Πολλές χώρες σε όλη την Αφρική βιώνουν οικονομική δυσφορία. Αυτό που ξεκίνησε ως ύφεση για τους εξαγωγείς εμπορευμάτων το 2014 έγινε μια γενικότερη επιβράδυνση με τους κραδασμούς της πανδημίας COVID-19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Ζάμπια, η Γκάνα και η Αιθιοπία έχουν αθετήσει όλες τις υποχρεώσεις από την αρχή της πανδημίας. άλλες χώρες επιβάλλουν σκληρά μέτρα λιτότητας για να αποφύγουν την ίδια μοίρα. Περίπου 462 εκατομμύρια άνθρωποι στην υποσαχάρια Αφρική ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, που ορίζεται ως λιγότερο από 2,15 δολάρια δαπανών ημερησίως, και ο αριθμός αυξάνεται. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι τα μέσα εισοδήματα στην περιοχή είναι χαμηλότερα από ό,τι πριν από 10 χρόνια, σηματοδοτώντας μια άλλη «χαμένη δεκαετία» για την ήπειρο.

Η αρχική «χαμένη δεκαετία» στη δεκαετία του 1980 ήταν μια εποχή κοινωνικού τραύματος και οικονομικής ρήξης. Συγκριτικά, τα σημερινά προβλήματα της Αφρικής είναι μέτρια. Όμως η αναφορά στη δεκαετία του 1980 είναι σχετική. Οι μεταρρυθμίσεις διαρθρωτικής προσαρμογής που υιοθέτησαν οι κυβερνήσεις εκείνη την περίοδο, συχνά υπό πίεση, έδωσαν έκτοτε τον τόνο της οικονομικής πολιτικής. Τα κενά σε αυτό το μοντέλο -ιδίως η παραμέληση του κράτους και η απόρριψη της βιομηχανικής πολιτικής- είναι μέρος του λόγου για τον οποίο η Αφρική παραμένει τόσο ευάλωτη σε εξωτερικούς κραδασμούς. Σήμερα, όπως και τότε, μια στιγμή κρίσης θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία να χαράξουμε μια διαφορετική οικονομική πορεία.

Τα χρόνια της άνθησης

Οι υπουργοί Οικονομικών και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ήταν σε ανοδική διάθεση όταν συγκεντρώθηκαν στη Μοζαμβίκη για τη διάσκεψη «Africa Rising» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου το 2014. Το μέγεθος της οικονομίας της υποσαχάριας Αφρικής είχε διπλασιαστεί από την αλλαγή της χιλιετίας. Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους της περιοχής είχε ακυρωθεί και ο πληθωρισμός είχε εξημερωθεί. Για ορισμένους προσηλυτιστές της ελεύθερης αγοράς, αυτό ήταν μια καθυστερημένη δικαίωση των επώδυνων μεταρρυθμίσεων της δεκαετίας του 1980 και του 1990, όταν οι κυβερνήσεις σε όλη την Αφρική είχαν μειώσει τους δασμούς, είχαν ξεπουλήσει κρατικές επιχειρήσεις, περιόρισαν τις δημόσιες δαπάνες και άφησαν τις αγορές να χαλαρώσουν. «Είναι μια συναρπαστική στιγμή για την Αφρική», είπε η Κριστίν Λαγκάρντ, διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ εκείνη την εποχή. «Με πολλούς τρόπους, η Μοζαμβίκη αποτελεί την επιτομή αυτού του θετικού πνεύματος».