«Προσπαθούμε να μειώσουμε την παράτυπη μετανάστευση και να ενισχύσουμε τη νόμιμη μετανάστευση που υποστηρίζει την αγορά εργασίας», δήλωσε ο Joachim Stamp, ειδικός απεσταλμένος της Γερμανίας για τις μεταναστευτικές συνθήκες. «Ετοιμαζόμαστε επίσης για συνομιλίες με χώρες της Δυτικής Αφρικής και της Μέσης Ανατολής».

Το 2023, σχεδόν μία στις τέσσερις αιτήσεις ασύλου απορρίφθηκαν.

Οι τοπικές εκλογές θα διεξαχθούν αργότερα φέτος στις πολιτείες του Βραδεμβούργου, της Θουριγγίας και της Σαξονίας. Το αντιμεταναστευτικό, εθνικιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) προηγείται στις δημοσκοπήσεις σε κάθε ένα από αυτά τα κρατίδια της πρώην ανατολικής Γερμανίας, δημιουργώντας πίεση στην κυβέρνηση συνασπισμού να ενισχύσει τον έλεγχο της μετανάστευσης. Το AfD κάνει επίσης δημοσκοπήσεις σε περίπου 19 τοις εκατό σε εθνικό επίπεδο.

Οι συμφωνίες επιταχύνουν την απομάκρυνση ατόμων από τη Γερμανία στις χώρες καταγωγής τους μετά από ανεπιτυχείς αιτήσεις ασύλου. Οι προσφυγές δεν έχουν ανασταλτικό αποτέλεσμα, πράγμα που σημαίνει ότι όσοι περιμένουν την ετυμηγορία μπορούν να απελαθούν. Οι χώρες προέλευσης υποτίθεται ότι υποχρεούνται να διεκπεραιώνουν γρήγορα τους επιστρεφόμενους υπηκόους. Από το 2021, το Μαρόκο αρνείται να δεχθεί υπηκόους λόγω των τεταμένων σχέσεων με τη Γερμανία.

Σε αντάλλαγμα, η Γερμανία δεσμεύεται να αυξήσει την πρόσβαση στην αγορά εργασίας της για ειδικευμένους εργάτες — ειδικά σε τομείς που αντιμετωπίζουν έντονες ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Οι φοιτητικές βίζες, οι περίοδοι πρακτικής άσκησης και τα προγράμματα ερευνητικών ανταλλαγών αποτελούν επίσης μέρος του πακέτου.

«Η εξομάλυνση της μετανάστευσης στη Γερμανία με ασφαλείς, νόμιμες διαδρομές είναι μια θετική εξέλιξη», δήλωσε στον EUobserver ο Karl Kopp, διευθυντής της ΜΚΟ PRO ASYL με έδρα τη Φρανκφούρτη. «Αλλά οι συμφωνίες για τη μετανάστευση στην ΕΕ τις τελευταίες δύο δεκαετίες — και φοβόμαστε για το μέλλον — επικεντρώνονται στην αποτροπή».

Οι αιτούντες άσυλο στη Γερμανία διαφεύγουν σε μεγάλο βαθμό από τη βία.

Πέρυσι, σχεδόν 330.000 άνθρωποι ζήτησαν άσυλο στη Γερμανία – με σχεδόν τους μισούς να προέρχονται από τη Συρία και το Αφγανιστάν. Οι αιτήσεις ασύλου και από τις δύο χώρες έχουν υψηλό ποσοστό επιτυχίας. Ωστόσο, οι υπουργοί του FDP και του CDU στην Bundestag ζήτησαν να επαναληφθούν οι απελάσεις στο Αφγανιστάν, αφού οι απομακρύνσεις σταμάτησαν το 2021.

Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Ουκρανοί πρόσφυγες διαμένουν επί του παρόντος στη Γερμανία.

«Η πλειοψηφία όσων έχουν ζητήσει άσυλο στη Γερμανία τα τελευταία χρόνια έχουν λάβει καθεστώς προστασίας», εξηγεί περαιτέρω ο Kopp. Το διεθνές δίκαιο κατοχυρώνει το δικαίωμα της μη επαναπροώθησης.

Οι αιτήσεις ασύλου από γεωργιανούς υπηκόους ανήλθαν σε 8.414 το 2023, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από το 3% του συνόλου των αιτήσεων. Ωστόσο, σχεδόν όλες οι αιτήσεις απορρίφθηκαν με βάση το γεγονός ότι η Γεωργία είχε καθεστώς χαμηλής προστασίας.

Ούτε η Μολδαβία, που πρόσφατα καταχωρήθηκε ως ασφαλής χώρα καταγωγής, ούτε το Μαρόκο ανήκουν στις δέκα πρώτες χώρες καταγωγής.

«Μόνο ασφαλείς χώρες»

Η Γεωργία αναγνωρίστηκε επίσημα από τη Γερμανία ως «ασφαλής χώρα προέλευσης» μόλις τον Δεκέμβριο. Οι χώρες προέλευσης που αναφέρονται ως ασφαλείς βασίζονται στην υπόθεση ότι οι υπήκοοι δεν αντιμετωπίζουν καμία κρατική δίωξη και ότι υπάρχουν αποτελεσματικά δημοκρατικά συστήματα.

Ο καθηγητής Marc Helbling από το Πανεπιστήμιο του Mannheim είπε στον EUobserver ότι «είναι σημαντικό η Γερμανία να στέλνει τους μετανάστες πίσω σε ασφαλείς χώρες προέλευσης. Οι συμφωνίες με τη Γεωργία και τη Μολδαβία έχουν ήδη επικριθεί, καθώς ορισμένες μειονότητες υφίστανται διακρίσεις και η ρωσική επιρροή αυξάνεται επίσης σε και οι δύο χώρες».

Το ένα πέμπτο του εδάφους της Γεωργίας έχει προσαρτηθεί και βρίσκεται υπό de facto ρωσική κατοχή από το 2008. Στην πραγματικότητα, πέρυσι, το Βέλγιο αφαίρεσε τη Γεωργία από τον κατάλογο των χωρών ασφαλούς καταγωγής.

Εν τω μεταξύ, η Γερμανία δεν αναγνωρίζει το Μαρόκο ως ασφαλή χώρα προέλευσης — εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη νομιμότητα της συμφωνίας.

Οι ΜΚΟ επισημαίνουν καταστολές των πολιτικών ελευθεριών και τη σκληρή ποινικοποίηση της διαφωνίας στο Μαρόκο — με το Παρατηρητήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να αναφέρει ένα «οικοσύστημα καταστολής» που οδήγησε στη φυλάκιση δημοσιογράφων, ακτιβιστών και δικηγόρων της αντιπολίτευσης.

Το 2022, οι αρχές του Μαρόκου και της Ισπανίας απέτρεψαν βίαια τους αιτούντες άσυλο να περάσουν στη Μελίγια της Ισπανίας. Τουλάχιστον 23 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα, με τους ειδικούς του ΟΗΕ να αναφέρουν 37. Μόλις τον περασμένο μήνα, οι μαροκινές αρχές φυλάκισαν πάνω από 1.000 άτομα που προσπάθησαν να περάσουν στην Ευρώπη.

«Οι κυβερνήσεις συχνά διαπραγματεύονται σε κρατικό επίπεδο χωρίς να εξετάζουν τι σημαίνει για τους εμπλεκόμενους ανθρώπους», εξήγησε ο Δρ Marcus Engler από το Γερμανικό Κέντρο Ένταξης και Μετανάστευσης στο EUobserver.

Η ιταλική ακροδεξιά κυβέρνηση κατέληξε σε συμφωνία με την Αλβανία για να φιλοξενήσει 36.000 φερόμενους ως αιτούντες άσυλο. Το πρόγραμμα ΗΒ-Ρουάντα στοχεύει στην απέλαση των αφίξεων στη Βρετανία στη χώρα της Ανατολικής Αφρικής — όπου θα παραμείνουν εάν οι αιτήσεις είναι επιτυχείς.

Η Δανία πραγματοποίησε παρόμοιες συζητήσεις με τη Ρουάντα προτού αποχωρήσει, δίνοντας προτεραιότητα σε μια προσέγγιση σε όλη την ΕΕ.

Η Νάνσι Φρέιζερ, υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, εξέφρασε αμφιβολίες για το σχέδιο του Ηνωμένου Βασιλείου να απελάσει αιτούντες άσυλο στη Ρουάντα. Ωστόσο, το Der Spiegel αναφέρει ότι η Faser διερευνά τη δυνατότητα εξωτερικής ανάθεσης των διαδικασιών ασύλου σε χώρες διέλευσης και τρίτες χώρες.

«Μια σοβαρή ανησυχία είναι ότι δεν υπάρχει σαφές, αντικειμενικό όριο για να θεωρηθεί μια χώρα ασφαλής», λέει ο Engler. "Σε κάθε περίπτωση, δεν θα πρέπει να εναπόκειται στις κυβερνήσεις να αυτοδηλώνουν τι συνιστά ασφαλή χώρα προέλευσης. Αυτό πρέπει να αναπτυχθεί από ανεξάρτητους φορείς που εργάζονται στο πλαίσιο μιας διαφανούς διαδικασίας."