Ωστόσο, ενώ τα κράτη μέλη και οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν γρήγορα στο κύριο στοιχείο της λίστας, ένα συμπλήρωμα 50 δισ. ευρώ για την Ουκρανία, ορισμένοι συνδιαπραγματευτές θεώρησαν ότι ο προϋπολογισμός έμεινε πολύ λίγος για άλλα πράγματα, όπως οι επενδύσεις για το κλίμα και την ενέργεια, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα τους κλιματικούς στόχους του μπλοκ όταν εξαντληθούν τα υπάρχοντα πράσινα ταμεία.

"Η Ουκρανία μπορεί να βασιστεί σε εμάς. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι ο χαμένος της δημοσιονομικής μας συμφωνίας", δήλωσε ο ευρωβουλευτής Rasmus Andresen, ο οποίος εκπροσώπησε τους Πράσινους στα τραπέζια των διαπραγματεύσεων. «Αλλά [επίσης] πρέπει να υποστηρίξουμε την οικονομία μας και για επενδύσεις σε υποδομές».

Αυτή η συμφωνία «αποδυναμώνει την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία [της ΕΕ]», πρόσθεσε.

Λιγότερα χρήματα, περισσότερα προβλήματα

Ως μέρος της δημοσιονομικής συμφωνίας της Τετάρτης, το κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη συμφώνησαν να μειώσουν το επενδυτικό ταμείο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – που ονομάζεται Πλατφόρμα Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη ή STEP – σε μόλις 1,5 δισ. ευρώ.

Αυτό το ταμείο αρχικά προοριζόταν να είναι πολύ μεγαλύτερο και ξεκίνησε από τη von der Leyen ως απάντηση της ΕΕ στον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού των ΗΠΑ – έναν φορολογικό και μηχανισμό δαπανών που περιλαμβάνει 720 δισ. ευρώ σε επενδύσεις για το κλίμα και την ενέργεια.

Το ταμείο STEP θα χρησιμοποιείται πλέον ως χρηματικό δοχείο μόνο για στρατιωτικές επενδύσεις. Αυτό είχε ήδη αποφασιστεί από τα κράτη μέλη τον Δεκέμβριο, και το κοινοβούλιο δεν μπορούσε να κάνει για να το αλλάξει αυτό. Όμως, καθώς το ταμείο της ΕΕ για την ανάκαμψη της πανδημίας πρόκειται να εξαντληθεί το 2026, τα κράτη μέλη θα χάσουν 100 δισ. ευρώ σε ετήσιες επενδύσεις για το κλίμα.

Και με το STEP να είναι λειτουργικά εκτός τραπεζιού ως δυνητικό επενδυτικό ταμείο για το κλίμα, δεν υπάρχουν πολλά να το αντικαταστήσουν εκτός από περισσότερες εθνικές επενδύσεις.

Αυτό συμπίπτει με αυστηρότερους κανόνες για το χρέος και τις δαπάνες των κρατών μελών και το κοινοβούλιο που συμφώνησε τον Ιανουάριο.

Οι υπολογισμοί που έγιναν από τη δεξαμενή σκέψης Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες δείχνουν ότι τα περισσότερα κράτη μέλη θα χρειαστεί να περικόψουν σημαντικά τις επενδύσεις τους από το 2025 και μετά.

«Μετά το 2025, θα είναι σχεδόν αδύνατο για τις χώρες με υψηλότερο χρέος να κάνουν τις απαραίτητες [πράσινες] επενδύσεις», δήλωσε στο EUobserver ο Αυστριακός οικονομολόγος Philipp Heimberger.

«Οι κυβερνήσεις της ΕΕ κινδυνεύουν να αφήσουν υποχρηματοδοτούμενα σημαντικά προγράμματα και υπεύθυνοι είναι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων», είπε ο Άντρεσεν.

Τι γίνεται με αυτούς τους κλιματικούς στόχους;

Σε αυτό προστίθεται η κλιμακούμενη κλιματική κρίση που αφήνει στις χώρες όλο και λιγότερο χρόνο για να μειώσουν τις εκπομπές.

Σύμφωνα με τους επιστημονικά υποστηριζόμενους κλιματικούς στόχους που παρουσιάστηκαν από την Επιτροπή αυτή την εβδομάδα, τα κράτη μέλη θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% έως το 2040.

Το σχέδιο, ωστόσο, είναι ελαφρύ σε οικονομικές λεπτομέρειες και αφήνει τα κράτη μέλη να αντλήσουν την απαραίτητη χρηματοδότηση από ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Αν και δεν θα χρειαστεί όλη η χρηματοδότηση για το κλίμα να προέρχεται από τις κυβερνήσεις, ορισμένοι αναρωτήθηκαν πώς τα κράτη μέλη της ΕΕ υποτίθεται ότι θα επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους του 2040 χωρίς σαφήνεια σχετικά με τα διαθέσιμα κονδύλια.

«Ένας στόχος από μόνος του δεν θα το κόψει», είπε ο Guillaume Kerlero de Rosbo, διευθυντής οικολογικών μελετών στο Institut Rousseau, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα το Παρίσι.

Οι κυβερνήσεις πρέπει να «διπλασιάσουν γρήγορα» τις δημόσιες επενδύσεις «από 250 δισεκατομμύρια ευρώ σε 510 δισεκατομμύρια ευρώ» ετησίως για να επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ και να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους έναντι «της αυξανόμενης κινεζικής παραγωγής καθαρής τεχνολογίας και των αμερικανικών επιδοτήσεων», είπε.

Υποδεικνύοντας ότι περιμένουν περισσότερες μάχες χρηματοδότησης, ο επίτροπος Maroš Šefčovič, ο οποίος ανέλαβε τις ευθύνες για την ηγεσία της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ από τον Frans Timmermans πέρυσι, είπε ότι «ο επόμενος προϋπολογισμός [μετά το 2027] πρέπει πραγματικά να αντανακλά τη γεωπολιτική πραγματικότητα».

«Χρειαζόμαστε χρηματοδότηση για να επιτύχουμε όλες τις προτεραιότητες, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, του ανταγωνισμού και της στρατηγικής αυτονομίας», είπε.

Το Κοινοβούλιο πίεσε επίσης για αξιολόγηση του προϋπολογισμού STEP για το 2025 για να «ενημερωθεί η λήψη αποφάσεων μετά το 2027».

Ωστόσο, εάν αυτό θα οδηγήσει σε μια επιτυχημένη ώθηση για περισσότερα πράσινα ταμεία της ΕΕ θα παραμείνει ένα ανοιχτό ερώτημα για το ορατό μέλλον.

Ωρα για εκδικηση

Το Κοινοβούλιο υπέγραψε επίσης περικοπές στην ξένη βοήθεια για την ενίσχυση της προστασίας των συνόρων και τον περιορισμό της μετανάστευσης, που είχαν ήδη συμφωνηθεί την περασμένη εβδομάδα από τα κράτη μέλη.

Η συμφωνία της Τετάρτης εισάγει επίσης έναν μηχανισμό πληρωμής για το αυξανόμενο κόστος που σχετίζεται με την αποπληρωμή δανείων στο πλαίσιο του ταμείου ανάκαμψης της πανδημίας (Next Generation EU), το οποίο, λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έχει αυξηθεί αισθητά από τον Ιούνιο του 2022.

Αυτό θέτει δυνητικά άλλα δοχεία χρηματοδότησης σε κίνδυνο περικοπών. Για την προστασία προγραμμάτων όπως το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus, έχει πλέον συμφωνηθεί ότι τα αδιάθετα χρήματα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ που διαφορετικά θα κατατεθούν πίσω στα κράτη μέλη θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή δανείων.

Οι εθνικές κυβερνήσεις ενδέχεται επίσης να είναι υπόχρεες για πρόσθετες συνεισφορές. Αλλά οι κανόνες για αυτό είναι ασαφείς, είπε ο Andresen, και θα μπορούσαν τώρα να οδηγήσουν σε "σκληρές διαπραγματεύσεις και περαιτέρω περικοπές" στον δρόμο.

«Η διαύγεια φαίνεται διαφορετική», είπε.