα του ψηφιακού ευρώ να παρέχει μια πραγματική εναλλακτική λύση στις τραπεζικές καταθέσεις και τις τραπεζικές υπηρεσίες και να προστατεύουν την προνομιακή θέση του τραπεζικού τομέα σε βάρος των ίσων όρων ανταγωνισμού και της ευρύτερης χρηματοοικονομικής ένταξης.

Σε αντίθεση με την αφήγηση του τραπεζικού τομέα, ο περιορισμός της λειτουργικότητας του ψηφιακού ευρώ θα μπορούσε να είναι επιζήμιος για την ευρωπαϊκή οικονομία. Κινδυνεύει να καταπνίξει τον ανταγωνισμό, να παρεμποδίσει την καινοτομία και να ενισχύσει μια αρχιτεκτονική που δίνει προτεραιότητα στα συμφέροντα των τραπεζών έναντι του ευρύτερου κοινού και των μη τραπεζικών παρόχων υπηρεσιών πληρωμών.

Οι τραπεζίτες ισχυρίζονται συχνά ότι ένα ελκυστικό ψηφιακό ευρώ αποτελεί απειλή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Αυτός ο ισχυρισμός δεν υποστηρίζεται από εμπειρικά στοιχεία και αγνοεί την ικανότητα των μη τραπεζικών χρηματοπιστωτικών διαμεσολαβητών να καλύψουν τυχόν κενά στην αγορά. Το ψηφιακό ευρώ πιθανότατα θα οδηγήσει σε περισσότερη ποικιλομορφία και ένα οικονομικό τοπίο που θα βασίζεται στην αγορά στην Ευρώπη.

Ωστόσο, για να δοθεί χρόνος στις τράπεζες να προσαρμοστούν, είναι λογικό να εισαχθεί το ψηφιακό ευρώ αρχικά με περιορισμούς. Αυτοί οι περιορισμοί θα πρέπει στη συνέχεια να χαλαρώσουν σταδιακά για να αυξηθεί η χρηστικότητα του ψηφιακού ευρώ και να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός.

Καθώς η Ευρώπη ασχολείται με την εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ, η διαδικασία λήψης αποφάσεων πρέπει να είναι διαφανής, χωρίς αποκλεισμούς και να βασίζεται στο δημόσιο συμφέρον. Μέχρι σήμερα, η αναπτυξιακή διαδικασία έχει επηρεαστεί δυσανάλογα από το τραπεζικό λόμπι και, ως εκ τούτου, η δυνατότητα του ψηφιακού ευρώ να προωθήσει ένα πιο αποτελεσματικό, δίκαιο και καινοτόμο νομισματικό και χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα βρίσκεται σε κίνδυνο.

Η μελλοντική πορεία είναι μια προσεκτική επανεκτίμηση του επιδιωκόμενου ρόλου(ων) του ψηφιακού ευρώ. Οι νομοθέτες θα πρέπει να αντισταθούν στις αντιανταγωνιστικές προτάσεις του τραπεζικού τομέα και να αγκαλιάσουν ένα όραμα για το ψηφιακό ευρώ που εξυπηρετεί τα συλλογικά συμφέροντα των Ευρωπαίων.

Αυτό σημαίνει ότι το ψηφιακό ευρώ πρέπει να είναι ελκυστικό, προσβάσιμο και ωφέλιμο για όλους. Η διαδικασία διαβούλευσης πρέπει να είναι απαλλαγμένη από τη δυσανάλογη επιρροή ενός κλάδου που έχει πολλά να χάσει από ίσους όρους ανταγωνισμού για τις υπηρεσίες πληρωμών και τη χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση.

Συμπερασματικά, η συζήτηση για το ψηφιακό ευρώ δεν είναι τόσο μια τεχνοκρατική και νομοθετική υπόθεση όσο μια καθοριστική πολιτική στιγμή στην ιστορία του συστήματος χρήματος και πληρωμών της Ευρώπης. Είναι μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε το μέλλον του χρήματος, των πληρωμών και της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης με τρόπο που να συνάδει με τις αρχές της ενσωμάτωσης, των δίκαιων αγορών και της καινοτομίας.

Οι Ευρωπαίοι αξίζουν ένα ψηφιακό ευρώ που υπερβαίνει τα στενά συμφέροντα του τραπεζικού λόμπι και ενσωματώνει την υπόσχεση ενός δικαιότερου και πιο ανταγωνιστικού νομισματικού και χρηματοπιστωτικού τοπίου.