Μια Ργεντινή έχει ενηλικιωθεί. Για περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα παρέμενε όμηρος της αριστερής προστατευτικής πολιτικής. Δεν υπάρχει τίποτα κακό αν πιστεύει κανείς σε μια συγκεκριμένη πολιτική ιδεολογία, θα μπορούσε να πει κανείς. Γίνεται βάρος, ωστόσο, αν η εν λόγω πολιτική ιδεολογία δεν αποδώσει. Το μεσημέρι της συγκεκριμένης ιδεολογίας, η οικονομία της χώρας πέρασε σε ελεύθερη πτώση. Κάποτε η πλουσιότερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, η οικονομία της Αργεντινής βρίσκεται σε ερείπια μετά από χρόνια οικονομικής κακοδιαχείρισης από λαϊκιστές αριστερούς πολιτικούς. Εδώ είναι ένα στιγμιότυπο αυτής της τρομερής κατάστασης. Επί του παρόντος, η Αργεντινή βιώνει πληθωρισμό άνω του 143 τοις εκατό. Και, κάθε δύο στους πέντε Αργεντινούς ζουν σε συνθήκες φτώχειας: δηλαδή, περίπου το 40 τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού.
Για δεκαετίες οι Αργεντινοί είχαν αρχίσει να αποδέχονται αυτή την ατιμία ως δεδομένη. Χάρη στη νίκη του Javier Milei, ενός ακροδεξιού, αντικατεστημένου πολιτικού ως ο νέος Πρόεδρος της Αργεντινής, η φυλάκιση της χώρας σε μια αιώνια σισύφεια οικονομική καταστροφή είναι πιθανό να αλλάξει – ή έτσι φαίνεται. Ο Χαβιέ Μιλέι, ο αρχιτέκτονας ενός πολιτικού τσουνάμι στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, έχει προγραμματιστεί να ορκιστεί ως ο επόμενος πρόεδρος της Αργεντινής στις 10 Δεκεμβρίου 2023.
Ο Μιλέι, ο μεσσίας της στιγμής έχει περιγραφεί ποικιλοτρόπως ως ένας άτακτος, λαϊκιστής, «αναρχοκαπιταλιστής», αντιαριστερός -για να αναφέρουμε μερικά παραρτήματα- έχει κάποιες ριζοσπαστικές ιδέες για να αλλάξει τα πράγματα στη χώρα. Η αιφνιδιαστική νίκη του στην προεδρική κούρσα φαίνεται να μαρτυρεί ότι πολλοί Αργεντινοί πιστεύουν ότι η προτεινόμενη «ριζοσπαστική επέμβαση» της οικονομίας και της γενικής πολιτικής στη χώρα μπορεί να είναι ο σωστός δρόμος προς τα εμπρός.
Είναι ανόητη η οικονομία!
Τι σκοπεύει να κάνει η Milei; Ένα από τα θανατηφόρα ζητήματα που επηρεάζουν την Αργεντινή είναι η άτυχη οικονομία της χώρας σε μόνιμη υποστήριξη ζωής. Μία από τις προεκλογικές υποσχέσεις-σοκ του Milei, πρώην οικονομολόγου στο επάγγελμα, ήταν να αντικαταστήσει το εθνικό νόμισμα της χώρας το πέσο σε κώμα με το πράσινο δολάριο ΗΠΑ. Τίποτα ασυνήθιστο σε αυτό το εγχείρημα. Πολλές προβληματικές οικονομίες προσπάθησαν στο παρελθόν να ακολουθήσουν αυτή τη μέθοδο για να σταθεροποιήσουν τα προβληματικά οικονομικά τους. Στην περίπτωση της Αργεντινής, ωστόσο, αυτό είναι πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει. Υπάρχουν ανυπέρβλητα εμπόδια στην πρόταση του Milei. Και, οι Αργεντινοί μπορεί να ήταν πολύ γρήγοροι για να αγκαλιάσουν την υποτιθέμενη πανάκεια του.
Ας μάθουμε γιατί αυτή η επαναστατική ιδέα μπορεί να μην απογειωθεί. Πρώτον, κάθε είδους ανταλλαγή Πέσο Αργεντινής-Δολάριο ΗΠΑ θα απαιτούσε οπουδήποτε μεταξύ 35 δισεκατομμυρίων και 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ. Η χώρα απλά δεν έχει αυτό το ποσό αποθεματικών σε σκληρό ξένο συνάλλαγμα για να ολοκληρώσει αυτή τη δέσμευση. Δεύτερον, η εξάλειψη του υπερπληθωρισμού στη χώρα μέσω ανταλλαγής νομισμάτων στη χώρα με τη διάλυση της Κεντρικής Τράπεζας θα απαιτούσε συνταγματική τροποποίηση. Ενώ το κίνημα Libertad Avanza (Η Ελευθερία Προχωρά) του Milei μπορεί να είχε έρθει στην εξουσία μέσω της υπόσχεσης για μια γενική αναμόρφωση της μπαγιάτικης πολιτικής της χώρας, αλλά απλώς δεν έχουν τους απαιτούμενους αριθμούς στην Βουλή των Αντιπροσώπων του κοινοβουλίου για να ολοκληρώσουν αυτήν την τροπολογία.
Μια τέτοια δραστική ανταλλαγή νομισμάτων θα εκθέσει επίσης την οικονομία της Αργεντινής στο εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον. Σε αυτή τη στάση, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα έκανε όλα τα δυνατά μέτρα όσον αφορά τα επιτόκια και άλλες εσωτερικές δημοσιονομικές πολιτικές. Αυτό θα αποδεικνυόταν δύσκολο να καταπιεί κανείς, δεδομένης της σκληρής αυτονομίας προσανατολισμένης στην Αργεντινή νοοτροπία. Το ενοχλητικό ερώτημα είναι: μπορούν οι Αργεντινοί να παραιτηθούν από την οικονομική τους κυριαρχία σε μια τρίτη χώρα; Επιπλέον, ακόμη και αν υπάρξει ανταλλαγή νομισμάτων, ο Milei θα βρισκόταν εμπόδιο από τις διατάξεις της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ στις εγχώριες δεσμεύσεις πολιτικής. Το πιθανό σενάριο μπορεί να παρομοιαστεί με το να πυροβολήσει κανείς τον εαυτό του στο πόδι.
Ένας σόουμαν «χωρίς φραγμούς», κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Milei συχνά βρισκόταν να κραδαίνει ένα αλυσοπρίονο στη σκηνή – για να στείλει το μήνυμα των ακραίων περικοπών των δημοσίων δαπανών. Για να γίνει αντιληπτός αυτός ο στόχος, πρότεινε περικοπή των πληρωμών πρόνοιας και δραστική περικοπή της γραφειοκρατίας της χώρας – συμπεριλαμβανομένου του κλεισίματος των υπουργείων υγείας, παιδείας, γυναικών και πολιτισμού μεταξύ άλλων. Στη συνέχεια, σχεδιάζει να ιδιωτικοποιήσει τα πάντα στο κράτος. Όπως είπε: «ό,τι μπορεί να [αφιστεί] στα χέρια του ιδιωτικού τομέα, θα είναι στα χέρια του ιδιωτικού τομέα». Ενώ ορισμένες τέτοιες «θεραπείες σοκ» μπορεί να είναι επωφελείς, μια τέτοια ανάληψη αντίστροφης πολιτικής σε μια πολιτεία όπου οι μάζες εξαρτώνται από κρατικές επιδοτήσεις για την ίδια τους την επιβίωσή τους μπορεί να μην αποδειχθεί εύγευστη.
Ίσως ο Milei να μην είναι ο τρελός ή ο "El Loco" όπως τον αποκαλούν οι επικριτές του στην Αργεντινή.
Για να αμβλύνει τον εαυτό του από οποιαδήποτε μελλοντική αντίδραση και να μετριάσει τις προσδοκίες των ψηφοφόρων για τη μεγαλειώδη οικονομική του μεταρρύθμιση, ο Milei έχει δηλώσει ότι «η προσαρμογή σοκ θα χρειαζόταν έως και δύο χρόνια για να μειώσει τον υπερπληθωρισμό». Αλλά όπως λένε, μια εβδομάδα είναι πολύς χρόνος στην πολιτική. Ο Milei αγόρασε στον εαυτό του 104 εβδομάδες για να αρνηθεί τις υποσχέσεις του.
[Φωτογραφία από τον Javier Milei, μέσω Wikimedia Commons]
Ο Amalendu Misra είναι καθηγητής διεθνούς πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Lancaster, Ηνωμένο Βασίλειο και συγγραφέας του Towards a Philosophy of Narco Violence στο Μεξικό. Είναι στο Twitter @MisraAmalendu. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αυτές του συγγραφέα.