Λίγα πράγματα ενδιαφέρουν τους πολιτικούς περισσότερο από τον τρόπο εκλογής τους. Αλλά η εύρεση ενός συστήματος στο οποίο οι περισσότεροι μπορούν να συμφωνήσουν, συνεχίζει να διαφεύγει από τους ευρωβουλευτές.
Μία από τις καινοτομίες στη Συνθήκη της Λισαβόνας ήταν ότι οι έδρες του ΕΚ κατανέμονται μεταξύ της ΕΕ-27 σύμφωνα με την αρχή της λεγόμενης «φθίνουσας αναλογικότητας».
Αυτή τη στιγμή, αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των θέσεων κυμαίνεται από τις έξι που κατέχουν το Λουξεμβούργο και η Μάλτα έως τις 96 της Γερμανίας.
Όμως, στην πράξη, οι έδρες παζαρεύονται κάθε φορά που ένα νέο κράτος μέλος προσχωρεί ή, στην περίπτωση του ΗΒ, αποχωρεί.
Το πρόβλημα, όπως έθεσε μια ερευνητική εργασία του κοινοβουλίου που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα, είναι ότι αυτό σημαίνει ότι οι ψήφοι που δίνονται σε μικρότερα κράτη έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στη συνολική κατανομή των εδρών μεταξύ των ευρωπαϊκών κομμάτων στο κοινοβούλιο. Με το ισχύον σύστημα, είναι επίσης δυνατό το πολιτικό κόμμα με τις περισσότερες ψήφους να μην συγκεντρώσει τις περισσότερες έδρες.
Έτσι, αυτή η «διεθνική εκλογική ανισότητα» είναι πιθανό να επιδεινωθεί καθώς περισσότερες χώρες εντάσσονται στην Ε.Ε.
«Αυτό αποτελεί πρόκληση για τη δημοκρατική νομιμότητα και τη δημόσια αποδοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) που πρέπει να αντιμετωπιστεί κατά την ανάπτυξη ενός μόνιμου συστήματος για την κατανομή των εδρών του ΕΚ», αναφέρει η εφημερίδα.
Σε μια ακρόαση της επιτροπής συνταγματικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την Τετάρτη (14 Φεβρουαρίου), οι θεσμικοί επικεφαλής της συνέλευσης συγκεντρώθηκαν για να συζητήσουν προτάσεις των καθηγητών Friedrich Pukelsheim και Victoriano Ramírez González και του Dr Manuel Muller για επίλυση αυτών των διλημμάτων με έναν μαθηματικό τύπο.
Ο Pukelsheim είπε στους ευρωβουλευτές ότι ένα μαθηματικό μοντέλο που ονομάζεται Bazi πλησιάζει περισσότερο στην επίτευξη της δικαιότερης κατανομής των εδρών. Τούτου λεχθέντος, σημείωσε ότι το τρέχον σύστημα διαφέρει μόνο επτά έδρες από την προτεινόμενη φόρμουλα.
Ωστόσο, η συγκέντρωση μιας ομάδας ακαδημαϊκών και πολιτικών έδωσε περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις.
Ο πρόεδρος της επιτροπής Salvatore De Meo, ένας Ιταλός συντηρητικός, ρώτησε τι θα μπορούσε να γίνει για να αποφευχθεί η «παράλογη» κατάσταση όπου οι υψηλοί συνεισφέροντες στον προϋπολογισμό της ΕΕ θα είχαν λιγότερες έδρες από εκείνους που πληρώνουν λιγότερα.
Εν τω μεταξύ, ο Πορτογάλος κεντροδεξιός νομοθέτης Πάουλο Ράνγκελ συνέδεσε τη μεταρρύθμιση με τη μεταρρύθμιση των κανόνων ψηφοφορίας στο συμβούλιο — ένα άλλο κουτί της Πανδώρας.
"Δεν είναι πολιτικό πρόβλημα αλλά συνταγματικό. Είναι αδύνατο να λυθεί η εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο χωρίς ταυτόχρονα να λυθεί το ζήτημα της εκπροσώπησης στο συμβούλιο", είπε.
"Εάν οι άνθρωποι λένε ότι είναι φεντεραλιστές σε μια ομοσπονδία, τότε πρέπει να υπάρχει ισότητα", πρόσθεσε.
Οι ψηφοφόροι μπερδεμένοι
Άλλοι ανησυχούσαν ότι η νέα φόρμουλα μπορεί να είναι πολύ περίπλοκη για να εξηγηθεί στους ψηφοφόρους.
Εάν η μεταρρύθμιση των εδρών του κοινοβουλίου (επί του παρόντος υπάρχουν 705 ευρωβουλευτές, από 27 κράτη μέλη) συνδυαστεί με αλλαγές στην ψηφοφορία στο συμβούλιο, τότε πιθανότατα θα χρειαστεί μια νέα συνθήκη — αλλά υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι οι κυβερνήσεις της ΕΕ θέλουν να ανοίξουν εκ νέου τους νόμους για τον τρόπο σύνθεσης του κοινοβουλίου, πόσο μάλλον του συμβουλίου.
Το περασμένο καλοκαίρι, μετά την επίσημη απόρριψη πρότασης του κοινοβουλίου για τη θέσπιση μιας πανευρωπαϊκής διεθνικής λίστας για την εκλογή 25 ευρωβουλευτών, τα κράτη μέλη κάλεσαν το κοινοβούλιο «να καταλήξει σε μια δίκαιη, ανθεκτική και διαφανή μέθοδο κατανομής των εδρών και να λάβει υπόψη τη δημογραφική εξελίξεις».
Οι ευρωβουλευτές ήλπιζαν ότι μια διεθνική λίστα θα βοηθούσε τον «ευρωπαϊσμό» των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυτόν τον Ιούνιο και θα αναστρέψει την τάση της φτωχής προσέλευσης των ψηφοφόρων.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έχει μια «ήπια προθεσμία» για να υποβάλει πρόταση με τον νέο μηχανισμό κατανομής έως τα τέλη του 2027.
Αυτό έμοιαζε ύποπτα σαν να κλωτσάς το κουτάκι στο δρόμο.
Αλλά εάν η Ουκρανία και άλλοι ενταχθούν στην ΕΕ, το σύστημα τόσο στο κοινοβούλιο όσο και στο συμβούλιο θα πρέπει να ανοίξει ξανά.
«Είναι σημαντικό να εδραιώσουμε ένα νομικό σύστημα πριν από την ένταξη της Ουκρανίας ή πριν επιστρέψει το Ηνωμένο Βασίλειο», δήλωσε ο Andrew Duff , πρώην φιλελεύθερος ευρωβουλευτής και ένας από τους εξέχοντες θεσμικούς εμπειρογνώμονες της ΕΕ.
«Αναζητούμε ένα δίκαιο σύστημα που φέρνει σταθερότητα και ενισχύει τη νομιμότητα του κοινοβουλίου», είπε ο Νταφ, προσθέτοντας ότι το αποτέλεσμα πρέπει να είναι «κάτι ανθεκτικό που δεν θα ανοίγεται συνεχώς».
Η Anna Collado Jiménez, μια Ισπανίδα κεντροδεξιά ευρωβουλευτής που έχει επιφορτιστεί με τη σύνταξη του σχεδίου, είπε ότι είναι σημαντικό να υπάρχει "μαθηματική υποστήριξη" γι 'αυτό.
Εμπόριο αλόγων, όχι μαθηματικά
Η κατανομή των εδρών στο κοινοβούλιο αφορούσε πάντα τόσο την πολιτική όσο και τους μαθηματικούς τύπους. Το 2008, η Ιταλία απείλησε να απορρίψει τη Συνθήκη της Λισαβόνας εάν, όπως είχε αρχικά προταθεί, της κατανεμηθούν λιγότερες έδρες από τη Γαλλία λόγω του ελαφρώς μικρότερου πληθυσμού της. Η Ιταλία υποστήριξε ότι η μεγάλη κοινότητα των μεταναστών της πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο συμβιβασμός που προέκυψε μετέτρεψε μια αίθουσα 750 θέσεων σε 751.
Προς το παρόν, είναι ακαδημαϊκό. Οι κανόνες που διέπουν τη σύνθεση του κοινοβουλίου δεν θα μεταρρυθμιστούν χωρίς συνθήκη και κάθε δυναμική για συνταγματική μεταρρύθμιση που ωθήθηκε από τη Διάσκεψη του Μακρόν για το Μέλλον της Ευρώπης , μια προσπάθεια εισαγωγής της ΕΕ στη συμμετοχική δημοκρατία, έσβησε με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Αλλά η συζήτηση, και οι καθηγητές με τους τύπους τους, θα επιστρέψουν.