Του Ιάσονα Μπλαζάκη

Τον περασμένο μήνα, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, συναντήθηκε με τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν στην Αθήνα. Το αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν μια συμφωνία για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο μακροχρόνιων αντιπάλων σε πολλά θέματα. Η σχέση Τουρκίας-Ελλάδας είχε τεράστια σκαμπανεβάσματα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης του Δεκεμβρίου ξεσκιάζουν βασικούς τομείς διαφωνίας. Ως εκ τούτου, έχω χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης για μια διαρκή προσέγγιση, ειδικά αν σκεφτεί κανείς τον αγκάλιασμα του Ερντογάν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και την τρομοκρατική ομάδα Χαμάς.

Πρώτον, ο ισχυρισμός του Ερντογάν ότι εξισώνει τη Ρωσία με αυτόν της Δύσης καλλιεργεί ένα βασικό γεωπολιτικό σημείο καμπής. Ως βασικός εταίρος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ εν μέσω αμφιλεγόμενης γεωγραφικής δυναμικής, ο ιδεολογικός συντηρητισμός και η εγγύτητα του Ερντογάν με τον Πούτιν απειλεί να ξεδιαλύνει μια ήδη αδύναμη ατμόσφαιρα στην Ευρασία.

Αυτή η δυναμική δημιουργεί ένα ανησυχητικό περιβάλλον για χώρες όπως η Ελλάδα – η συνεχιζόμενη, ιστορική σύγκρουση μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας υπόσχεται να καλλιεργήσει μια επικίνδυνη κατάσταση για το έθνος του Αιγαίου. Παρά τις προσπάθειες της Τουρκίας και της Ελλάδας να «αναποδογυρίσουν ένα νέο φύλλο» στις σχέσεις, η ευθυγράμμιση του Ερντογάν με τον Πούτιν δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί – μια νέα συμμαχία μεταξύ των δύο αφήνει τα έθνη του ΝΑΤΟ, όπως η Ελλάδα, σε κίνδυνο πολιτικής παρέμβασης. Ακόμη χειρότερα, εμποδίζει την ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να ανταποκριθούν επαρκώς σε απειλές για την ασφάλεια.

Δεύτερον, η υποστήριξη της Χαμάς από τον Ερντογάν είναι βαθιά ανησυχητική. Αρνείται να αναγνωρίσει ότι η Χαμάς είναι τρομοκρατική ομάδα. Ως μακροχρόνιος αξιωματούχος εθνικής ασφάλειας που ηγήθηκε προσωπικά των προσπαθειών για την επιβολή κυρώσεων σε μέλη υψηλού επιπέδου της Χαμάς, μεταξύ των οποίων ο Ismail Haniyeh και ο Yaya Sinwar, η απροθυμία του Ερντογάν να καταδικάσει τη βάναυση δολοφονία 1.200 ανθρώπων στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν άμαχοι , είναι εξαιρετικά προβληματικό. Είδα την επιφυλακτικότητα της Τουρκίας στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της τρομοκρατίας από πρώτο χέρι όταν δούλευα τον λογαριασμό χρηματοδότησης της αντιτρομοκρατίας. Για παράδειγμα, το 2015, η έκθεση της FATF για τη χρηματοδότηση του ISIS αποδυναμώθηκε από την κυβέρνηση της Τουρκίας – εν μέρει επειδή ήθελε να συγκαλύψει τις σημαντικές ελλείψεις της στο να σταματήσει την πλημμύρα ξένων μαχητών στη Συρία.

Επιπλέον, η Τουρκία του Ερντογάν έχει γίνει ένα ασφαλές καταφύγιο από το οποίο η Χαμάς μπορεί να συγκεντρώσει χρηματοδότηση για τις θανατηφόρες δραστηριότητές της. Επιπλέον, ο Ερντογάν πρέπει να σταματήσει αμέσως το ξέπλυμα χρημάτων και τη φήμη της Χαμάς από την Τουρκία και τα παράνομα κατεχόμενα εδάφη της στη Βόρεια Κύπρο. Πράγματι, στις 27 Οκτωβρίου 2023, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών επέβαλε κυρώσεις σε τρεις μετόχους, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της, του τουρκικού επενδυτικού ταμείου ακίνητης περιουσίας Trend GYO λόγω της χρηματοδότησής του προς τη Χαμάς. Σχετικά με τον παράνομο έλεγχο της Βόρειας Κύπρου από την Τουρκία, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ εξήγησε ότι «στερούνταν επαρκούς θεσμικού πλαισίου κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας». Με απλά λόγια, οι ξέπλυμα μαύρου χρήματος και οι χρηματοδότες της τρομοκρατίας έχουν ελεύθερα τα ηνία στην ελεγχόμενη από τους Τούρκους Κύπρο.

Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν τη διμερή τους σχέση με την Τουρκία και τον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ αξιολογούν τη δυναμική που σχετίζεται με την ασφάλεια Ελλάδας-Τουρκίας, εναπόκειται στο κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής να βαρύνει πολύ τη φιλία του Ερντογάν με τον Πούτιν και τη Χαμάς. Στο παγκόσμιο σκηνικό, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να απαντήσουν στην Τουρκία. Με απλά λόγια, ο Ερντογάν δεν μπορεί να είναι αξιόπιστος. Και γι' αυτό οι Ελληνοαμερικανοί και οι Έλληνες γενικότερα δεν εμπιστεύονται τον Ερντογάν.

Για χρόνια, η Türkiye βρισκόταν στο κατώφλι της απόκτησης F-16 από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως μέρος μιας προσπάθειας εκσυγχρονισμού της Πολεμικής Αεροπορίας της Τουρκίας. Η συμφωνία φαίνεται ότι συνδέεται με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ακόμη και ενώ η Τουρκία τελικά άρει τις αντιρρήσεις της για την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να επιτρέψουν να προχωρήσει η πώληση των F-16. Κάτι τέτοιο δεν επιβραβεύει μόνο τον Ερντογάν για την υποστήριξή του στον Πούτιν και τη Χαμάς. Την ίδια στιγμή, η πώληση F-16 στην Τουρκία απειλεί και την εθνική ασφάλεια της Ελλάδας. Οι φόβοι της Ελλάδας είναι δικαιολογημένοι, ειδικά αν ληφθεί υπόψη το ιστορικό πλαίσιο που σχετίζεται με την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974. Η Τουρκία χρησιμοποίησε αεροσκάφη και όπλα που προμήθευσαν οι ΗΠΑ όταν εισέβαλε στην Κύπρο. Το αποτέλεσμα? Περισσότεροι από 1.000 Ελληνοκύπριοι αιχμαλωτίστηκαν, πολλοί από τους οποίους εκτελέστηκαν και θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους. Χωρίς αμφιβολία, αυτές οι ιστορικές ανησυχίες μεγεθύνονται όταν ο Ερντογάν εκφράζει την υποστήριξή του στον Πούτιν και τη Χαμάς – θανατηφόρους δολοφόνους.

Αυτοί οι φόβοι εντείνονται λόγω των μακροχρόνιων εδαφικών διαφορών της Ελλάδας και της Τουρκίας στο Αιγαίο Πέλαγος. Πριν από ένα χρόνο, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών είπε ότι οι προσπάθειες της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο στα 12 μίλια θα αντιμετωπιστεί με ισχύ, λέγοντας ότι θα ήταν casus belli και θα δικαιολογούσε στρατιωτική δράση. Η απειλή πολέμου της Τουρκίας είναι βαθιά ανησυχητική δεδομένου ότι το διεθνές θαλάσσιο δίκαιο επιτρέπει στην Ελλάδα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα έως και 12 ναυτικά μίλια. Αυτή η διαφορά παραμένει άλυτη και η πώληση των F-16 της Türkiye, τα οποία μπορούν να αναπτυχθούν στο Αιγαίο κατά της Ελλάδας, μόνο θα επιδεινώσει τις εντάσεις.

Υπάρχουν πολλά άλλα πιεστικά ζητήματα που πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν εάν είναι δυνατή η προσέγγιση Ελλάδας-Τουρκίας. Αυτό περιλαμβάνει, αλλά δεν περιορίζεται σε, τη θρησκευτική ελευθερία και τη λατρεία των Ελλήνων Ορθοδόξων Χριστιανών στην Τουρκία. Η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξήγησε ότι η τουρκική κυβέρνηση «…συνέχισε να περιορίζει τα δικαιώματα των μη μουσουλμανικών θρησκευτικών μειονοτήτων…περιλαμβάνοντας τους Έλληνες Ορθόδοξους Χριστιανούς». Επιπλέον, η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου από την Τουρκία παραμένει πηγή μεγάλης ανησυχίας. Η καταδίκη της Τουρκίας από την ΕΕ πριν από περισσότερα από δεκαπέντε χρόνια παραμένει επίκαιρη σήμερα όπως και τότε. Το κοινοβούλιο της ΕΕ δήλωσε: «Η Τουρκία, δυστυχώς, κατέστρεψε πολιτιστικούς θησαυρούς, θρησκευτικούς χώρους, αρχαία και σύγχρονα σύμβολα και οτιδήποτε μπορεί να θυμίζει στον τοπικό πληθυσμό την ελληνοκυπριακή παρουσία στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου».

Η Τουρκία, και συγκεκριμένα ο Ερντογάν, πρέπει να αντιμετωπίσουν τις νόμιμες ανησυχίες της Ελλάδας για την εθνική ασφάλεια, αλλά αυτό είναι απίθανο να συμβεί εκτός εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν και οι αμερικανοί νομοθέτες πιέσουν τον Ερντογάν να υιοθετήσει νέες και εποικοδομητικές πολιτικές που αναγνωρίζουν τους νόμιμους φόβους της Ελλάδας. Ενώ η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν τον Δεκέμβριο ήταν ένα ημι-θετικό βήμα, η ιστορία δεν είναι με το μέρος τους. Επιπλέον, οι αγαπημένοι συμπαίκτες του Ερντογάν, ο Πούτιν και η Χαμάς, επισημαίνουν ότι η Τουρκία διαδραματίζει έναν μη βοηθητικό ρόλο στην επίτευξη της διεθνούς ειρήνης και σταθερότητας. Και μόνο για αυτόν τον λόγο, η Türkiye δεν πρέπει να ανταμείβεται με F-16.

Σχετικά με τον συγγραφέα: Ο Jason M. Blazakis είναι Ελληνοαμερικανός Δημοκρατικός υποψήφιος για το Κογκρέσο στο NJ-07. Έχει περισσότερες από δύο δεκαετίες εμπειρίας στην εθνική ασφάλεια, μεγάλο μέρος του χρόνου που πέρασε στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, όπου ήταν Διευθυντής του Γραφείου Αντιτρομοκρατικής Χρηματοδότησης και Προσδιορισμών.