Καθώς το έτος 2023 πλησιάζει στο τέλος του, θα μείνει στη μνήμη μας ως έτος αντίστασης από τις γυναίκες στην περιοχή – το Αφγανιστάν, την ανήσυχη νοτιοδυτική επαρχία Μπαλουχιστάν του Πακιστάν και το Ιράν – όπου οι γυναίκες σε μεγάλους αριθμούς ξεσηκώθηκαν για να πολεμήσουν την ανισότητα, την καταστολή και την καταστολή και καταπίεση.
Ο λαός του Αφγανιστάν, του Μπαλουχιστάν και του Ιράν έχει ξεκινήσει εξαιρετικές προσπάθειες καθ' όλη τη διάρκεια του 2023, αντιστέκονται στον αυταρχισμό, την τυραννία και τον μουλαχισμό (διακυβέρνηση ή διακυβέρνηση από μουλάδες ή θρησκευτικούς κληρικούς). Οι Αφγανές, οι Μπαλόχ και οι Ιρανές γυναίκες βρέθηκαν στο επίκεντρο μιας αντίστασης το 2023, παίζοντας κεντρικό ρόλο στη συλλογική ώθηση για αλλαγή. Αυτό συμβαίνει επειδή οι γυναίκες έχουν υποστεί το βάρος του αυταρχισμού και του μουλαισμού σε αυτήν την περιοχή.
Οι Ταλιμπάν σταμάτησαν την εκπαίδευση των κοριτσιών πέραν της έκτης τάξης στο Αφγανιστάν, επικαλούμενοι τη μη συμμόρφωση με την ερμηνεία τους του ισλαμικού νόμου ή της Σαρία. Στο Ιράν, η περιβόητη αστυνομία ηθικής έχει επιστρέψει στους δρόμους, επιβάλλοντας έναν ενδυματολογικό κώδικα που υποχρεώνει τις γυναίκες να καλύπτουν τα μαλλιά τους και να φορούν χιτζάμπ. Ωστόσο, οι γυναίκες στο Αφγανιστάν και το Ιράν είναι προκλητικές και παλεύουν σκληρά για να διεκδικήσουν ξανά την ελευθερία που έχει συντριβεί.
Οι γυναίκες του Μπαλόχ κάνουν το ίδιο, αν και δεν έχουν ακόμη κερδίσει την παγκόσμια προσοχή επειδή αντιστέκονται στις μαζικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων στο Μπαλουχιστάν.
Στο Μπαλουχιστάν, εκατοντάδες γυναίκες των οποίων οι σύζυγοι, οι αδερφοί και οι γιοι τους έχουν εξαφανιστεί έχουν βγει στους δρόμους από τις 23 Νοεμβρίου, κάνοντας πορεία 1.600 χιλιόμετρα από τη νότια περιοχή Kech κοντά στα ιρανικά σύνορα προς το Ισλαμαμπάντ, την πρωτεύουσα του Πακιστάν. Έχουν ξεκάθαρα αιτήματα: να σταματήσουν οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις και οι εξωδικαστικές δολοφονίες και να λογοδοτήσουν όσοι εμπλέκονται σε εξωδικαστικές δολοφονίες νεαρών Μπαλόχ.
Η ανήσυχη περιοχή του Μπαλουχιστάν δεν είναι ξένη στις διαδηλώσεις, τις καθιστικές διαδηλώσεις και τις διαδηλώσεις μεγάλης κλίμακας, αλλά αυτό που κάνει τις τρέχουσες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας μοναδικές είναι ο μεγάλος αριθμός νεαρών γυναικών που συμμετέχουν και οδηγούν τις διαδηλώσεις στο Ισλαμαμπάντ. Αυτή η εξέλιξη δεν έχει προηγούμενο σε μια περιοχή που είναι κυρίως συντηρητική και φυλετική.
Το τρέχον κίνημα ξεκίνησε μετά τη δολοφονία ενός 24χρονου νεαρού στο Turbat Tehsil, το αρχηγείο της περιοχής Kech, μια περιοχή που στιγματίστηκε από μαχητικές δυνάμεις. Το θύμα, που αναγνωρίστηκε ως Balaach, φέρεται να απομακρύνθηκε από το σπίτι του από την αντιτρομοκρατική αστυνομία στις 29 Οκτωβρίου. Μετά από σχεδόν τρεις εβδομάδες, παρουσιάστηκε ενώπιον αντιτρομοκρατικού δικαστηρίου στις 22 Νοεμβρίου, το οποίο χορήγησε επιπλέον 10 ημέρες κράτηση για περαιτέρω έρευνα .
Συγκλονίζει το γεγονός ότι μεταξύ της νύχτας της 22ας και της 23ης Νοεμβρίου, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης που η αντιτρομοκρατική αστυνομία περιέγραψε ως επιχείρηση με βάση τις πληροφορίες. Αυτό το περιστατικό πυροδότησε εκτεταμένη οργή, οδηγώντας σε διαμαρτυρία διάρκειας μιας εβδομάδας στο Τουρμπάτ, όπου η οικογένεια του νεκρού και ένα τεράστιο πλήθος τοποθέτησαν το σώμα του στο δρόμο και διαμαρτυρήθηκαν.
Οι θρηνητές συγκεντρώνονται γύρω από το φέρετρο του Μπαλάαχ. Η εικόνα προσφέρθηκε από την Επιτροπή Baloch Yekjehti (BYC).
Κηδεύτηκε επτά ημέρες μετά τη δολοφονία του, με χιλιάδες παρευρισκόμενους. Ποτέ άλλοτε στην ιστορία του Τουρμπάτ δεν είχε γίνει τέτοια κηδεία για νέους της κατώτερης μεσαίας τάξης.
Στη συνέχεια, οι διαδηλωτές κατευθύνθηκαν προς την Κουέτα, την πρωτεύουσα της επαρχίας, ως νηοπομπή, διασχίζοντας αρκετές περιοχές των Μπαλόχ και προσελκύοντας μεγάλα πλήθη όπου σταματούσαν. Πρωτοφανείς σκηνές εκτυλίχθηκαν σε διάφορες συνοικίες του Μπαλουχιστάν, με χιλιάδες κόσμου να προσέρχεται για να υποδεχθεί τους διαδηλωτές από το Τουρμπάτ. Η νηοπομπή έφτασε τώρα στο Dera Ghazi Khan, τη νοτιότερη συνοικία του Punjab στο Πακιστάν, όπου κατοικεί ένας σημαντικός πληθυσμός εθνοτικών Baloch. Οι εθνικιστές των Μπαλούχων το διεκδικούσαν με συνέπεια ως μέρος του Μπαλουχιστάν.
Το Dera Ghazi Khan, αν και μια περιοχή που κυριαρχείται από τους Μπαλόχους, έμεινε σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστη από την εξέγερση στο Μπαλουχιστάν. Ωστόσο, το τρέχον κίνημα έχει τραβήξει ευρεία προσοχή στην περιοχή, με τους διαδηλωτές να δέχονται θερμή υποδοχή και αλληλεγγύη στο Dera Ghazi Khan. Αυτό το κίνημα όχι μόνο ένωσε τον πληθυσμό των Μπαλούχων από την παράκτια περιοχή του Μακράν κοντά στο Ιράν έως τον Ντέρα Γκάζι Χαν στο Πουντζάμπ, αλλά έχει ευαισθητοποιήσει ευρέως σχετικά με τις εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, τις εξωδικαστικές δολοφονίες και τις παράνομες κρατήσεις νέων στο Μπαλουχιστάν. Έχει κερδίσει και αλληλεγγύη.
Ο συλλογικός θυμός από τη Μακράν έως τον Ντέρα Γκάζι Χαν μεταξύ των εθνοτικών Μπαλόχων αντιπροσωπεύει απογοήτευση, δυσπιστία και δυσαρέσκεια ενάντια στις πολιτικές του πακιστανικού κράτους που επικεντρώνονται στην ασφάλεια. Για δύο δεκαετίες, η κεντρική κυβέρνηση έχει χρησιμοποιήσει κυρίως βία για να αντιμετωπίσει τις αναταραχές στο Μπαλουχιστάν.
Η τρέχουσα εξέγερση υπό την ηγεσία των γυναικών στο Μπαλουχιστάν έχει αποδειχθεί μια αποτελεσματική στρατηγική για την αντιμετώπιση της αυταρχικής εξουσίας και την αποκάλυψη των φρικαλεοτήτων που συμβαίνουν στην επαρχία. Το κίνημα, που χαρακτηρίζεται από τη μη βίαιη φύση του, στοχεύει να βάλει τέλος στις αναγκαστικές εξαφανίσεις στο Μπαλουχιστάν. Η πομπή συνεχίζει να κινείται αργά προς το Ισλαμαμπάντ, παρά το γεγονός ότι η πολιτεία χρησιμοποιεί πόρους και ενέργεια για να την περιορίσει – καταγράφοντας ψεύτικες υποθέσεις, χρησιμοποιώντας βία, κλείνοντας δρόμους, ακόμη και εξαφανίζοντας διοργανωτές σε ορισμένα σημεία.
Τα εγχώρια ΜΜΕ, υπό πίεση, επέβαλαν πλήρη μπλακ άουτ στην κάλυψη της πορείας. Παρόλα αυτά, αυτό το μη βίαιο κίνημα εξακολουθεί να προσελκύει την προσοχή.
Στο μεταξύ, αυτό έχει προκαλέσει βαθιά ανησυχία τόσο στις επαρχιακές όσο και στις ομοσπονδιακές κυβερνήσεις. Ένας καλά ενημερωμένος δημοσιογράφος ενήμερος για τις υποθέσεις του Υπουργείου Εσωτερικών με ενημέρωσε τη Δευτέρα ότι το υπουργείο διερευνά διάφορες επιλογές για να αποτρέψει τέτοιες πορείες στο μέλλον, εάν δεν μπορούν να συγκρατήσουν την τρέχουσα λόγω πίεσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πληροφορήθηκα επίσης ότι η κυβέρνηση είχε ζητήσει λεπτομερή έκθεση από το Γραφείο Πληροφοριών σχετικά με τις οικονομικές υποθέσεις μιας από τις κύριες ομάδες που συμμετείχαν στην πορεία. Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει ήδη προβεί σε ενδελεχή βάση για την καταστολή συλλέγοντας σκληρά συνθήματα και ρητορικές ομιλίες. Εξετάζονται διάφορες επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της κήρυξης του κινήματος εκτός νόμου.
Αλλά οι μαζικές συλλήψεις δεν θα μετριάσουν την οργή ούτε θα αλλάξουν την κατάσταση του Μπαλουχιστάν. Αυτοί οι διαδηλωτές απλώς ζητούν ασφάλεια και σιγουριά για τα μέλη των οικογενειών τους. Ένας σημαντικός αριθμός φτωχών και ανθεκτικών νεαρών γυναικών της κατώτερης μεσαίας τάξης που συμμετέχουν στις διαδηλώσεις αυτοπροσδιορίζονται ως μισές χήρες ή ορφανές. Επηρεάζονται βαθιά από τις αναγκαστικές εξαφανίσεις. Το θέμα των δολοφονιών υπό κράτηση, ή οι λεγόμενες συναντήσεις που χαρακτηρίζονται ως «ψεύτικες» από οργανώσεις για τα δικαιώματα των Μπαλόχ, προσθέτει περισσότερο στον πόνο τους.
Οι άνθρωποι που δεν επιτρέπεται να διαδηλώνουν ειρηνικά θα αναζητήσουν αναπόφευκτα εναλλακτικά μέσα. Το κράτος πρέπει να απέχει από το να τους σπρώξει στα τείχη. Αντίθετα, το κράτος έχει την ευθύνη να αντιμετωπίσει το ζήτημα των αγνοουμένων στο Μπαλουχιστάν.
Ομάδες για τα δικαιώματα των Μπαλόχ εκτιμούν ότι περισσότεροι από 5.000 άνθρωποι εξαφανίστηκαν βίαια, με πάνω από χίλιους νεκρούς και τα πτώματά τους να πεταχτούν στη σύγκρουση που διήρκεσε δύο δεκαετίες. Το 2018, ο Αχτάρ Μενγκάλ, ηγέτης του εθνικιστικού κόμματος εθνο-Μπαλόχ, Εθνικό Κόμμα του Μπαλουχιστάν (BNP Mengal), παρουσίασε μια λίστα με 5.000 φερόμενα θύματα εξαναγκαστικών εξαφανίσεων στην κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Imran Khan. Η κυβέρνηση του Χαν απέτυχε να ανακτήσει όσους είχαν εξαφανιστεί ή να σταματήσει την πρακτική των εξαναγκαστικών εξαφανίσεων. Αντίθετα, το ζήτημα κλιμακώθηκε, με περισσότερους νέους να αγνοούνται, για να βρεθούν αργότερα νεκροί ή σκοτωμένοι σε λεγόμενες συναντήσεις.
Από τότε που δημιουργήθηκε μια επιμελήτρια οργάνωση τον Αύγουστο για τη διασφάλιση δίκαιων και ελεύθερων ψήφων, οι ακτιβιστές των δικαιωμάτων των Μπαλόχ ισχυρίζονται ότι υπήρξε μια δραματική αύξηση στις αναγκαστικές εξαφανίσεις που ακολουθήθηκαν από ψεύτικες αστυνομικές συγκρούσεις. Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός, Anawaar-ul-Haq Kakar, υποβαθμίζει συνεχώς το θέμα των αγνοουμένων. Αρνείται την κρατική ανάμειξη. Σε συνέντευξή του τον Νοέμβριο στον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό Geo News της χώρας, ο Kakar είπε: «Το κράτος δεν έχει κανένα χέρι σε αυτές τις εξαφανίσεις».
Παρά αυτούς τους ισχυρισμούς, οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των Μπαλόχ συνεχίζουν να κατηγορούν το κράτος και τώρα βαδίζουν στο Ισλαμαμπάντ σε μεγάλους αριθμούς για να ασκήσουν πίεση για να τεθεί τέλος σε αυτή την πρακτική.
Το αν μπορούν να αναγκάσουν επιτυχώς το κράτος να τερματίσει τις αναγκαστικές εξαφανίσεις και άλλες καταχρήσεις στο Μπαλουχιστάν μένει να φανεί. Η απάντηση της πολιτείας σε αυτούς τους ειρηνικούς διαδηλωτές είναι ήδη εμφανής μέσω συνομιλιών στα μέσα ενημέρωσης από τον υπουργό Εσωτερικών και τον εκπρόσωπο της προσωρινής κυβέρνησης της επαρχίας του Μπαλουχιστάν.
Ανεξάρτητα από το τι θα εξελιχθεί στη συνέχεια, οι γυναίκες του Μπαλόχ έχουν ήδη γράψει ιστορία με την πρωτοφανή πορεία τους 1.600 χιλιομέτρων. Οι γυναίκες των Μπαλόχ υπερασπίζονται κάτι που φοβούνται περισσότερο οι δικτάτορες, οι εξουσιαστές και οι μουλάδες – γιατί όταν οι γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή ενός κινήματος, η ιστορία έχει δείξει ότι τελικά επικρατούν.